Ευάγγελος Αυδίκος

Ευάγγελος Αυδίκος

Ελληνες λογοτέχνες
Ο Ευάγγελος Γρ. Αυδίκος γεννήθηκε το 1951 στην Πρέβεζα, με καταγωγή από το Συρράκο.
Σπούδασε στο Κλασικό Τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και εργάστηκε για πολλά χρόνια στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση ως φιλόλογος. Είναι καθηγητής λαογραφίας στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Άρθρα του έχουν δημοσιευτεί σε περιοδικά, συλλογικούς τόμους και πρακτικά συνεδρίων. Στο συγγραφικό του έργο συγκαταλέγονται μεταξύ άλλων οι τίτλοι: “Το βλέμμα στον τοίχο με τη μαντανία”, διηγήματα, (Ελληνικά Γράμματα, 2001), “Ο δικός μου Θεός”, μυθιστόρημα, (Ταξιδευτής, 2004), “Η Θράκη και οι άλλοι. Ιχνηλατώντας τα πολιτισμικά όρια και την ιστορική μνήμη” (Οδυσσέας 2007), “Η κίτρινη ομπρέλα” (Μεταίχμιο, 2007) -ήταν στη μικρή λίστα του περιοδικού “Διαβάζω” για το βραβείο μυθιστορήματος του 2008, “Ήταν μια φορά κι έναν καιρό αλλά μπορεί να γίνει και τώρα. Η εκπαίδευση ως χώρος διαμόρφωσης παραμυθάδων” (Ελληνικά Γράμματα 1999), “Το παιδί στην παραδοσιακή και τη σύγχρονη κοινωνία” (Ελληνικά Γράμματα 1996), “Το λαϊκό παραμύθι. Θεωρητικές προσεγγίσεις” (Οδυσσέας 1994).

Το βλέμμα στον τοίχο με τη μαντανία – Ευάγγελος Αυδίκος

“Σε περίμενα χρόνια, γιε μου. Το ‘ξερα πως θα ‘ρθεις. Σε περίμενα από τότε που άδειασε το χωριό. Όλοι ρίξανε μαύρη πέτρα πίσω. Αφήσανε το βουνό. Πήγαν στον κάμπο. Έμεινα μόνος μου. Ρήμαξαν οι στράτες. Η μάνα μου σκάλωσε στον κάμπο. Μόνο λίγοι τσομπαναραίοι ανέβαιναν. Μ’ αυτούς δε μπορούσα να πω τίποτε. Ξένο αίμα. Σε περίμενα. Ήξερα πως θα ψάξεις. Άργησες. Δε σε κακίζω. Δεν ήταν ο καιρός έτοιμος. Στον κάμπο γινόταν αγώνας για ρίζωμα. Μα και δε χωρούσε ο δικός μου καημός. Στην αρχή, λούφαξε η μια πλευρά. Δε μιλούσε. Αργότερα, χωρίστηκαν σε δύο μπουλούκια. Δεν ήταν χώρος για μένα. Κάθε μπουλούκι είχε τους δικούς του πεθαμένους…

Ο δικός μου θεός – Ευάγγελος Αυδίκος

Ένας έρωτας, δύο άνθρωποι, δύο διαφορετικοί κόσμοι.
Ένας έρωτας που γίνεται ένας άλλος “θεός”.
Είναι η ιστορία δύο νέων ανθρώπων, μιας χριστιανής και ενός μουσουλμάνου.
Είναι η ιστορία αυτών που δεν αντέχουν τα “τείχη”.
Είναι η ιστορία του ανθρώπινου παραλογισμού και φανατισμού, της εξουσίας που συνθλίβει τα άτομα

Η κίτρινη ομπρέλα – Ευάγγελος Αυδίκος

Μια ετερόκλητη ανδρική παρέα συναντιέται κάθε Σάββατο κάπου στο κέντρο της Αθήνας. Μαζεύονται με σκοπό να συζητήσουν και ν’ ανταλλάξουν εμπειρίες και ιστορίες, δικές τους ή άλλων. Τι τους οδηγεί σ’ αυτές τις ατέρμονες συζητήσεις; Η ανάγκη τους για επικοινωνία μέσα στην πολύβουη και αφιλόξενη πόλη που τους συνθλίβει; Αν και όλα παρουσιάζονται αρμονικά, δεν θα αργήσουν να φανούν οι διαφορές τους και θα οδηγηθούν σε συγκρούσεις ανελέητες και ακραίες, που θα αποκαλύψουν ότι πίσω από τη μάσκα των μοναχικών ανθρώπων δεν κρύβονται παρά άτομα που διψούν για επιβεβαίωση, εξουσία, χρήμα, ισχύ.

Η Θράκη και οι άλλοι – Ευάγγελος Αυδίκος

Ιχνηλατώντας τα πολιτισμικά όρια και την ιστορική μνήμη
Το βιβλίο αναφέρεται στη Θράκη, στους ανθρώπους και στους πολιτισμούς της. Πέρα από το φορμαλιστικό, συχνά, δίπολο «χριστιανοί-μουσουλμάνοι» υπάρχει μια ποικιλία πολιτισμών που αποκλίνουν και συγκλίνουν μεταξύ τους. Πρόκειται για πολιτισμούς που φέρουν εντός τους τα δάνεια και τις επιμειξίες, αφού οι Θρακιώτες έχουν γνωρίσει πολλούς πολιτισμούς και έχουν συνυπάρξει για πολλούς αιώνες με Τουρκογενείς, Πομάκους, μουσουλμάνους Τσιγγάνους και Βούλγαρους. Στοχεύει στην ανάδειξη του “άλλου”, που μπορεί από τη μια μεριά να είναι οι ίδιοι οι Θρακιώτες και από την άλλη όσοι έλαβαν -και λαμβάνουν- αποφάσεις, δημιουργώντας σκηνικό εξωτισμού. Σε αυτούς ανήκει και ο δημόσιος λόγος, κυρίως τηλεοπτικός, που διαμορφώνει στρεβλή εικόνα, όπως ακόμη και η αντίληψη περί του πολιτικά ορθού.

Εισαγωγή στις σπουδές του λαϊκού πολιτισμού – Ευάγγελος Αυδίκος

Λαογραφίες, λαϊκοί πολιτισμοί, ταυτότητες
Το βιβλίο προτείνει ένα ταξίδι στον λαϊκό πολιτισμό, τη λαογραφία και τις σχέσεις της με άλλους επιστημονικούς κλάδους, παρουσιάζοντας την ιστορική της εξέλιξη τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.
Ο συγγραφέας κινείται σε τέσσερις βασικούς άξονες:
– Η αναζήτηση του αρχετυπικού μύθου – ο ρόλος του ως αφήγησης που πιστοποιεί την καταγωγή από ένα απώτατο παρελθόν και η συμβολή του στη συγκρότηση των εθνικών κρατών κατά τον 19ο κυρίως αιώνα.
– Από το υπερεθνικό στο εθνικό και αντιστρόφως – η διαδικασία μετάβασης από την οθωμανική αυτοκρατορία στο εθνικό, τουρκικό κράτος και από τις εθνικές ομάδες σε μια υπερεθνική κρατική οντότητα (Σοβιετική Ένωση).
– Η ελληνικότητα, ο πολιτικός αυταρχισμός και ο Μεσοπόλεμος – η συμβολή του λαϊκού πολιτισμού στην έξοδο από την κρίση των εθνικών κρατών, αλλά και η εκμετάλλευσή του από τα φασιστικά καθεστώτα του Μεσοπολέμου.
– Ο λαϊκός πολιτισμός σε νέους δρόμους κατά τη μεταπολεμική περίοδο – η θεματική, θεωρητική και μεθοδολογική εξέλιξη της λαογραφίας μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Συνεξετάζονται, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, παραδείγματα από την Τουρκία, τις ΗΠΑ, την πρώην Σοβιετική Ένωση, τη Φινλανδία, τη Λατινική Αμερική, προσφέροντας έτσι μια σφαιρική αντίληψη για τις συνθήκες δημιουργίας των σπουδών λαϊκού πολιτισμού, αλλά και τη σχέση τους με το εθνικό κράτος, με τα διάφορα πολιτικά κινήματα, καθώς και με τις συνθήκες που διαμορφώνει η παγκοσμιοποιημένη αγορά.
Στον πυρήνα του βιβλίου βρίσκεται ο αναστοχασμός και η συνειδητή προσπάθεια του συγγραφέα να προσεγγίσει τον λαϊκό πολιτισμό ως ένα σύνθετο φαινόμενο. Η απόσταση από τα γεγονότα αλλά και οι αλλαγές που συντελέστηκαν στην ελληνική κοινωνία κατά τη μεταπολεμική περίοδο διευκολύνουν την αποστασιοποίηση του λαογράφου από το ρόλο του «οιονεί υπερασπιστή» του δικαιώματος του εθνικού κράτους να αποδείξει τους δεσμούς του με την αρχαιότητα και τον επαναπροσδιορισμό της λαογραφίας, χωρίς, ασφαλώς, αυτή να εγκαταλείπει τον πρωταρχικό της χαρακτήρα.
Ένα βιβλίο που πορεύεται πέρα από στερεότυπα, που δεν εγκλωβίζει τη σκέψη, παρακινώντας τον αναγνώστη να μάθει, να προβληματιστεί και να διαμορφώσει τη δική του άποψη.

Σέσκλο Μαγνησίας – Ευάγγελος Αυδίκος

Οικονομικές, κοινωνικές και πολιτισμικές αντιθέσεις και αλλαγές
Το βιβλίο αυτό δίνει σάρκα στις προσδοκίες των Σεσκλιωτών να καταγραφεί η ιστορική παρουσία του χωριού τους. Έχοντας ως αφετηρία αυτό τον διακαή πόθο η μελέτη επιχειρεί να σύρει τον πέπλο της ιστορικής λήθης και να αποκαλύψει μια ζώσα κοινωνία. Αναφέρεται στη σχέση του οικισμού με το χώρο, τη μυθολογία του τόπου, το ρόλο του Άη Ταξιάρχη. Ακόμη, φωτίζει τις οικονομικές δραστηριότητες, το ρόλο της Μικρής Βελανιδιάς, την οργάνωση της κοινωνίας και την καταγωγή των πληθυσμιακών ομάδων. Κορυφαία γεγονότα στην ιστορική πορεία του Σέσκλου, πέρα από την ακμή του προϊστορικού οικισμού, είναι η ανάπτυξη του 18ου και 19ου αιώνα( σε μια περίοδο που ο Βόλος δεν υπήρχε ακόμη) και η εγκατάσταση των Αρβανιτόβλαχων στις αρχές του 20ού αιώνα που αύξησε τον πληθυσμό του τόπου αλλά και ενίσχυσε την κτηνοτροφία. Το βιβλίο παρακολουθεί τις σχέσεις των παλιών κατοίκων (Γκραίκων) με τους νεοαφιχθέντες (Αρβανιτόβλαχους) σ’ όλο τον 20ό αιώνα -αλλά και τις αρχές του 21ου. Αυτές οι σχέσεις πέρασαν από πολλά στάδια. Όμως, η εγκατάλειψη του χωριού από τους Γκραίκους είχε ως αποτέλεσμα την πλήρη επικράτηση, στη μεταπολεμική περίοδο, των Αρβανιτόβλαχων και τη συνακόλουθη βλαχοποίηση του χωριού.

Από την προξενήτρα στο γραφείο συνοικεσίων – Ευάγγελος Αυδίκος

Παραδοσιακότητα και νεωτερικότητα στον αστικό χώρο
Συνήθως, η αναφορά στα γραφεία συνοικεσίων συνοδεύεται από ξάφνιασμα, μειδίαμα και προκατάληψη. Πώς γίνεται ένας τέτοιος θεσμός να επιβιώνει στην εποχή μας που κομπάζει για την απελευθέρωση του ατόμου; Μια πιο προσεκτική ματιά γύρω μας είναι αρκετή για να φανεί πως δεν υπάρχουν απόλυτες αλήθειες. Η εποχή μας γέννησε νέα δεσμά, μεγέθυνε υπερβολικά τον ατομικισμό και εξώθησε στο περιθώριο αρκετούς ανθρώπους, διευρύνοντας σε υπερβολικό βαθμό το αίσθημα της μοναξιάς και της έλλειψης επικοινωνίας.
Σκοπός του βιβλίου δεν είναι να προσφέρει ιστορίες γαργαλιστικές, αλλά να μιλήσει για το πώς τα πράγματα αλλάζουν και όλο και κάποιος σπόρος από τα παλιά επιζεί προσαρμοσμένος στις νέες συνθήκες. Χρησιμοποιώντας επιστολές ενδιαφερομένων προς γραφεία συνοικεσίων το βιβλίο επιχειρεί να μιλήσει για τη σύγχρονη κοινωνία και τις διαδρομές της. Κυρίως όμως νοιάζεται να αναδείξει τις ιστορίες των ανθρώπων που εκφράζουν την αγωνία πολλών από εμάς: την ανάγκη της συντροφικότητας και τον εξορκισμό της μοναξιάς.

Πολιτισμός και κοινωνίες της νότιας Πίνδου – Ευάγγελος Αυδίκος

Ο τόμος αυτός είναι μια οφειλή στις ορεινές κοινωνίες και τους πολιτισμούς της. Όσο κι αν ο στρεβλός τρόπος ανάπτυξης της Ελλάδας οδήγησε πολλούς να μετακινηθούν στον κάμπο, γεγονός που σημαδεύτηκε από απαξίωση για τον πολιτισμό τους, οι ρίζες βρίσκονται μέσα μας. Μοιάζουν με τις αγριάδες που φυτρώνουν στον κήπο μου. Όσο κι προσπαθώ να τις ξεριζώσω, αυτές ξεπετάγονται, ξαναφυτρώνουν, βγάζοντάς μου περιπαικτικά τη «γλώσσα» τους για την αφέλειά μου να πιστεύω ότι ο πόλεμος με τις ρίζες μπορεί να με αναδείξει τροπαιοφόρο. Το ίδιο γίνεται και με την καταγωγή. Είναι μάταιος ο αγώνας. Η ανακάλυψη και η συμφιλίωση μαζί τους είναι μια πράξη ομολογίας των δανείων αλλά και του χρέους προς τις “κολόνες” του νεοελληνικού μας βίου: τα βουνά. Στις τρέχουσες συγκυρίες η ανακάλυψη της άλλης Ελλάδας με όρους παραγωγικούς -και όχι εξωτισμού- αποτελεί εθνική ανάγκη.

Παιδική ηλικία και διαβατήριες τελετές – Ευάγγελος Αυδίκος

Το παιδί και η παιδική ηλικία βρίσκονται τις τελευταίες δεκαετίες στο κέντρο του κοινωνικού ενδιαφέροντος. Συχνά, η μεταπολεμική περίοδος αντιπαρατίθεται στο παρελθόν. Πράγματι, έχουν γίνει σημαντικά βήματα όσον αφορά τη θέση του παιδιού στην κοινωνία. Η απολυτοποίηση όμως των απόψεων εμποδίζει την ψύχραιμη αποτίμηση. Η παιδοκεντρικότητα ως αίτημα ανθρωπιστικό μετατρέπεται σε δεσμωτήριο των παιδιών. Ο καταναλωτισμός και η διαφήμιση ως νέοι παράγοντες στη διαπαιδαγώγηση συμβάλλουν σημαντικά σε αυτό.

Λαϊκή πίστη και κοινωνική οργάνωση – Ευάγγελος Αυδίκος

«Που να σπέρης και να θερίζης μέσα στην καρυόπιτα»
Οι παραδόσεις αποτελούν ένα χρήσιμο αφηγηματικό υλικό, το οποίο μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στην προσπάθεια κατανόησης των συστατικών της λαϊκής ιδεολογίας και του τρόπου με τον οποίο συγκροτείται.
Τα κείμενα που περιλαμβάνονται στον τόμο:
– Επιχειρούν να διερευνήσουν τη σχέση του υπερφυσικού και της μαγικής σκέψης με την κοινωνική οργάνωση και το πώς αυτή αντανακλάται και διαχέεται στις παραδόσεις (ιστορίες για βρικόλακες, καλικάντζαρους και φαντάσματα, κατάρες, παραμύθια) που αποτελούν αφηγηματική διατύπωση της τοπικής κοσμολογίας, η οποία διασυνδέεται και με πανανθρώπινα μοτίβα.
– Προσπαθούν να κατανοήσουν την επιβίωση -και το μετασχηματισμό- πανάρχαιων μοτίβων για το ρόλο των νεκρών στη ζωή των κοινωνιών των ζώντων και το πώς αυτή συμβολικοποιείται με το μοτίβο των οστών και τη διαχείριση του νεκρού σώματος (ταφή ή αποτέφρωση).
– Εστιάζουν στο πώς το υπερφυσικό ως ανορθολογισμός συνεχίζει τη ζωή του και στη νεωτερικότητα.
– Διερευνούν τον τρόπο με τον οποίο εγγράφεται η οργάνωση του χώρου, καθώς και τη νοηματοδότηση που κάποιες συγκεκριμένες περιοχές αποκτούν για την κοινότητα.
– Μελετούν την έννοια του κυκλικού χρόνου που αποτελούσε ακρογωνιαίο λίθο της παραδοσιακής κοινωνίας.

Η σκιά της Μίκας – Ευάγγελος Αυδίκος

Η Μίκα και ο Κοσμάς.
Δύο άνθρωποι διαφορετικών εποχών, που προσπαθούν να ριζώσουν στην Αμερική. Ο Κοσμάς διάλεξε να σπουδάσει στην Αμερική στα τέλη του 20ού αιώνα και στη συνέχεια παντρεύτηκε με Αμερικανίδα, εργάζεται ως ερευνητής σε μια επενδυτική εταιρεία.
Αναζητεί τα ίχνη της Μίκας, Ελληνίδας από τη Σμύρνη που βρέθηκε στην Αμερική μετά την καταστροφή, πέθανε φτωχή, αλλά οι οικονομικές συγκυρίες την έκαναν πλούσια μετά το θάνατό της. Τους χωρίζει μισός αιώνας, μα, τα όνειρα και οι ελπίδες είναι ίδια. Τους ενώνουν οι μετοχές.
Η Μίκα αγόρασε μετοχές με την παρακίνηση του Ιρλανδού συντρόφου της κυνηγώντας το αμερικανικό όνειρο. Το οικονομικό κραχ του 1929 και οι δυσκολίες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου την οδήγησαν σε περιπέτειες και ταλαιπωρίες.
Πίστεψε πως οι μετοχές θα της άλλαζαν τη ζωή. Το ίδιο πιστεύει και ο Κοσμάς, ο οποίος αναζητούσε μια ευκαιρία να πετύχει.
Ένα μυθιστόρημα που επιχειρεί να μιλήσει για τη μοναξιά και τα διλήμματα των μεταναστών. Ένα μυθιστόρημα για τις ελπίδες αλλά και τις απογοητεύσεις. Ένα μυθιστόρημα που ψάχνει τις πληγές που συχνά κρύβονται πίσω από επιτυχημένα όνειρα. Ένα βιβλίο για την ελληνική διασπορά αλλά και για τα όνειρα κάθε μετανάστη. Με έρωτες που πονάνε αλλά και δίνουν ελπίδα.

Οι τελευταίες πεντάρες – Ευάγγελος Αυδίκος

Ένα τάμα και μια υπόσχεση στην αγαπημένη του Νίκη και τον παππού του στέλνουν τον Σπυρίδωνα από το Λονδίνο στην Πρέβεζα.
Η επίσκεψη γίνεται αφορμή να γνωρίσει μια άλλη πλευρά του παππού του. Η εικόνα με την οποία μεγάλωσε θρυμματίζεται.
Τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται. Σκέψεις και καλά κρυμμένα μυστικά.
Ανοίγει σιγά – σιγά η κουρτίνα της λήθης που σκέπασε την πόλη και όσα έγιναν την εποχή εκείνη. Μια πόλη που χωρίστηκε στα δύο. Μια εποχή όπου επικράτησε η αλόγιστη βία. Ανθρώπινες σχέσεις που δοκιμάστηκαν. Ο φόβος που απλώθηκε παντού. Η σιωπή που έκλεισε τα στόματα των περισσότερων.
Όλα αυτά ως τη στιγμή που φτάνει ο Σπυρίδων. Όλοι πια ξύνουν τις πληγές και τη μνήμη τους. Αναφέρονται σε πάθη και αδυναμίες. Στην απρονοησία και τον φανατισμό. Σε όνειρα και προσδοκίες. Σε συγκρούσεις και απογοητεύσεις. Στον πόνο και την ερήμωση της πόλης. Σε έρωτες που πόνεσαν αλλά και ξεπέρασαν τις αντιθέσεις.

Η Πόλη – Ευάγγελος Αυδίκος

Λαογραφικές και εθνογραφικές οπτικές
Η ανακάλυψη της Πόλης από τη λαογραφία και την ανθρωπολογία γίνεται ως αποτέλεσμα των αλλαγών που επήλθαν μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στη μεταπολεμική περίοδο παρατηρήθηκε ένα αυξανόμενο κύμα μετανάστευσης πολιτών από την ύπαιθρο στις πόλεις, ενώ έλαβε χώρα η ανεξαρτητοποίηση πολλών αποικιών, που ανάγκασε πολλούς ανθρωπολόγους να αλλάξουν πεδίο έρευνας. Το ίδιο συνέβη και με τη λαογραφία, που είχε ταυτίσει τον αγροτικό χώρο με το πεδίο έρευνάς της. Και οι δύο επιστήμες, για διαφορετικούς λόγους η καθεμία, είχαν αφήσει την πόλη έξω από τα ερευνητικά τους ενδιαφέροντα. Στο βιβλίο στεγάζονται κείμενα για πολιτισμούς της πόλης και η αστική λαογραφία συνυπάρχει με την αστική ανθρωπολογία. Επίσης, δημοσιεύονται άρθρα για τον Ηλία Πετρόπουλο, την κοινότητα στον αστικό χώρο, την αποτύπωση των ιστορικών γεγονότων στην οδωνυμία των πόλεων, τους Ηπειρώτες του Βόλου, τη σημασία των πρακτικών των Δημοτικών Συμβουλίων στη μελέτη της πόλης, αλλά και για την πολιτισμική και θρησκευτική ετερότητα.

Προφορική ιστορία και λαϊκές μυθολογίες – Ευάγγελος Αυδίκος




Συχνά, η προφορική ιστορία αναπαριστάνεται ως μια νέα ανακάλυψη που ξεπερνάει την ενασχόληση με τις λαϊκές μυθολογίες. Προφανώς, η συγκρότηση της προφορικής ιστορίας ως μεθοδολογικού εργαλείου αλλά και ξεχωριστού επιστημονικού κλάδου απογείωσε την έρευνα για τη μνήμη και τη σχέση με την ταυτότητα. Ωστόσο, τη συνδέει με τη λαϊκή μυθολογία ο αφηγηματικός λόγος, που στην τελευταία περίπτωση εναπόκειται σε λαογραφικά αρχεία πανεπιστημιακών σπουδαστηρίων αλλά και σε αρχεία διαφόρων ερευνητικών κέντρων. Παράλληλα, αποτελούν τόσο η προφορική ιστορία όσο και η λαϊκή μυθολογία συστατικά στοιχεία μιας μυθολογίας, που δημιουργείται αενάως
οργανώνοντας τον πολιτισμό και τη συμπεριφορά των ανθρώπων. Όλες οι αφηγήσεις, έτσι κι αλλιώς, δημιουργούν τον δικό τους μύθο. Προτείνουν τη δική τους αλήθεια. Αυτή η πεποίθηση αποτέλεσε τον κύριο άξονα για την άρθρωση της παρούσας επιστημονικής σκέψης. Η έννοια μύθος απασχόλησε τον συγγραφέα πολύ νωρίς. Τότε, στα τέλη της δεκαετίας του 1990 διατύπωνε:
“Οι μύθοι αυτού του είδους επιδέχονται πολλαπλή ανάγνωση. Είναι ευδιάκριτη η αλαζονεία, η έλλειψη αυτογνωσίας. Παράλληλα όμως, είναι ευκρινής η φιλοσοφική αντίληψη για τη δυαδική οργάνωση του κόσμου, όπου η ευταξία υπάρχει στα όρια εκάστου πόλου. Η υπέρβαση αυτής της διπολικής οργάνωσης αναστατώνει το κοσμικό σύστημα και επιφέρει ιδιότητες, ιδίως στον κόσμο των ανθρώπων, που μπορούν να χαρακτηριστούν ως ανεδαφικότητα, ματαιοδοξία, αλαζονεία, κ.λπ. Αυτή η διπολική οργάνωση βρίσκεται και στη βάση της σκέψης των Ελλήνων διαφωτιστών, ακόμη και των ριζοσπαστών. Η κοινωνία χωρίζεται σε δυο μεγάλες κοινωνικές ομάδες και, επομένως, τα παιδιά κάθε ομάδας θα έχουν το στοιχείο της κοινής καταγωγής, που σημαίνει συμμετοχή στην πολιτισμική κληρονομιά. Από εκεί και πέρα όμως, η πολιτισμική τους ταυτότητα διαφοροποιείται, γεγονός που καθορίζεται από τους προκαθορισμένους κοινωνικούς ρόλους, οι οποίοι προορίζονται για τους γόνους κάθε κοινωνικής ομάδας. Για το διαφωτισμό η εκπαίδευση είναι δύο ταχυτήτων. Από τη μια πλευρά βρίσκεται η εκπαίδευση που προορίζεται για τους τεχνίτες και από την άλλη εκείνη που απευθύνεται στους πιο πλούσιους”.

Μελέτη, Ταξιδευτής, 2017, 364 σελ.

Εορταί και πανηγύρεις – Ευάγγελος Αυδίκος

Σύνορα, λαϊκά δρώμενα και τελετές


Στην μελέτη αυτή ο Ευάγγελος Αυδίκος ταξινομεί και αναλύει τελετουργικά δρώμενα της Ελλάδας υπό το πρίσμα της ιστορικής και κοινωνικής τεκμηρίωσης. Οι τελετουργίες άλλωστε είναι μια σπουδαία μορφή πολιτισμικής συμπεριφοράς. Είναι αυτές που πλαισιώνουν τις κρίσιμες ηλικιακές αλλαγές, τον κύκλο της ζωής, την ανάληψη της εξουσίας, την ορκωμοσία για τα δημόσια αξιώματα και άλλα πολλά.
Οι τελετουργίες αναλαμβάνουν πολλαπλούς ρόλους. Χρησιμοποιούνται για την επικύρωση του νέου ρόλου που όλοι και όλες επωμίζονται. Μεταφέρουν το πολιτισμικό κεφάλαιο μιας ομάδας στα νέα μέλη της υπενθυμίζοντας τα όρια. Είναι τα σκαλοπάτια του χρόνου που γαλβανίζουν τη συλλογική συνείδηση σ’ έναν επιτυχή συνδυασμό με την ψυχαγωγία και το δημόσιο θέαμα, αποτελώντας έναν τρόπο να γίνουν τα άτομα ομάδα.
Οι τελετουργίες, με άλλα λόγια, είναι πράξη και λόγος, που μπορούν να μαρτυρήσουν πολλά για την κοινωνία και τον πολιτισμό. Για τις κοινωνικές σχέσεις και τους έμφυλους ρόλους. Για τις σχέσεις εξουσίας και τις εξαρτήσεις. Για τον τρόπο που δημιουργούνται τα στερεότυπα. Για τις συγκρούσεις και τις κοινωνικές αλλαγές. Ακόμη κι όταν η πολιτισμική συμπεριφορά είναι αντισυμβατική, οι τελετουργίες είναι παρούσες.

Μελέτη, Επίκεντρο, 2017, 400 σελ.

Οδός Οφθαλμιατρείου – Ευάγγελος Αυδίκος




“Οδός Οφθαλμιατρείου” είναι ο τίτλος του μυθιστορήματος. Είναι ο δρόμος όπου άρχισε το δράμα του ποιητή και πεζογράφου. Το υπόγειο του τυπογραφείου Παπαγεωργίου φιλοξένησε τις πρώιμες φιλοδοξίες του. Να γράψει και να γίνει αποδεκτός από το λογοτεχνικό σινάφι και την κοινωνία της Αθήνας. Μια μάχη άνιση. Πρόσφυγας στην Αθήνα του 1889, χωρίς πόρους και με τις ένθερμες υποσχέσεις να φυλλοροούν αφήνοντάς τον μόνο του. Η αγωνία για την επιβίωση αλλά και η υπέρβαση των δυσκολιών. Η πάλη με το αδύναμο σώμα και η φλόγα της δημιουργίας.
Ενάμιση αιώνα μετά ο Κώστας Κρυστάλλης επιστρέφει στην Αθήνα, για να συνεχίσει τη συζήτηση που δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει. Μια πορεία στους δρόμους που σημάδεψαν την ύπαρξή του και μια ευκαιρία να συναντηθεί με τον Κριστ/Χρήστο, τον νεαρό πατριώτη του που αναζητεί τον εαυτό του. Ο Χρήστος δανείζει το στόμα του και τη σκέψη του στον ποιητή. Γίνεται ο καθρέφτης του αλλά και μέσο να σκάψει μέσα του ξεδιαλύνοντας σκέψεις και συναισθήματα. Η ιστορία γίνεται οδός ωρίμανσης για τον Χρήστο. Για τον Κρυστάλλη είναι η δεύτερη ευκαιρία του. Να πει όσα δεν μπόρεσε όσο ζούσε.
Ένα μυθιστόρημα σπονδή στην τρυφερότητα και στην αγωνία του σπουδαίου δημιουργού που χάθηκε νέος. Μια ιστορία με το βλέμμα στο παρόν.

Μυθιστόρημα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2019, 216 σελ.

Μυθιστορήματα
Ο δικός μου θεός (2004), Ταξιδευτής
Η κίτρινη ομπρέλα (2007), Μεταίχμιο
Η σκιά της Μίκας (2013), Ταξιδευτής
Οι τελευταίες πεντάρες (2016), Ταξιδευτής
Οδός Οφθαλμιατρείου (2019), Βιβλιοπωλείον της Εστίας

Διηγήματα
Το βλέμμα στον τοίχο με τη μαντανία (2001), Ελληνικά Γράμματα

Δοκίμια-Μελέτες-Λαογραφία-Ιστορία
Το παιδί στην παραδοσιακή και τη σύγχρονη κοινωνία (1996), Ελληνικά Γράμματα
Το λαϊκό παραμύθι (1997), Οδυσσέας
Λαϊκός λόγος διακόνων, Θεία Σοφία (1997), Ελληνικά Γράμματα
Μια φορά κι έναν καιρό αλλά μπορεί να γίνει και τώρα (1999), Ελληνικά Γράμματα
Πρέβεζα 1945-1990 (2000), Δήμος Πρέβεζας
Η Θράκη και οι άλλοι (2007), Οδυσσέας
Εισαγωγή στις σπουδές του λαϊκού πολιτισμού (2009), Κριτική
Σέσκλο Μαγνησίας (2010), Δήμος Αισωνίας
Από την προξενήτρα στο γραφείο συνοικεσίων (2011), Πεδίο
Πολιτισμός και κοινωνίες της νότιας Πίνδου (2012), Πεδίο
Παιδική ηλικία και διαβατήριες τελετές (2012), Πεδίο
Λαϊκή πίστη και κοινωνική οργάνωση (2013), Πεδίο
Η Πόλη (2016), Εκδόσεις Ι. Σιδέρης
Εορταί και πανηγύρεις (2017), Επίκεντρο
Προφορική ιστορία και λαϊκές μυθολογίες (2017), Ταξιδευτής

Συλλογικά έργα
Οι Ρομά στην Ελλάδα (2002), Ελληνική Εταιρεία Εθνολογίας
Το παρόν του παρελθόντος. Ιστορία, λαογραφία, κοινωνική ανθρωπολογία (2003), Σχολή Μωραΐτη
Η ελιά και το λάδι στον χώρο και τον χρόνο (2004), Ακαδημία Αθηνών
Κρήτη και λαϊκός πολιτισμός (2007), Ταξιδευτής
Η παιδαγωγική και διδακτική αξιοποίηση του παραμυθιού (2007), Γρηγόρη
Σαμοθράκη (2008), Επίκεντρο
Ο Ασπροπόταμος στο χώρο και το χρόνο (2008), Φιλεκπαιδευτική Αδελφότητα Τζούρτζιας της Αθαμανίας (Φ.Α.Τ.Α.)
Ανθρωπολογία και συμβολισμός στην Ελλάδα (2008), Ελληνική Εταιρεία Εθνολογίας
Ο Νικόλαος Γ. Πολίτης και το Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας (2012), Ακαδημία Αθηνών
Λαογραφικές αναγνώσεις στην Ελλάδα και την Τουρκία (2012), Πεδίο
Λαϊκός πολιτισμός και έντεχνος λόγος (2013), Ακαδημία Αθηνών
Narratives across space and time: Transmissions and adaptations (2014), Ακαδημία Αθηνών
Πολιτισμοί του διαδικτύου (2016), Πεδίο
Κώστας Κρυστάλλης, Η επιστροφή (2018), Πέτρα – Ηπειρωτικές Εκδόσεις

Πηγές: BIBLIONET, Ελληνικά Γράμματα, Μεταίχμιο, Ταξιδευτής, Πεδίο, Κριτική, Οδυσσέας, Εκδόσεις Ι. Σιδέρης, Βιβλιοπωλείον της Εστίας