Σπούδασε Φιλολογία στη Φιλοσοφική σχολή Αθηνών. Εργάζεται ως φιλόλογος στη Μέση εκπαίδευση της Κύπρου. Έχει τιµηθεί δύο φορές µε το Κρατικό Βραβείο Ποίησης από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισµού της Κύπρου για τις συλλογές του “Ο ανάποδος κόσµος” και “Η κλίση του ρήµατος”. Έχει δημοσιεύσει τις ποιητικές συλλογές: “Μεταμορφώσεις”, 1992· “Πρώτη δολοφονική απόπειρα κατά του Μακαρίου”, 1998· “Ο ανάποδος κόσμος”, εκδ. Γαβριηλίδης, Αθήνα 2000 κ.ά.
Μεταμορφώσεις (1992)
Πρώτη δολοφονική απόπειρα κατά του Μακαρίου (1998)
Ο ανάποδος κόσμος (2000), Γαβριηλίδης
Η μετατόπιση της γης (2005), Γαβριηλίδης
Η κλίση του ρήματος (2009), Φαρφουλάς
Το μάθημα της περίληψης (2011), Φαρφουλάς
Τα νύχια του κόκορα (2013), Φαρφουλάς
Η πλαστικότητα των μορίων (2019), Φαρφουλάς
Συλλογικά έργα
Ανθολογία σύγχρονης κυπριακής ποίησης (2011), Μανδραγόρας
Τα ποιήματα του 2011 (2012), Κοινωνία των (δε)κάτων
Τα ποιήματα του 2013 (2014), Κοινωνία των (δε)κάτων
Βραβεία-Διακρίσεις
Μεταμορφώσεις – Β΄ Κρατικό Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Ποιητή, Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Κύπρου
Ανάποδος κόσμος – Κρατικό Βραβείο Ποίησης από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου
Η κλίση του ρήματος – Κρατικό Βραβείο Ποίησης από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου (2011)
Η πλαστικότητα των μορίων – Γιώργος Καλοζώης
…έζησα σε έναν ανάποδο κόσμο
έγραψα γι αυτόν στη γλώσσα
των Νεάντερταλ που δεν είχαν
γραφή…
Η ποίηση του Γ. Καλοζώη διαλαλεί το σχεδόν αυτονόητο, πως τίποτα δεν υπάρχει εκτός αν ειπωθεί ή γραφτεί. Ο πόλεμος του ποιητή με τα αρχετυπικά, φρικώδη όντα συνεχίζεται αμείωτος, όχι πάντα και κατ’ ανάγκην με νικητή τον άνθρωπο. Και μόνο το γεγονός ότι τα όντα αυτά, π.χ. το φίδι, πρωταγωνιστούν σε αρκετά ποιήματα είναι ένα είδος νίκης των όντων αυτών πάνω στον ιστορικό και μυθολογικό χρόνο. Ο άνθρωπος εξακολουθεί να είναι μια τραγική φιγούρα, αφού έχει να αντιπαλέψει με καταστάσεις που τον υπερβαίνουν. Ο χρόνος, ο αδάμαστος χρόνος, κατανικά και διαλύει τα πάντα. Το μόνο ανάχωμα είναι η τέχνη. Οτιδήποτε κάνει σχεδόν ο άνθρωπος, γίνεται για να αποφευχθεί το αναπόφευκτο.
Πέρα από τη μυθολογία στην παρούσα συλλογή, η ανθρώπινη ιστορία, παλαιά και σύγχρονη, ζητά τα δικαιώματά της. Επειδή όμως η Ιστορία δεν νοείται έξω από τον τόπο, οι γεωγραφίες του κόσμου περιλαμβάνουν για παράδειγμα τα Ιμαλάια, την Ιρλανδία, τη Σρι Λάνκα, τόπους που δεν είναι απλά σκηνικά αλλά πρωταγωνιστούν στα ποιήματα. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους γίνονται ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ποιητή και των ανθρώπων ή και το αντίστροφο.
Η ποίηση εδώ καθίσταται φορέας επικοινωνίας και κοινωνικοποίησης, παντρεύοντας τις μυστικιστικές καταβολές της με την εξωστρεφή αναφορά σε πρόσωπα υπαρκτά παλαιά και νέα, ηρωικά κάθε φορά, είτε είναι ο παγκόσμιος πρωταθλητής του στίβου Γ. Μπολτ είτε ο Κάρολος Δαρβίνος. Ο τελευταίος δεν θα μπορούσε να λείπει από μια τέτοια συλλογή, αφού όπως και σε προηγούμενες συλλογές του Καλοζώη τα ζώα με τα πολλά ανθρωπόμορφα στοιχεία πρωταγωνιστούν.
Τα ζώα είναι οι καθρέφτες του ανθρώπου. Η έξαλλη, βίαιη ή χορτασμένη εικόνα του αντανακλάται στον υδρόγειο καθρέφτη. Αφού τη βλέπει, μόνο τότε μπορεί να γνωρίσει τα όριά του και τις επιθυμίες του. Μόνο τότε μπορεί να ανθρωποποιηθεί και να ζητήσει για τον εαυτό του και τους άλλους κάτι πιο πέρα από την ύλη, κάτι πιο πνευματικό. Η αναζήτηση του πνευματικού, η θεολογία, ο λόγος δηλαδή περί του Θεού, είναι το παράπονο του ανθρώπου προς τον εαυτό του, μας λέει σ’ αυτήν όπως και σε όλες, μηδεμιάς εξαιρουμένης, τις προηγούμενες συλλογές του, ο Γ. Καλοζώης.
Ποίηση, Φαρφουλάς, 2019, 88 σελ.
Τα νύχια του κόκορα – Γιώργος Καλοζώης
Ο βραβευμένος ποιητής Γιώργος Καλοζώης στην έβδομη ποιητική συλλογή του “Τα νύχια του κόκορα” δημιουργεί με απλά ρεαλιστικά υλικά ένα ασπρόμαυρο, εφιαλτικό εξπρεσιονισμό. Γνήσιος ποιητής της εποχής του φτάνει τη γλώσσα στα όριά της, για να αγγίξει τον πυρήνα των πραγμάτων. Πουθενά δεν υπάρχει ελπίδα. Η αισιοδοξία αντλείται από τη συνέχιση της διαδικασίας της ίδιας της γραφής.
Ο τίτλος της συλλογής παραπέμπει στο γνωστό ζωολογικό σύμπαν του ποιητή. Οι άνθρωποι μεταμορφώνονται σε ζώα, τα ζώα σε ανθρώπους. Υπάρχει ρευστότητα ανάμεσα στις δύο ταυτότητες και φοβιστική εναλλαγή. Ο ποιητικός κόσμος του Καλοζώη είναι σαφώς προϊστορικός και προχριστιανικός.
Ο τίτλος της συλλογής αναφέρεται στον κόκορα, ζώο οικόσιτο αλλά την ίδια στιγμή επιθετικό και απρόβλεπτο. Ο ίδιος ο πολιτισμός μας είναι οικόσιτος και απρόβλεπτος. Βασικό χαρακτηριστικό του είναι η ανατροπή. Ο άνθρωπος αποδεικνύεται ανήμπορος και ανίκανος να διαχειριστεί αυτή την ανατροπή. Δεν μπορεί να την κατανοήσει, κάτι που επαυξάνει σημαντικά το δράμα του.
Η ΑΜΟΙΒΗ ΚΑΙ ΤΟ ΤΙΜΗΜΑ
Ήταν ο ουρανός και η γη μου
αυτή με έμαθε να καλλιεργώ το κριθάρι
να μαντρώνω τα ζώα και την οργή μου
εξαιτίας της έμαθα να δουλεύω την πέτρα κι αργότερα τον πηλό
έφτιαξα γαλακτοδοχεία πίθους αγγεία με πλαστικά σχήματα για τελετουργίες
για να την προστατέψω από τα άγρια ζώα
τους άγριους ανθρώπους τα άγρια πνεύματα έφτιαξα τείχη
σκεφτόμουν πάντα το μέλλον
εκείνη μου είπε να συγκεντρωθώ στο παρόν στο μεγάλωμα των παιδιών
κι ότι για τα υπόλοιπα υπάρχουν οι δεήσεις και οι προσευχές οι καθημερινές
επείγουσες ασχολίες μεταθέτουν τέτοιου είδους ερωτήματα και φοβίες
ήταν ο ουρανός μου αλλά μου είπε ότι η γη είναι σημαντικότερη
ο ουρανός δεν παράγει τίποτα κι ότι ακόμη και τα πουλιά
κατεβαίνουν στη γη για να φαν και να πιουν
τότε της είπα για τους αστερισμούς που βοηθούν
τους άντρες κυνηγούς να επιστρέψουν στα σπίτια τους
μου είπε πως ο άνθρωπος έχει λαιμό για να μπορεί να σκύβει
μαλώσαμε γιατί της είπα ότι ο άνθρωπος έχει λαιμό
για να σηκώνει ψηλά το κεφάλι για να ανυψώνεται
μου είπε πως γι’ αυτή τη δουλειά υπάρχουν οι ιερείς
της είπα πως έτσι κατασκευάζεται η εξουσία
ανάμεσα σ’ αυτούς που ξέρουν και σε όσους δεν ξέρουν
μου είπε να επωφεληθώ από το γυμνό της κορμί
τα μαλλιά της έφταναν μέχρι τα γόνατα
πλούσια μαλλιά και οδοντοστοιχίες άσπρες μου θύμιζαν
όταν πρωτοείδα τ’ αστραφτερά κόκαλα του βουβαλιού
με έμαθε να οργώνω να λατρεύω την καρποφόρα γη
σιγά σιγά εγκατέλειψα τα πολυήμερα ταξίδια
είχα ό,τι έπρεπε να έχω μέσα στις αποθήκες μου
έμαθα να ψήνω το κρέας
έμαθα να μην πηγαίνω με όποια γυναίκα θέλω
έγινα πολιτισμένος κι εντούτοις
όταν δε με έβλεπε κοίταγα τον ουρανό
γιατί καταγόμαστε από τα άστρα κι από τη λάμψη της αστραπής
κι από κάτι ανείπωτο που όσο κι αν προσπαθήσεις
είναι αμίλητο και άγραφο
και δε φτάνουν για να το ορίσεις ούτε τα νιάτα
ούτε τα γεράματα
ούτε μια ολόκληρη γεμάτη ζωή
Ποίηση, Φαρφουλάς, 2013, 112 σελ.
Το μάθημα της περίληψης – Γιώργος Καλοζώης
Στην έκτη ποιητική συλλογή του, “Το μάθημα της περίληψης”, ο Γιώργος Καλοζώης επανέρχεται στη γνώριμη θεματική του. Ο κόσμος όπως τον συλλαμβάνει το μυαλό αποτελεί μια μεγαλειώδη αφαίρεση, μια μεταφορά, μια περίληψη που δεν οδηγεί πουθενά, με την έννοια ότι δε χρησιμεύει σε τίποτα. Ή μάλλον χρησιμεύει για να αποδειχτεί ότι οι νοητικές λειτουργίες μας είναι ατελείς και η μεταδοτικότητα της οποιασδήποτε γνώσης εξαιρετικά δυσχερής. Το νευρικό σύστημα του ανθρώπου εμποδίζει την κατανόηση του κόσμου και κατ’ επέκτασιν τη μετάδοση αυτής. Ό,τι ζούμε, ό,τι καταλαβαίνουμε είναι σπαράγματα που δεν μπορούν να ταιριάξουν μεταξύ τους, αφού η έννοια του συγκροτημένου εγώ και της ανθρώπινης ταυτότητας δεν ήταν και δεν είναι ποτέ δεδομένη.
Εύλογα ως εκ τούτου τίθεται το ερώτημα τι είναι ο χώρος, τι είναι η κοινωνία και το άτομο μέσα σε αυτά. Οι ερωτήσεις, οι απορίες είναι σαφώς πιο ενδιαφέρουσες από τις απαντήσεις. Αν ο άνθρωπος είναι το ζώο που επιθυμεί, στην οντολογία του Καλοζώη ο άνθρωπος είναι το ζώο που επιθυμεί να ρωτά. Οι ερωτήσεις του, όπως γράφει σε ένα ποίημά του είναι οι αναρτημένοι διανοητικοί καθρέφτες του.
Η παιδικότητα, η αφέλεια, η μωρία και για πρώτη φορά το χιούμορ σε σχέση με προηγούμενες συλλογές του κάνουν το παιχνίδι των ερωτήσεων λιγότερο οδυνηρό· γιατί αν δεν υπάρχουν οι απαντήσεις, οι ερωτήσεις πρέπει να τίθενται με ένα τρόπο που θα επιτρέπει σ’ αυτές να συνεχίσουν να γίνονται. Γιατί διαφορετικά καραδοκεί ο θάνατος ή η σιωπή.
Ποίηση, Φαρφουλάς, 2011, 96 σελ.
Η κλίση του ρήματος – Γιώργος Καλοζώης
Πρόκειται για ποίηση έντονης εικονοποιίας σχεδόν κινηματογραφικής. Η ροή του λόγου υπονομεύει τα συντακτικά σχήματα σε μια συνειδητή προσπάθεια του ποιητή να ξεπεράσει τα όρια/σύνορα της γλώσσας. Κι αυτό γιατί, ενώ είμαστε μέσα στη γλώσσα και δια της γλώσσας, είμαστε την ίδια στιγμή και κάτι άλλο και κάτι παραπάνω.
Ο Καλοζώης προσπαθεί να κατορθώσει το οξύμωρο και το αντιφατικό. Να μιλήσει σαν να μην υπήρχε η γλώσσα όπως ένας πρωτόγονος άνθρωπος ή ένα μωρό. Γι’ αυτό και πολλά ποιήματά του έχουν πρωταγωνιστές ή κομπάρσους ζώα ή ζωύφια αποκρουστικά τα οποία εκφράζουν τις κατώτερες ορμές και τα πάθη του ανθρώπου σε μια εποχή έντονης υποκρισίας και βαρβαρότητας, κατεξοχήν ζωώδη.
Είναι τα ποιήματα του Καλοζώη αγωνιώδη και εφιαλτικά. Και τούτο γιατί ο φόβος και η προέκτασή του ο τρόμος δεν εξορκίζονται αλλά αποτελούν τη μόνη μορφή πραγματικότητας την οποία μπορεί να συλλάβει ο ποιητής. Το ποιητικό υποκείμενο συχνά μεταλλάσσεται σε κάτι άλλο εξωπραγματικό προκειμένου να προσαρμοστεί στην άγρια εποχή του. Η διαδικασία πάντως του ζωομορφισμού και της μετάλλαξης δεν είναι αυτόματη αλλά σταδιακή για να διαφανεί ο απόλυτος τρόμος και η φρίκη που είναι οι στοιχειακοί όροι της ζωής και του περιβάλλοντος κόσμου.
Ποίηση, Φαρφουλάς, 2009, 80 σελ.
Η μετατόπιση της γης – Γιώργος Καλοζώης
Ποίηση, Γαβριηλίδης, 2005, 61 σελ.
Ο ανάποδος κόσμος – Γιώργος Καλοζώης
να μη συλληφθείς σκοπός κοιμώμενος
έχοντας κουραστεί
από τις έγνοιες τις καθημερινές
από τη διάπλαση των παίδων
Ποίηση, Γαβριηλίδης, 2000, 65 σελ.
Πηγές: Biblionet, Φαρφουλάς, Γαβριηλίδης
