Μάρκος Αυγέρης

Ο Μάρκος Αυγέρης (1884-1973), φιλολογικό ψευδώνυμο του Γεωργίου Νικ. Παπαδοπούλου, υπήρξε ένας από τους «δασκάλους» της λογοτεχνίας μας στα χρόνια 1920-1970, μολονότι σπούδασε γιατρός καί εργάστηκε ως τέτοιος τα περισσότερα χρόνια της ζωης του.

Ηπειρώτης την καταγωγή, γεννήθηκε στο χωριό Καρίτσα το 1884 καί έφυγε από τη ζωή στις 8 Ιουνίου του 1973 στην Αθήνα. Σπούδασε γιατρός, καί από το 1907 εργάστηκε σε διάφορες κλινικές. Το 1926 μπήκε στη δημόσια υπηρεσία καί εργάστηκε σαν επιθεωρητής υγιεινής της εργασίας, ως τα 1947. Στο διάστημα αυτό πάσχισε να καλυτερέψει, όσο γινόταν, τη μοίρα των εργαζόμενων καί υπήρξε ο κύριος εισηγητής του θεσμού των Κοινωνικών Ασφαλίσεων των εργαζόμενων στην Ελλάδα.

Εφηβος ακόμα έγραφε ποιήματα, θεατρικά έργα καί αφηγήματα. Ανήσυχος, μπήκε από νέος στην κίνηση των Ιδεών σε μιά ιδιαίτερα προνομιούχα εποχή: «Ευαγγελικά», «Ορεστειακά», «Επανάσταση του Γουδί», «Διχασμός»,«Μικρασιατική καταστροφή». Σύγχρονος του Σικελιανού, του Καζαντζάκη, του Βάρναλη, του Λαπαθιώτη καί άλλων, ομοτράπεζος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη στο ταβερνάκι της Δεξαμενής, μετέχει ολόψυχα στην Ελληνική ανάταση των αρχών του αιώνα, δημοσιεύοντας ποιήματα καί πεζά στα περιοδικά «Ηγησώ», «Νουμά», «Παναθήναια», σ’ εφημερίδες καί περιοδικά. Γιατί ο Μάρκος Αυγέρης πρωτοεμφανίστηκε στα γράμματα εικοσαετής, με το ποίημα Βάβω η Τασιά. Πράγμα πρωτοφανές, γιά την εποχή, το 1904, ο Κ.Χρηστομάνος ανέβασε το δράμα του Ηπειρώτη άγνωστου νεανίσκου: «Μπροστά στούς άvθρώπους», στη «Nέα Σκηνή». Γιά το έργο καί τον νεαρό συγγραφέα του έγραψαν ο Ξενόπουλος καί ο Τσοκόπουλος. Ηταν, πραγματικά, μιά θριαμβευτική είσοδος στα γράμματα, που ολοκληρώθηκε λίγα χρόνια αργότερα με τη δημοσίευση της μεγάλης ποιητικής σύνθεσης Τό τραγούδι της τάβλας στο Περιοδικό «Ηγησώ» (1907). Αργότερα δημοσίευσε πολλά λυρικά τραγούδια σε διάφορα φιλολογικά περιοδικά της εποχής.

Εκείνο που διακρίνει την ποίησή του καί τον οίστρο του είναι η αρρενωπότητα, η αντλημένη από τις διαθέσεις της λαϊκής παράδοσης καί φέρει βαθιά την επίδραση της σολωμικής τεχνικής. Στα ποιήματά του, που έχουν την ευρυθμία μιάς άψογης γλωσσικής αίσθησης, μιλάει η δημοτική ελληνική ψυχή με την πείρα της, τους πόθους καί τους καημούς της καί τη λυρική της έξαρση.

Πολυδιαβασμένος, σοΦός, διανοητής, παρακολουθεί άγρυπνα όλα τα ρεύματα της ευρωπαϊκής σκέψης καί «πρωτοστατεί στην κίνηση των ιδεών καί στον εκσυγχρονισμό της ανερμάτιστης νεοελληνικής διανόησης» (Γ. Βαλέτας). Απασχολημένος με την επιστήμη του, δεν παύει ποτέ τη μελέτη καί την από κοντά παρακολούθηση της ελληνικής λογοτεχνίας. Ετσι, περιστατικά, φέρνει στό φως, από καιρό σε καιρό, μελέτες καί δοκίμια γιά τον Σολωμό, τον Κάλβο, τον Ψυχάρη, τον Παλαμά, τον Σικελιανό, τον Καζαντζάκη, τον Σεφέρη καί άλλους. Στά μελετήματα αυτά, γραμμένα μ’ ένα εντελώς προσωπικό ύφος, σε ανθηρό ελληνικό λόγο, φροντίζει το καθένα να διανοίγει, όχι μόνο γενικότερες κατευθυντήριες αισθητικές γραμμές, αλλά καί να έχει ως στόχο του τη συνειδητοποίηση της ιδιομορφίας του Ελληνικού πνευματικού γίγνεσθαι, καί το συνταίριασμά του με την πνευματική πορεία του σύγχρονου κόσμου.

Παράλληλα με τους Ελληνες, στα σοφά γραπτά του ανατέμνονται, σκιαγραφούνται καί εξετάζονται καί ξένοι: Τολστόη, Τσέχωφ, Ντοστογιέφσκι, Μπιελίνσκι, Ουγκώ, Τ.Σ.Ελιοτ, Μωπασάν, Μπέρναρντ Σω Κ.ά. Ολες οι παραπάνω αισθητικές καί κριτικές εργασίες συγκεντρώθηκαν σε τρείς τόμους το 1964-65 (Θεμέλιο), καί σε έναν τόμο «Ελληνες λογοτέχνες» το 1971 από τον (Ικαρο). Εραστής του ποιητικού λόγου μετάφρασε Aριστoφάνη, Σοφοκλή καί Αισχύλο καί από τους ξένους Γκαίτε, Ουγκώ, Μπαρρές, Ζολά κ.ά. Το πεζογραφικό του έργο έκδόθηκε το 1971 σε 4 τόμους.

Ο Μάρκος Αυγέρης έγραφε ως τα ενενήντα του χρόνια. Δυό ποιητικά έργα του: Σάββατα των ψυχών καί Τραγούδι των κυμάτων, εκδόθηκαν μετά το θάνατό του, στη συλλογή «Απαντα – ποιητικά», 1975.