Νίκος Μακρής

Ματωμένη ωραιότητα – Νίκος Μακρής

Δραματική Ελεγεία


Ο πάροικος, ο συνοδός αλλά και θεωρός
ο αντιλέγων σύντροφος με τη ρητορική του
οδίτες είναι άγνωστοι απ’ τη βοή του κόσμου
μοναχικοί στο διάβα τους, νοσταλγικές πνοές
που συναντούν τις δύσκολες κι ανηλεείς στιγμές
την Αρτεμούλα τη γλυκιά, τη Δέσποινα κυρία
τον Κύρη τον ευγενικό μες την αφάνειά του
για ν’ αναβλέπουν έκθαμβοι πρωτόφαντη ομορφιά
που ανακτίζει κόσμους μας θαμμένους στη σιωπή
πολύβοης θητείας μας που φθέγγεται, βρυχάται
που θορυβεί με οίηση σ’ αλώνια κουρσεμένα
από το μάταιο λογισμό, της λήθης βασιλεία
και που καλεί κι ανακαλεί στην άλλη σιωπή
μακριά απ’ την πολύβοη και δόλια αδολεσχία
κλήρο πικρό, ναι, όλων μας του βίου διαβατών.

Τραγικός Λόγος 7

Ποίηση, Δρόμων, 2022, 108 σελ.

Ιδεατό και πραγματικό – Νίκος Μακρής

Ο Λόγος της Σιωπής


Η διάκριση ανάμεσα στο ιδεατό και στο πραγματικό καθίσταται κοινωνία αιωνιότητας στο χρόνο. Θυσιάζει η έγχρονη ύπαρξη ό,τι την απομακρύνει απ’ το συν- για να εμβιώνει το ομού, είναι δηλαδή θυσιάζουσα-θυσιαζομένη και αυτό προσφέρει την ‘’πλησμονή’’ της πληρωματικότητας.
Αυτή η αλήθεια είναι βαθιά ριζωμένη στην παγκόσμια οικουμενική συνείδηση, όποιες και αν είναι οι εκτροπές και τα σφάλματα, αυτή η αλήθεια κορυφώνεται ως sensorium και τίκτει αέναα τις αρετές. Μυστική διόραση (ποια διόραση εξάλλου δεν είναι μυστική;) που αναδύει τον πλούτο της πνευματικότητας και αγνίζει το πραγματικό ως έγκοσμη μαρτυρία του ιδεατού. Ιδού ο λόγος της σιωπής.

Σύγχρονη Φιλοσοφία, Δρόμων, 2022, 244 σελ.

Άπειρο και πεπερασμένο – Νίκος Μακρής

Περίπλους και Διάπλους


Ένας φιλοσοφικός περίπλους, όσο και αν προσπαθεί να φωτίσει μέγιστες φιλοσοφικές αναζητήσεις, παράμονες και επαναλαμβανόμενες υπό διαφορετικές θεωρήσεις, θα ήταν εκ των προτέρων ανεπαρκής, αν όχι προκλητικός, αν δεν περιελάμβανε διαπλεύσεις στον ευρύτερο φιλοσοφικό χώρο, θέσεις του οποίου παρέμειναν και παραμένουν αξιοπρόσεκτες… Αυτό ακριβώς προσπαθούμε να προσεγγίσουμε, ό,τι μοιάζει με πυρίκαυστη ζώνη η οποία αναλώνει αναδημιουργικά όχι μόνο τη φιλοσοφική συνείδηση, αλλά κάθε ανθρώπινη ύπαρξη σε οποιαδήποτε μορφή δραστηριότητάς της και μάλιστα ανεξάρτητα απ’ τα εκάστοτε πολιτισμικά δεδομένα ή διαμορφούμενα.
Υπάρχει μία αλήθεια την οποία ζούμε, μία θεμελιώδης αλήθεια η οποία μας συνέχει και η οποία είναι αδύνατο να εμβιώνεται χωρίς τη σνειδητοποίηση του ότι είμαστε όχι απλά ανθρώπινες υπάρξεις, αλλά ανθρωποκοσμικές.

Σύγχρονη Φιλοσοφία, Δρόμων, 2022, 316 σελ.

Ζωή και θάνατος – Νίκος Μακρής

(Ιξίων και Αγάθη)


Ανάγνωσε στο πρόσωπο της έξοχης Γυναίκας
την άχραντη λευκότητα στον κόσμο της θανής
διέγραψε ολομεμιάς το προσωπείο του Άδη
τα ζοφώδη φαντάσματα ανθρώπινης πληγής
πληγής όλων μας των παθών, του Θανάτου εικόνες
κι ευθύς ανέτειλε το φως στην ξένια φωλιά.
Έφυγε η πνοή, παρέδωσε το πνεύμα στη Ζωή
ή στου Θανάτου το μηδέν χάθηκε η ύπαρξή του;
Πού πήγε ο δυναμισμός μιας έκπαγλης ψυχής
που αποτόλμησε έμπνοα ακραίες εισβολές
στου Άδη του παντοτινού και του φανταστικού
πού ακροάστηκε ένσοφα τις μυστικές κραυγές;

Ποίηση, Δρόμων, 2020, 120 σελ.

Γνώση και συνείδηση – Νίκος Μακρής

Με αναφορές στην τεχνητή νοημοσύνη


Παλαιά κατά τα φαινόμενα προβλήματα της φιλοσοφίας αποδεικνύονται ως κατ’ εξοχήν σύγχρονα. Τι είναι η γνώση και ποια η σχέση της με τη συνείδηση; Ποιος ο ρόλος της αίσθησης, της αντίληψης, της μνήμης, της φαντασίας, της κρίσης στη διαμόρφωση της γνώσης; Επιπλέον, πώς συνειδητοποιούμε το γιγννωσκόμενο και ποιος ο ρόλος του συναισθήματος στο συν-υπάρχειν ανθρώπου και κόσμου; Αν λαμβάνουμε υπόψη μας πως οι γνώσεις είναι απ’ τη φύση τους μεταβαλλόμενες, αλληλοβελτιούμενες ή και αυθυπερβαινόμενες, οφείλουμε να αναζητήσουμε την κρηπίδα τους, τη Γνώση που καθιστά δυνατές τις τόσες και τόσες γνώσεις. Αυτό όμως διασημαίνει πως Γνώση και Συνείδηση αυτοκαθαίρονται οδηγώντας στην καθαρότητα τόσο του λόγου όσο και του συναισθήματος σε όλα τα πεδία της διανθρώπινης προσπάθειας.

Σύγχρονη Φιλοσοφία, Δρόμων, 2020, 278 σελ.

Οδυσσέας και Αινείας – Νίκος Μακρής

(Η άλλη Ιθάκη)


Καλέ μου ήρωα στεριάς, δεινέ θαλασσομάχε
που προσπερνάς μακάρια και των θεών το πάθος
όσο και αν τους φαίνεσαι ο εξουθενωμένος
που παραδίδει την πνοή στων κεραυνών το μίσος
και στων κυμάτων την οργή που αποδεκατίζουν
τόσους γενναίους ναυτικούς της θάλασσας καμάρι
μείνε μαζί μου στο τερπνό, στο μαγικό παλάτι
αντάμωσε τα χείλη μου, το απαλό μου στήθος
άπλωσε τα χεράκια σου σε όλο μου το σώμα
να νιώσουμε την άπλωση στου έρωτα τη χάση….
(Σελίδα 24)

* * *

Ήταν ωραίο το θέαμα στη χάση των ματιών
υπάρχει η άλλη όραση που μας γλυκοκοιτάει
προτού την αντικρίσουμε, μια όραση αιώνια…
… μακριά από τα μέλαθρα, πτολίεθρα, αμάχες
θριάμβους δόξας ισχυρούς, γιορτές και πανηγύρια…
Γέρασα και διδάσκομαι από τις εμπειρίες
που ολοφωτίζουν την ψυχή, το νου και την καρδιά.
Τα λόγια μας τα πλανερά και οι μεγαλαυχίες
που αναλώνουν τις στιγμές του πλανερού μας βίου
συντρίβονται ειρηνικά μπροστά στην αγαθότη
μπροστά στο μέγα το βαθύ χάσμα του αιωνίου
σε ό,τι δεν ανέτειλε, ούτε θα βασιλεύσει
ωσάν τον ήλιο τον καλό που ζωή μας παρέχει.
Είναι η άλλη η ζωή, η άλλη η Ιθάκη
η άλλη πολιτεία σου που πας να οικοδομήσεις.
(Σελίδα 61)

Ποίηση, Δρόμων, 2019, 136 σελ.

Ματαιότητα και νόημα – Νίκος Μακρής

Το άσμα της ματαιότητας είναι συχνά υποβλητικότερο και από εκείνο των Σειρήνων και παγιδεύει όλους όσοι το άδουμε, παρά εμπειρίες της ζωής μας που συχνά είναι οδυνηρές.
Εμβαθύνοντας όμως στα ενδότερα αναζητάμε κάτι που συνιστά την ορίζουσα του υπάρχειν μας, το Νόημα, την ατρεμή δηλαδή αφετηρία μας και εδώ ακριβώς η “διαπλοκή” Ματαιότητας και Νοήματος προσλαμβάνει φιλοσοφική σπουδαιότητα.
Στις σελίδες αυτού του βιβλίου ο αναγνώστης, όποια και αν είναι η προσωπική του θεώρηση, φιλοξενείται σε “χώρους” αναπροβληματισμού και φιλοσοφικής ανάβλεψης.

Σύγχρονη Φιλοσοφία, Δρόμων, 2019, 224 σελ.

Προκρούστης και Ιανός – Νίκος Μακρής

(Το άσμα των Δαναΐδων)


Τότε ακριβώς σηκώθηκε, μ’ αντίκρισε μακάρια
κι άκουσα λόγια φαεινά που σιγαναστενάζαν
στ’ άδηλα βάθη της ψυχής, πέρα απ’ την επιφάνεια.
Ήταν το πρόσωπο ιλαρό, ποδήρης ο χιτώνας
και τα ανέμελα μαλλιά κυμάτιζαν μακάρια
παίζοντας παίγνιο απαλό στου Ζέφυρου το χάδι.
Κάτασπρο ήταν το ραβδί, ακίνητο μπροστά του
καθώς στήριζε ανάλαφρα το αέρινο το σώμα.
Είχαμε φθάσει αργά αργά σε ένα υψιπέδι
κάτω μας έλατα πυκνά έκρυβαν το δρομάκι
κι άγριων του βουνού πουλιών σπάνιες ιαχές
τρόμο σκορπούσαν στα μικρά και ήσυχα σπουργίτια
στα ήρεμα πετούμενα που ‘ρχονταν απ’ τον κάμπο
να ‘βρουν τις κάμπιες τις ξανθές σε θύλακες των κλώνων
για να γυρίσουν με σπουδή στα ήσυχα ακρομέρια.

………………………………………………………………

Πλησίαζαν, πλησίαζαν, η μάχη απλωνόταν
διαφαινόταν σιγηλά ποιοι ήταν νικητές.
Αραίωναν τα σύννεφα της ανθρωποφαγίας
καθάριζε η ατμόσφαιρα, γιορτάζανε λαμπρά
κι ο Πύργος μας ο θαυμαστός, αλώβητος, ακμαίος
σήκωνε νέα λάβαρα, εραλδικά, σημαίες
με ίδιους τους ενοίκους του κι όμως μασκαρεμένους.
Δεν αμφιβάλλαμε οι φτωχοί: αυτή η τραγωδία
έκλινε μέσα της βαθιά τη θεία κωμωδία
με τους κλεινούς της εκφραστές, τα δύο ονόματά μας
τον Προκρούστη τον άσπλαχνο, Ιανό το διπλωμάτη.

Ποίηση, Δρόμων, 2018, 120 σελ.

Παιδεία του μυστηρίου – Νίκος Μακρής

Οντολογία και μυστική φιλοσοφία τού Gabriel Marcel


Ο υπαρξιακός στοχασμός του Gabriel Marcel (1889-1973) ο οποίος αναδύθηκε από προσωπικές εμπειρίες και χωρίς εξαρτήσεις από τρέχουσες ιδέες και ρεύματα, προκαλεί δημιουργικά και ειρηνικά τη φιλοσοφική και γενικότερα τη διανθρώπινη συνείδηση επειδή, χωρίς να καταλήγει σε κλειστό σύστημα ιδεών, αγγίζει ακρώρειες του ανθρωπίνως υπάρχειν, επειδή ιχνεύει όριά του τα οποία δεν έχουν ηλικία, ούτε συγκεκριμένη υπηκοότητα.
Σε αυτές τις λυτρωτικά πυρίκαυστες ζώνες του υπάρχειν στον κόσμο δοκιμάζεται ο γνήσιος φιλοσοφικός στοχασμός τον οποίο προσπαθεί να αναδείξει η παρούσα μελέτη.

Φιλοσοφία, Δρόμων, 2018, 120 σελ.

Ιστορία και πολιτισμός – Νίκος Μακρής

Αναγκαιότητα και Ελευθερία


Η περιχώρηση Ιστορίας και Πολιτισμού και η παράδοξη συμπληρωματικότητά τους εγείρουν πολλά προβλήματα στη φιλοσοφική συνείδηση, όπως και σε κάθε θεωρό του ανθρωπίνου φαινομένου.
Η παρούσα σπουδή προσπαθεί να “αναδιατάξει” το πρόβλημα και να διανοίξει δίοδο η οποία φωτίζει κατά το δυνατό τα δυσεπίλυτα ερωτήματα προστρέχοντας στην ανθρώπινη φύση, στις αντιφάσεις της αλλά και στις δυνατότητές της, χωρίς να οδηγεί σε εύδια λιμάνια εφησυχασμού. Επικαλείται ό,τι ωραιότερο πρόσφερε ο διανθρώπινος και διαπολιτισμικός νόστος, ό,τι υποκρούεται σε κάθε προσπάθεια ανάβλεψης του διαλανθάνοντος το οποίο είναι και το θεμέλιο της φιλοσοφικής μέριμνας και μάλιστα μακριά από δογματισμούς και ιδεολογικές προλήψεις. Επικαλείται, επίσης, και απογοητεύουσες πραγματικότητες παροξύνοντας έτσι το λογισμό μας.
Αποτελεί πρόκληση και πρόσκληση με φιλόξενη διάθεση υπό το φως της philosofia perennis.

Φιλοσοφία, Δρόμων, 2018, 480 σελ.

Εγγύτητα και απόσταση – Νίκος Μακρής

Στις σελίδες αυτού του βιβλίου επιχειρείται μία μείζων φιλοσοφική προσπάθεια: Οι όροι εγγύτητα και απόσπαση, τόσο γνωστοί απ’ την καθημερινή ζωή, τείνουν να προσλαμβάνουν φιλοσοφικό περιεχόμενο και εγκλείουν όλες τις δυνατότητες της ανθρώπινης σκέψης, όλες τις μορφές δημιουργίας, αρκεί να τις απεμπλέξουμε από ειδωλικές και φαινομενολογικές ψευδαισθήσεις.
Προσεγγίζουμε έτσι αναδημιουργικά γνωστές έννοιες της φιλοσοφικής παράδοσης και ανασυγκροτούμαστε διανοητικά, ηθικά, αισθητικά απ’ τη στιγμή που αναθεωρούμε δεδομένες δοξασίες τις οποίες για αιώνες θεωρούσαμε αμετακίνητες αλήθειες.
Δημιουργούνται έτσι αναδημιουργικές εμπνοές οι οποίες καταστέφουν το ανθρώπινο υπό την αλουργίδα της φιλόσοφης θεώρησης που είναι κοινός κλήρος όλων μας.

Φιλοσοφία, Δρόμων, 2018, 164 σελ.

Σελήνη και Ενδυμίων – Νίκος Μακρής

Τι είν’ η δόλια μας ζωή με τα πλαστά πλουμίδια
φαντασμαγορικές γιορτές, μουσικής ήχους πλέριους
που ολογκρεμίζουν άστοργα τις θείες αναβλέψεις
κείνων των ευγενών παιδιών που αγραυλούν μακάρια
σε πάνσεπτη μεθόριο αιωνίζουσας χάρης
κείνων των άγνωστων βροτών στο διάβα των αιώνων
με τις πολύφωνες κραυγές άγνωστες μες το πλήθος
των πληθουσών μας αγορών με πολλά καρναβάλια
και με κορύβαντες ακμής -μηδενικής αξίας;
(σελ. 9)

Δεν είμαι του Ενδυμίωνα η ερωμένη
δεν είμαι φως απατηλό στην ερημιά του κόσμου
γνωρίζω πως ο έρως του μεγάλου εραστή
του ομορφότερου άνδρα των αιώνων
καλύπτει όλη μας τη ματαιότητα
και κάνει τη ζωή υπνοβασία.
Αν θες εορτασμούς ερωτικούς
δε θα τους συναντήσεις στη μορφή μου
ούτε στης παρουσίας μου την άσημη πνοή.
(σελ. 44)

Ποίηση, Δρόμων, 2017, 112 σελ.

Μυστική και φιλοσοφία – Νίκος Μακρής

Βασική τομή στη φιλοσοφική έρευνα αποτελεί ο προσδιορισμός των “σχέσεων” φιλοσοφίας και μυστικής, δεδομένου ότι το πρόβλημα, παρά το ότι επιψαύεται από πολλές ιστοριογραφίες της φιλοσοφίας και από μελέτες αφιερωμένες σε φιλοσοφικές σχολές ή σε μεγάλους φιλοσόφους, δεν προσεγγίζεται ουσιαστικά.

Η παρούσα σπουδή επιχειρεί να δείξει πώς η μυστική είναι ο μοναδικός τρόπος προσέγγισης όχι μόνο της φιλοσοφίας, αλλά και κάθε πνευματικής ενέργειας και μάλιστα υπό το πρίσμα ανοιχτής προσέγγισης, μακριά από οποιοδήποτε “μυστικισμό” που θα δημιουργούσε σύγχυση και αποπροσανατολισμό.

Ο αναγνώστης, σε άμεση κοινωνία με το συγγραφέα, θα αναστραφεί στις σελίδες αυτού του βιβλίου με θεωρήσεις τις οποίες είναι δυνατό να αμφισβητήσει, αλλά και με δυνατότητες πρόσβασης σε κλασικές πηγές και μαρτυρίες. Κατά βάθος επιχειρείται μύχιος διάλογος με γοητευτικούς “πειρασμούς”.

Φιλοσοφία, Δρόμων, 2017, 260 σελ.

Το άσπιλο του θανάτου – Νίκος Μακρής

Οι σελίδες που ακολουθούν καλούν τον αναγνώστη σε εκ βαθέων αναστροφή με το θάνατο. Αποφεύγοντας να συστηματοποιήσουν το θέμα με βάση τις πληροφορίες που προέρχονται απ’ την ιστορία της σκέψης, προτιμούν επιλεκτική αναστροφή με ζώσες καταστάσεις ώστε η «κατάδυση» να είναι όσο πιο καρποφόρα.

Η σπουδαιότητα του θέματος επιβάλλει γνήσια αναμέτρηση με ό,τι πιο γοητευτικό, με ό,τι πιο πολύτιμο, με ό,τι πιο ανεξαγόραστο κοσμεί το βίο και στέφει τη φιλόσοφο μέριμνα. Ήδη η θεματική απαιτεί μεταφυσικές καταδύσεις και αναδύσεις, «επίσκεψη» των Ορίων, γνησιότητα και σθένος. Ελπίζω πως οι θέσεις και τα εναύσματα αυτού του βιβλίου θα προσφέρουν στον αναγνώστη δυνατότητες περαιτέρω προσέγγισης του θανάτου, αυτού του τραγικού συμβαίνοντος της ζωής μας. Εμβάθυνση όμως στο είναι του θανάτου συνιστά ένσοφη παιδαγωγία, μελέτη της ζωής και μάλιστα των αιχμηρών και θεσπέσιου κάλλους ακρωρειών της. Σπουδή στο θάνατο, προσέγγιση της ζωής, ίχνευση του άσπιλου κάλλους επικαλούνται το δαιμόνιο της φιλόσοφης φύσης μας, αφυπνίζουν και προσφέρουν όντως αδαπάνητες αλήθειες. Οι αλήθειες της ζωής είναι οριακές, τραγικές, μα ένδοθεν θεωρούμενες κομίζουν στην αναζητούσα συνείδηση το πλήρωμα της άσπιλης ωραιότητας. Αυτό το συμβαίνον ψελλίζουμε με το νέο μας βιβλίο.
(από τον πρόλογο του συγγραφέα)

Δοκίμιο, Εκδόσεις των Φίλων, 1996, 113 σελ.

Νεοελληνική λογοτεχνία – Νίκος Μακρής

Έμπνευση και δημιουργία
Κάλβος, Μακρυγιάννης, Σολωμός, Βιζυηνός, Παπαδιαμάντης, Παλαμάς, Καβάφης, Θεοτόκης, Μυριβήλης, Καζαντζάκης, Σικελιανός, Κόντογλου, Σεφέρης, Θεοτοκάς, Τερζάκης, Βαφόπουλος, Ρίτσος, Παπαδίτσας.

Δοκίμιο:
Ε. Παπανούτσος, Α. Τερζάκης, Αιμ. Χουρμούζιος, Π. Κανελλόπουλος, Ι. Ν. Θεοδωροκόπουλος, Κ. Τσάτσος, Χ. Μαλεβίτσης.

Ερμηνεία και κριτική, Βιβλιοεκδοτική, 2000, 173 σελ.

Έρως και φιλοσοφία – Νίκος Μακρής

“Πραγματώνει μια εκπληκτική πέρα από τις αντιθέσεις,σύνθεση των γενικών φιλοσοφικών κατακτήσεων του ελληνοευρωπαϊκού πνεύματος, μάλιστα κατά τον αιώνα μας, μέσα από μια ατμόσφαιρα διαιωνίας και, με τούτο, αποκαθαρμένης απ’τις ιδιαιτερότητες μυστικής σοφίας μία σύνθεση απλή στη βάση και στην οργάνωση, μεγαλειώδης στην καθολικότητά της… Τολμώ να πω -και ας το δεχθεί ως “δαιμονίαν υπερβολήν” έστω ο καλοπροαίρετος αναγνώστης- ότι ίσως το διορώμενο ήδη αυτό φιλοσοφικό έργο θα είναι, κατά το διαλεκτικό τουλάχιστον στοιχείο του, το αιτούμενο, το αναμενόμενο των καιρών που ανατέλλουν…” Ε.Ν. Πλατής – Διαβάζω τ.197, 18/3/88, σελ. 73

Ερμηνεία και κριτική, Λογοσοφία, 2001, 157 σελ.

Το τέλος της νοσταλγίας – Νίκος Μακρής

Το “Τέλος της νοσταλγίας” απλώνει το χέρι σε κάθε οδοιπόρο και αναζητητή του ωραίου και υπόσχεται όμορφη περιπέτεια με παλμούς ζωής, αγάπης, αγώνα και αγωνίας, ελπίδας και αναζήτησης του πραγματικού εγώ.
Στις σελίδες του ο αναγνώστης θα συναντήσει ήρωες τους οποίους θα αγαπήσει, μορφές που αγγίζουν ό,τι ομορφότερο κρύβει μέσα του ο ίδιος, αλήθειες που μαγνητίζουν και εγείρουν τη φαντασία όλων μας. Τέλος θα ανταμώσει με “τοπία” ομορφιάς και ιστορίες που ανασταίνουν μαγικούς παραμυθένιους κόσμους όλων των ηλικιών και των αναζητήσεων…

Το δαχτυλίδι της επιστροφής – Νίκος Μακρής

Το “Δαχτυλίδι της επιστροφής” αποκαλύπτει τα μυστικά του μέσα από μια πλοκή όπου τρυφερότητα και ομορφιά αναμιγνύονται με τη σκληρότητα και τους καθημερινούς εγκλωβισμούς της ζωής. Ο τόπος και οι χώροι όπου εξελίσσεται η ιστορία αναδύουν ένα διαρκές άρωμα νοσταλγίας αλλά και μια διάχυτη επιθυμία για το σήμερα και το τώρα. Η “Επιστροφή” πραγματώνεται μέσα από τα δεσμά -το “Δαχτυλίδι”- της μνήμης αφήνοντας στον αναγνώστη να διακρίνει στον καθρέφτη της συμπεριφοράς των ηρώων τους ίσκιους από το δικό του εσωτερικό κόσμο.

Τέχνη και αισθητική της λογοτεχνίας – Νίκος Μακρής

Οι σελίδες αυτού του βιβλίου αποτελούν προσπάθεια προσέγγισης του ανθρώπου απ’ το φωτεινό χώρο της τέχνης και της αισθητικής της λογοτεχνίας.
Ένα βιβλίο ανοιχτών οριζόντων το οποίο αναζητεί τον οικουμενικό χαρακτήρα της ανθρώπινης φύσης, αίρεται πάνω από υπηκοότητες και τοπικότητες και γίνεται βλέμμα που εισβάλλει στο βάθος του αναγνώστη, όχι για να τον υποβάλει ή να τον πείσει, αλλά για να συναντηθεί με αυτόν σε έναν κόσμο πνευματικής ανάτασης…
Η λογοτεχνική δημιουργία αυτοαποκαλύπτεται ως ακατάπαυστη αναζήτηση του κάλλους και αποτελεί τη μαρτυρία η οποία φωτίζει τις ευγενέστερες τάσεις των ανθρώπων όλων των εποχών και όλων των πολιτισμι-κών παραδόσεων.

Ο τελευταίος ιδαλγός – Νίκος Μακρής

“Ο τελευταίος ιδαλγός” είναι στην πραγματικότητα ο εραστής της ωραιότητας και γι’ αυτό η περιπέτειά του δεν έχει ούτε αρχή, ούτε τέλος. Ο “μύθος” όμως αυτού του ιστορήματος, συγκεκριμένος όσο και οικουμενικός, αγκαλιάζει τους αναζητητές του κάλλους όλων των αιώνων και καλεί τον αναγνώστη να συμπορευθεί μαζί τους. Είναι βέβαιο πως εκεί θα βρει τον πιο λησμονημένο αλλά και πιο πραγματικό εαυτό του και θα κατανοήσει με τα πρόσωπα του έργου πόσο ο ουτοπικός και συμβολικός χαρακτήρας της τέχνης είναι αληθέστερος και απ’ τις πιο απτές αλήθειες της καθημερινόητάς μας.

Η αποκάλυψη της φιλοσοφίας – Νίκος Μακρής

Συμβολική και αποκάλυψη της φιλοσοφίας
Η φιλοσοφική μέριμνα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τις βαθύτερες αναζητήσεις των ανθρώπων όλων των εποχών. Είμαστε βέβαιοι πως τα προβλήματα τα οποία θίγονται στις σελίδες που ακολουθούν δεν είναι μόνο προβλήματα τα οποία απασχολούν όλους όσοι μετείχαν στις εκτενείς συζητήσεις του Φιλοσοφικού Καφενείου. Αγκαλιάζουν τους βαθύτερους προβληματισμούς όλων των συνειδήσεων και γι’ αυτό προσφέρονται ως οικείος διάλογος περισσότερο και ελάχιστα ως προσωπικές θεωρήσεις…

Φιλοσοφία του κάλλους – Νίκος Μακρής

Αγήρω κάλλος
Στις σελίδες αυτού του βιβλίου ο αναγνώστης θα ιχνεύσει εκείνα τα στοιχεία του φιλοσοφικού λόγου που πείθουν πως η πραγματική “διάσταση” του κόσμου μας είναι το κάλλος.
Παρέα με τη μεγάλη φιλοσοφική παράδοση ο συγγραφέας επιχειρεί έναν περίπλου απ’ τον οποίο δεν απουσιάζει ούτε ο αναγνώστης ούτε οι βαθύτερες εμπνοές του και επιχειρηματολογεί με τρόπο ο οποίος όχι μόνο δεν είναι προσωπικός, αλλά αποκαλύπτει τα στοιχεία της αιώνιας ομορφιάς τα οποία καλλύνουν κάθε ον.
Δύσκολος αλλά γοητευτικός περίπλους ο οποίος δοκιμάζει δημιουργικά τόσο το συγγραφέα, όσο και τον αναγνώστη. Τα μέγιστα δώρα της φιλοσοφίας δεν είναι απόμακρες ουσίες, αλλά ο παλμός της πραγματικής ζωής των ανθρώπων. Αυτό προσπαθεί να δείξει η “Φιλοσοφία του κάλλους”.

Οι Έλληνες φιλόσοφοι της αρχαιότητας και η φιλοσοφία – Νίκος Μακρής

Οπωσδήποτε η φιλοσοφία γεννήθηκε και αναπτύχθηκε ανεπανάληπτα στην αρχαία Ελλάδα. Οι ιδέες, οι μεγάλες ιδέες δε δημιουργούνται από το μηδέν. Κυοφορούνται αργά, επιφαίνονται ιστορικά υπό διάφορα λογικά σχήματα, προϋποθέτουν γλωσσικό και πολιτισμικό γίγνεσθαι στα οποία στηρίζονται, τουλάχιστον μέχρι να αρχίσουν να διαμορφώνονται και να εξελίσσονται. Με υπόβαθρο τη μυθυκοθρησκευτική παράδοση της αρχαίας Ελλάδας και μέσα σε πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες που ευνοούσαν την έρευνα, γεννήθηκε η αρχαία ελληνική φιλοσοφική σκέψη, της οποίας η μεσαιωνική, αναγεννησιακή και ύστερη ευρωπαϊκή σκέψη δεν είναι παρά αναδημιουργική επαναφορά. Το βιβλίο του διδάκτορα της φιλοσοφίας Νίκου Μακρή, παρουσιάζοντας τις βιογραφίες και το έργο όλων των αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων, αποτελεί έναυσμα για μία συνεχή, όλο και πιο καρποφόρα προσπάθεια προσέγγισης της φιλοσοφίας μέσα από τη γονιμότατη προβληματική των φιλοσόφων μας, χωρίς την οποία η ανθρωπότητα θα ήταν φτωχότερη…

Γνώση και αλήθεια – Νίκος Μακρής

Η αιώνια φύση των πραγμάτων
Η διανθρώπινη μέριμνα και μάλιστα ως φιλοσοφική προσπάθεια αποτόλμησε και αποτολμάει με αιώνιο σφρίγος και αδιάπτωτη εμμονή και επιμονή να διακαθορίσει τους όρους γνώση και αλήθεια για να τους συσχετίσει στη συνέχεια… Μέγας αγών, όπως θα έλεγε ο θείος Πλάτων, μεγάλο πεπρωμένο και μέγιστη τιμή για το ανθρώπινο.
Στις σελίδες αυτού του βιβλίου ο συγγραφέας προσπαθεί να δείξει τις μεγάλες πανανθρώπινες και διαπολιτισμικές σταθερές οι οποίες καταστέφθηκαν από το φιλοσοφικό μόχθο και φωτίζουν με το ιλαρό τους φως το μέγα πρόβλημα και μάλιστα υπό το φως των ανοιχτών διαστάσεων της philosophia perennis.
Αναγνώστης και συγγραφέας αισθάνονται έτσι εγγύς, γιατί αγγίζουν τα τίμια και τα μέγιστα που συνθέτουν το ανθρωπίνως υπάρχειν στον κόσμο…

Σοφία και φιλοσοφία – Νίκος Μακρής

Οποιαδήποτε όμως μεγάλη φιλοσοφική θεώρηση κι αν εξετάσουμε, διακρίνουμε στο βάθος τη μεγαλειώδη μέριμνα του ανθρώπου, το ρήγμα και κυρίως τη νέα θεώρηση η οποία διαψεύδει την αβασάνιστη γνώμη, τη δοξασία, την πλάνη. Δεν είναι δυνατό να μην κομίζει κάτι το ένσοφο, να μην πλοηγεί σε κόσμους των οποίων η μαγεία είναι αναμφισβήτητη. Κάθε φιλοσοφία είναι έτσι θραύσμα σοφίας που προσφέρει όλο και νέα εναύσματα. Τις στιγμές της γονιμοποίησης του απορητικού θαυμασμού η ψυχή του φιλοσόφου, και κάθε ανθρώπου επομένως ο οποίος προσπαθεί να φιλοσοφήσει, βλέπει το φαίνεσθαί της να αναστέλλεται ως έγχρονη παρουσία, διαλύεται, αποδιαστέλλεται και αυτό δε σημαίνει παρά την άφιξη στα κράσπεδα της σοφίας. Ωστόσο, η φτερωμένη ψυχή δε σιωπά. Ανασυγκροτεί τις δυνάμεις της και δωρίζει τα λύτρα της στους ανθρώπους.

Τα μεταφυσικά θεμέλια της μυστικής – Νίκος Μακρής

Τριάντα χρόνια μετά τη συγγραφή τους και εικοσιοκτώ μετά τη δημοσίευσή τους, τα “Μεταφυσική θεμέλια της μυστικής” γνωρίζουν τη δεύτερη έκδοσή τους και αυτό χάρη στην επίμονη θέληση του φίλου, συνεργάτη, λογίου και εραστή του καλού βιβλίου, κυρίου Ζώη Μπενάρδου, των εκδόσεων “Δρόμων”. Τον ευχαριστώ θερμά.
Είχαν προηγηθεί νεανικά κείμενα και βιβλία, ακολούθησαν και άλλα πολλά, μαρτυρίες άπαυστης φιλοσοφικής μέριμνας και ακλινούς αναζήτησης. Είναι φυσικό να επήλθαν διαφοροποιήσεις με το διαρκές άνοιγμα στις πηγές της φιλοσοφικής και της πνευματικής γενικότερα δημιουργίας, αλλά βασικές θέσεις του δοκιμίου παραμένουν καθοριστικές και αμετάβλητες. Δε θα δεχόμουν την επανέκδοσή του, αν, ό,τι ακολούθησε, κάλυπτε πλήρως το πνεύμα του, ό,τι δηλαδή επιχειρήθηκε και καταγράφηκε πριν τόσα χρόνια.
Είναι αλήθεια ότι ο τίτλος προκαλεί κατά κάποιο τρόπο, αλλά το σημαντικό δεν προσεγγίζεται παρά με την οριακή αναζήτηση και με το ειλικρινές πάθος αναστροφής με το ίδιο το ανθρώπινο είναι, όπως αποκαλύπτεται απ’ τις εμπνοές των φιλοσόφων, των στοχαστών, των καλλιτεχνών, των μυστικών, των επιστημόνων. Αυτήν την αλήθεια προσπαθούν να κατοπτεύσουν οι σελίδες που ακολουθούν χωρίς προ καταλήψεις, χωρίς ψευδοβεβαιότητες και τεχνάσματα, χωρίς εγκλεισμούς σε στερεότυπα, αλλά με σεβασμό στις πηγές, στο μόχθο αιώνων, στις παναθρώπινες αναζητήσεις οι οποίες με τη φιλοσοφική μαρτυρία ντύνονται τη χλαμύδα της ωραιότητάς τους…

Νοσταλγία και φιλοσοφικός νόστος – Νίκος Μακρής

Αν η νοσταλγία είναι τροφή της κοσμικής ψυχής που γίνεται συγκεκριμένη με τον άνθρωπο και με τις νοσταλγικές του αναπολήσεις, επικαλούμενη μάλιστα το περιδέραιο της παγκόσμιας μούσας για να καλλύνει τις ατελεύτητες εκζητήσεις της με τις παραδείσιες περιγραφές της, ο νόστος είναι πάντα φιλοσοφικός και συνιστά τη δημιουργική έκρηξη των ουτοπικών και συμβολικών τοπίων κάθε νοσταλγού.
Μόνο με τη φιλοσοφική επιστροφή (νόστο) ο άνθρωπος αναψηλαφεί δημιουργικά τις μύχιες εκζητήσεις της νοσταλγίας και δείχνει πώς η εστία, η περιπλάνηση, η αγυρτεία, όπως μας τις δίδαξαν τα μεγάλα παιδιά του αιώνα γίνεται δημιουργικό παροικείν χωρίς καταγωγική αφετηρία, με αιώνια δηλαδή καταγωγή η οποία ευθύνει το νόημα της έγκοσμης θητείας, της χρονικότητας, της εγκοσμιότητας και του υπερβατικού τους πληρώματος, το οποίο καταξιώνει κάθε ανθρώπινη, πανανθρώπινη εμπνοή που αναζητεί το κάλλος.

Κάλλιστος κόσμος (ταυτότητα και ενότητα) – Νίκος Μακρής

Φιλοσοφικό ημερολόγιο
Το θεμέλιο του κόσμου επομένως δε βρίσκεται κάπου έξω μας ούτε κάπου μέσα μας, δεν εντοπίζεται σε κανένα τόπο. Τόπος, πραγματικός τόπος των αισθητών του κόσμου μας είναι το θεμέλιο του, το άτοπο, το ουτοπικό, στο ριζικό νόημα των όρων. Δεν εντοπίζεται, αλλά ενέχει τη δύναμη κάθε εντοπισμού και, αν λάβουμε υπόψη μας πως κάθε εντοπισμός είναι συνεχώς μεταβαλλόμενος, βεβαιωνόμαστε ως προς κάτι: Το θεμέλιο του κόσμου μας εντοπίζει αιώνια, άπαυστα, τον κόσμο στις επιμέρους διεκφράσεις του και αυτό σημαίνει πως είναι το είναι κάθε επιμέρους διέκφρασης, η θετικότητα κάθε θετικότητας. Δείχνει δεικνυόμενο και αυτό σημαίνει πως είναι το απόλυτο κάθε σχετικότητας, η αγαθότητα, η καθαρότητα…

Αιώνια φιλία – Νίκος Μακρής

Ιστορία σε πέντε επεισόδια για μικρούς και μεγάλους
Οι όμορφες στιγμές της ζωής μάς προσφέρουν μυστικά τα οποία η λογοτεχνία προσπαθεί να περιγράψει, να τα στολίσει όχι με εντυπωσιακά και φαντασμαγορικά φορέματα, αλλά με εκείνες τις αλησμόνητες εμπειρίες που θα μείνουν συγκινητικά στη μνήμη μας και θα καθοδηγούν δημιουργικά τη φαντασία μας σε όλες τις φάσεις της ζωής μας. Ένας μεγάλος ποιητής είπε πως το παιδί είναι ο πατέρας του ανθρώπου. Όμορφος λόγος που ηχεί ως πρόκληση με αποδέκτες τόσο τα παιδιά και τους εφήβους, όσο και τους μεγάλους. Γι’ αυτό οι σελίδες αυτού του βιβλίου απευθύνονται στους φίλους της ανθρώπινης ομορφιάς, όποια κι αν είναι η ηλικίας τους.

Ηθική και λογική – Νίκος Μακρής

Ακήρατος λογισμός, οντολογία του μυστικού: Φιλοσοφικό ημερολόγιο
Η ηθική κερματίζει τα νοητά είδωλα και καθιστά τους όρους άτμητο, άφθαρτο, αδιάστατο, αναντιπαράστατο θετικότατους, πεμπτουσία κοινωνίας στην ενότητα. Ήδη και η αγάπη που αγγέλλεται ως οικουμενική συμπάθεια καθοράται ως καθαρότητα, ως απέραντη οντολογική διαφάνεια του ηθικού, ως απόλυτο πλήρωμα το οποίο θραύεται υπό μορφές καθαρότητας, δεκτικότητας, προσφοράς, θυσίας. Να γιατί αυξάνεται όποιος κατεδαφίζει το ειδωλικό του εγώ, όποιος τρέφεται προσφερόμενος.
Μόνο ηθικά ο άνθρωπος αναγνωρίζεται στη γνησιότητά του. Ο όρος ηθική, βεβαρυμένος από χρησιμοθηρικές και ευδαιμονιστικές σκοπιμότητες, αναπροσεγγίζεται δημιουργικά, γίνεται άσμα της ωραίας ψυχής, της άσπιλης ωραιότητας, της μυστικής εμπνοής ενός “καταραμένου”: Η πνευματική της σάρκα έχει το άρωμα των αγγέλων/ και το βλέμμα της μας ενδύει με ένδυμα φαεινότητας… (Baudelaire, Les fleurs du mal, le livre de poche, 1972, σελ. 56). Η σάρκα και το βλέμμα, το νεύμα και η κίνηση, η δεκτικότητα που είναι προσφορά και μαρτυρία, κοινωνία εν συγκεκριμένω, παιδεία της διάνοιας, λόγος του συναισθήματος, κινητήρας του λόγου.

Ο μαγεμένος πύργος και ο παλιάτσος – Νίκος Μακρής

Αν η λογοτεχνία εισάγει στη μαγεία της ζωής και μάλιστα χωρίς καμιά επιτήδευση, το μυθιστόρημα ανακαλεί σε εγρήγορση με τη συνδρομή της λογοτεχνικής γοητείας τις γονιμότερες δυνάμεις μας.
Στις σελίδες αυτού του μυθιστορήματος ο συγγραφέας προσπαθεί να μυηθεί και να μυήσει τον αναγνώστη στις βαθύτερες αφετηρίες του, στον κόσμο ο οποίος, ουσιαστικά θεωρούμενος, είναι και κόσμος όλων των ανθρώπων. Μυθιστόρημα της παγκοσμιότητας και όχι της παγκοσμιοποίησης ο Μαγεμένος Πύργος και ο Παλιάτσος, ανατρέπει ειρηνικά το προσωπείο και ιχνεύει το πραγματικό πρόσωπο του ανθρώπου. Γι’ αυτό ακριβώς η ιστορία του μαθήματος εκτυλίσσεται σε χώρους άγνωστους με την πρώτη ματιά, αλλά πολύ γνωστούς στις ευγενέστερες πτυχές του εαυτού μας. Η ουτοπία, η παροικία, η αισθητική συγκίνηση, η φιλοσοφική αναζήτηση, η εγγύτητα των ανθρωπίνων υπάρξεων, το ερωτικό στοιχείο όπως και οι συμπαντικές αναζητήσεις των ηρώων πλέκονται σε μια ατμόσφαιρα μυστηρίου και φανέρωσης. Η γλυκύτητα, οι αναμονές, το πάθος και η υψιπέτεια διαπλέκονται ανεπιτήδευτα και κάνουν φίλους μας άντρες και γυναίκες που με την πρώτη ματιά φαίνονται απόμακροί μας.
Ο παλιάτσος μας έτσι αποδεικνύεται ως ο πραγματικός μυσταγωγός στο Μαγεμένο Πύργο, στον πύργο ο οποίος αποτελεί ”παροικία” και όχι κατοικία, μαρτυρία και όχι απόκτημα, βαθιά πληροφορία πληρωμένης υπόσχεσης και όχι ψευδεπίγραφης αναμονής. Έτσι γίνεται φανερό γιατί η ουτοπία είναι η πραγματική μας κατοικία, το παροικείν μας δηλαδή στον κόσμο.

Ο λόγος του πνεύματος – Νίκος Μακρής

Η πνευματική φύση του κόσμου
Θεωρώντας τον κόσμο πνευματικό στη φύση του και τα μεγέθη του ενεργήματα του πνεύματος το οποίο και μαρτυρούν με τις ποιότητες και ιδιότητες που δεν είναι υλικής προέλευσης, αποφεύγουμε τη ριζική διάκριση αίσθησης και νόησης, τη μείξη τους, ή το δυιστικό χωρισμό τους.
Πώς όμως; Μήπως εμφιλοχωρεί ο κίνδυνος της πνευματοκρατίας ο οποίος δεν είναι παρά δυναμικός πανθεϊσμός; Παράλληλα, διαπιστώνοντας πως το κοσμικό και το ανθρώπινο είναι ταυτίζονται, δεν καταφάσκουμε στις αρχές του πανθεϊσμού; Τα ερωτήματα θα μπορούσαν να πολλαπλασιασθούν, αλλά οφείλουμε να πούμε κάτι απλό: Η ετερότητα των μεγεθών που κατοπτρίζεται κάλλιστα στην ετερότητα των ανθρωπίνων υπάρξεων, εκεί βρίσκεται ουσιαστικά η λογική αρχή της ετερότητας, αναδύει γνώση η οποία δεν είναι επανάληψη του ταυτού, γνώση η οποία είναι πρώτιστα ηθική ως μήτρα κοινωνίας και εννόησης.

Πρώτη φιλοσοφία – Νίκος Μακρής

Απήμων τόπος
Ο φιλοσοφικός λόγος συνιστά διαρκή θητεία ωρίμανσης στις γοητευτικότερες και στις μόνες αληθεύουσες διεκφράσεις του ανθρωπίνως υπάρχειν. Το αληθεύειν της φιλοσοφίας δε συνίσταται στην επαλήθευση εμπειρικών γεγονότων ή καταστάσεων, αλλά στη πληρωματική επιμαρτυρία πανανθρώπινων βιωμάτων που τρέφουν τον άλκιμο λογισμό και το ρωμαλέο συναίσθημα σε όλες τις εκδιπλώσεις της ανθρώπινης εμπειρίας. Δεν προσάγει “αποδείξεις” αλλά καθαρότητα νοήματος που κατατίθεται ως κρατερός φιλοσοφικός λόγος με ουσιαστική πνοή και εμπνοή… Η “Πρώτη Φιλοσοφία” επιχειρεί να προσφέρει στον αναγνώστη θεμελιώδεις θεωρήσεις οι οποίες αποτελούν τις πρώτιστες προϋποθέσεις γνήσιας φιλοσοφικής μαρτυρίας και μάλιστα χωρίς να τον εγκλείει σε κλειστό σύστημα στατικών θεωρήσεων. Αντίθετα, ανοιχτών οριζόντων, προσπαθεί να προσεγγίζει τους θεμελιώδεις προβληματισμούς της φιλοσοφίας με τις μύχιες αναζητήσεις των ανθρώπων όλων των πολιτισμικών δημιουργιών, να φωτίζει δηλαδή την οικουμενικότητα της φιλοσοφικής διαπορίας και την κοινή ρίζα λογισμού και συναισθήματος.

Θυσία – Νίκος Μακρής

Προμηθέας και Ατλαντίδα: Τραγωδία
“Αλλά και μια έκρηξη, μια εκτίναξη, θα ‘λεγε κανείς, μιας φαντασίας πυροδοτημένης μ’ αποστάγματα από βαθιές και πλατιές μελέτες της αρχαιοελληνικής γραμματείας και ξέχωρα της φιλοσοφίας καθώς και της νεώτερης…
Πέρα και πάνω απ’ όλα πρόκειται για έναν ακεραιωμένο ποιητικό λόγο άπεφθης μουσικότητας και ρυθμού λέξεων, που λάμπουν από πληρότητα και νοηματική καθαρότητα, φτάνοντας στον “ηδυσμένο” λόγο…”, Κώστας Παπαπάνος, Πολιτικά Θέματα, 12/2/1996.

Ορφέας:
Ταξίδια μακρινά με περιέλουσαν
μ’ άφραστης ομορφιάς τις ανεμώνες
καθώς ολοφυρμός, πόνος και δάκρυα
θέριζαν της ψυχής μου τους λειμώνες.
Αναζητούσα την αιώνια ερωμένη μου
η ψεύτικη ομορφιά έκρυβε φίδι,
φίδι αθώο, πεινασμένο και αμέριμνο
που κόστισε στην Ευρυδίκη την οδύνη,
το θάνατο, το χωρισμό τον άπληστο
που απορφάνεψε των ήχων μου τη σμίλη…
Του Άδη τα σκληρά φατνώματα προσπέρασα
και να μπροστά στην πύλη…
…κι όταν η θεϊκή σκιά παραχωρήθηκε
τυφλώθηκα απ’ του πόνου την οδύνη.

Θάνατος και φιλοσοφία – Νίκος Μακρής

Ο θάνατος ως αδήριτο συμβαίνον της ζωής ακονίζει και προβληματίζει δημιουργικά τη σκέψη των φιλοσόφων, αλλά απασχολεί παράλληλα και κάθε άνθρωπο ανεξάρτητα από πολιτισμική, θρησκευτική, πολιτική κ.ο.κ. “υπηκοότητα”.
Στις σελίδες αυτού του βιβλίου, οι οποίες και συζητήθηκαν επί μήνες κατά τις συναντήσεις των “αθηναϊκών βραδινών φιλοσοφικών συζητήσεων-αναζητήσεων” (Φιλοσοφικό Καφενείο), επιχειρείται προσέγγιση του μεγάλου θέματος, του ανθρωπίνως θνήσκειν υπό το φως της φιλοσοφικής εκζήτησης η οποία δε θα μπορούσε να μη συνεξετάσει και το συμβαίνον της ζωής. Η συμπληρωματικότητα ζωής και θανάτου κρατύνει τη δυναμική και “ερεθίζει” το πνεύμα του θεωρού των συμβαινόντων. Ο προβληματισμός, επίσης, δριμύς αλλά και γοητευτικός ταυτόχρονα, προσπαθεί να προσφέρει δημιουργικά εναύσματα και να “αφυπνίσει” τις γονιμότερες εμπνοές του αναγνώστη.

Πρώτιστη γνώση – Νίκος Μακρής

… Εν αυγή καθαρά
Υπάρχει όμως και μια λησμονημένη πλευρά του φιλοσοφείν στην οποία οφείλουμε να εγκύψουμε με την ακριβέστερη προσοχή. Αν η φιλοσοφία προσπαθεί να φθάσει στα ριζώματα του ανθρωπίνως υπάρχειν, οδηγείται σε εύδιους τόπους, σε τόπους οι οποίοι δεν υπόσχονται βέβαια τελική ανάπαυση, αλλά ακρίβεια και πειθώ που μπορούν να αποτελέσουν αφετηρίες συνεπούς λογισμού. Ήδη ανοίγονται ορίζοντες αναθέασης κρυμμένων αληθειών οι οποίες αποτελούν την πεμπτουσία του ανθρωπίνως υπάρχειν. Ήδη ο πρωτοθαυμασμός γίνεται δημιουργική εμπνοή και ακμαίος λογισμός που διενώνει λόγο και συναίσθημα, είναι και υπάρχειν, αισθάνεσθαι και αντιλαμβάνεσθαι, θαυμάζειν και απορείν. Η πρώτιστη γνώση υποκρούεται.

Φαντασία – Νίκος Μακρής

Γνώση και φαντασιακή χωροχρονικότητα
Απλούστερα, η φαντασία δεν είναι αντικείμενο προς επεξεργασία ως κάτι το στατικό, δεν περιγράφεται ως κάτι το ερχόμενο εξ’ αντικειμένου, αλλά συνιστά συνθέτουσα του είναι μας και του υπάρχειν μας. Αν το είναι μας δεν ταυτίζεται με το υπάρχειν μας αλλά αποτελεί την έγκοσμη-έγχρονη τροφή του, εύκολα διαπιστώνουμε πως χωρίς το φαντάζεσθαι δεν είναι δυνατή ούτε η νόηση, ούτε η αίσθηση ούτε η αντίληψη, ούτε ο λόγος, ούτε το συναίσθημα…
… Η φαντασία δεν είναι μια απλή πνευματική λειτουργία πλάι σε κάποιες άλλες, αλλά συντελεστική ενέργεια της οποίας αφετηρία είναι το απόλυτο, η νόηση, το όλο, το άπειρο. “Εκεί” βρίσκεται το είναι της φαντασίας, της αρχέγονης-πρωτογενούς φαντασίας κατά τρόπο που η απλή, η σαφής, η συγκεκριμένη ανθρωποκοσμική φαντασία μας συνιστά την υπαρκτική της έκφραση σε συμπληρωματική σχέση με την αίσθηση, την αντίληψη, τη μνήμη, το λόγο, το συναίσθημα…

Ίκαρος και Θησέας – Νίκος Μακρής

Ουρανός και Γη

Ποιο βάρος της πικρόκαρδης κατάρας αποπαίδι
ξέφυγε από μέσα μου στην πρωινή μαγεία
καθώς απ’ τον ακρόπυργο θωρούσα το καράβι
σαν μια κουκίδα φωτεινή στης θάλασσας στα στήθια;
Φαίνονταν μόνο τα πανιά, απόμακρα, μικρά,
μαύρη σημαία πλάνευε όσους το προσπερνούσαν,
μα μες τα καμαρίνια του οι όμηροι πενθούσαν.
Ποιος δαίμονας αόρατος μου απέσπασε τη θλίψη
γεμίζοντας με θείο φως της καρδιάς μου τη πλήξη;
(σελ. 49)

Ποιος θα μπορούσε να διαβεί τα κοσμικά ερέβη,
εικόνες αδυσώπητης και βίαιης συντριβής
των πρωτινών των βλέψεων της θείας μας της φύσης
πριν την παγίδα τη σκληρή της έγχρονης θητείας
με τον σκληρό τον παιδεμό των τέκνων μας της Γης
και τ’ Ουρανού τις απειλές με τις τερατουργίες;
Μόνη μας η περίσκεψη, η φρόνηση, η λαμπρότη,
του άπεφθου βασίλειου συμπαντικής πνοής
ολοφωτίζει τα σκληρά βασίλεια του Άδη,
προσφέρει στην ενστέναγμη, στη φρικτή μας θητεία
το άρρητο το πλήρωμα αρχέγονης πνοής…
(σελ. 123)

Η συντριβή των συμπληγάδων – Νίκος Μακρής

Σκύλλα και Χάρυβδη: Τραγωδία
“…Έτσι ο Μακρής είναι ιστορικός των διαχρονικών φανερώσεων του πνεύματος, επειδή το πνεύμα απ’τη φύση του έχει αποστολή τον ιστορικό χρόνο… Ο Νίκος Μακρής, φιλόσοφος αυθεντικός και συγγραφέας γλαφυρός, τα τελευταία χρόνια έχει αποδυθεί σε συγγραφή πολυσέλιδων έργων μεγάλων προοπτικών… Πολλοί ασχολούνται με τη φιλοσοφία, όμως η φιλοσοφία το χρυσό κλειδί της το έχει χαρίσει σε πολύ λίγους, ανάμεσα σε αυτούς τους χαρισματούχους είναι και ο Νίκος Μακρής. Με το χρυσό κλειδί ανοίγει διαμερίσματα που είναι απροσπέλαστα για τη μέση συνείδηση, έστω κι αν αυτή ασχολείται με τη φιλοσοφία δια βίου… Προκαλεί απορία και θαυμασμό αυτή η εργατικότητα και παραγωγικότητα του συγγραφέα. Είναι σχεδόν «φαινόμενο», άξιο ιδιαίτερης μνείας -κάτι που μόνο ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος είχε πραγματοποιήσει στη χώρα μας…” Χρήστος Μαλεβίτσης, περ. «Νέα Εστία»

Ζήνων και Χρύσα – Νίκος Μακρής

(Το τσαντίρι της οργής και της ελπίδας)
Ω ζητητή της ομορφιάς και του ωραίου,
απίθανε ιππότη άγνωστων δρυμών
και λιβαδιών με χάρη περισσή
που ολοτυφλώνουν της ψυχής τα μάτια
καθαίροντας τη χαρμονή των οφθαλμών
στο έκπαγλο σεργιάνισμα των κοσμικών αιώνων
των χρόνων, των στιγμών που θραύονται αέναα
στης έκστασης την αρπαγή, το πάθος
που καταστέφει της συγκίνησης τις επισκέψεις
κομίζοντας τη θεία λήθη των δεινών του βίου
κι εισάγοντας στην άγια Μνημοσύνη εμπνοών.

Γλώσσα και φιλοσοφία – Νίκος Μακρής

Ποια είναι η “σχέση” της γλώσσας με τη φιλοσοφία, με το φιλοσοφικό στοχασμό; Στις σελίδες αυτού του βιβλίου ο συγγραφέας προσπαθεί να προσδιορίσει το νόημα του γλωσσικού φαινομένου και να δείξει πως κάθε γλώσσα με το συμβολικό, σχετικό και πολυσχιδή χαρακτήρα της είναι όχι απλά όργανο επικοινωνίας, όπως συνήθως νομίζεται, αλλά σάρκα του πνεύματος, γλώσσα η οποία αποκαλύπτει αβίαστα το ανθρωποκοσμικό είναι του συμβαίνοντος σε όλες τις μορφές διάπτυξής του (καθημερινός λόγος, λογοτεχνία, επιστήμες κ.ο.κ.), εισάγοντας έτσι στο πνεύμα των χαρακτηριστικότερων προβληματισμών, οι ανοιχτοί ορίζοντες των οποίων θα αναφωτίζουν τις απαράγραπτες απαιτήσεις όλων όσοι αναζητούν την πραγματική σύζευξη αλήθειας και ωραιότητας.