Στα ελληνικά γράμματα εμφανίζεται το 2000 με την ποιητική συλλογή “Το νερό των ονείρων” και το μυθιστόρημα “Μεθυσμένος δρόμος”. Ακολουθεί η συλλογή διηγημάτων “Μόνο να τους άγγιζα”, η οποία επανεκδόθηκε εμπλουτισμένη το 2017 με τον νέο τίτλο: “Κάποιοι δεν ξεχνούν ποτέ”, καθώς και οι ποιητικές του συλλογές: “Το παραμιλητό των σκοτεινών Θεών” και “Έρωτας νυν και αεί”. Με τη δεύτερη ήταν υποψήφιος στη βραχεία λίστα για το κρατικό βραβείο ποίησης, ενώ η παραλογή “Ο λύκος” που εμπεριέχεται στη συλλογή διηγημάτων βραβεύτηκε στον Διεθνή Διαγωνισμό Ποίησης και Διηγήματος “Γιώργος Σεφέρης” του πανεπιστημίου του Παλέρμο Ιταλίας. Όλες οι ποιητικές του συλλογές κυκλοφόρησαν μαζί με πενήντα ανέκδοτα ποιήματα σε έναν τόμο το 2107 με τίτλο “Ποίηση 2000-2017”.
Ευρύτερα γνωστός στο αναγνωστικό κοινό έγινε με το μυθιστόρημά του “Ιμαρέτ”, το οποίο τιμήθηκε με το Βραβείο Αναγνωστών του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου. Το “Ιμαρέτ” μεταφράστηκε στα πολωνικά, στα τουρκικά, στα αραβικά και στα αγγλικά. Το “Ιμαρέτ” κυκλοφορεί και σε εφηβικό μυθιστόρημα σε δύο τόμους (για παιδιά άνω των 10 ετών), με εικονογράφηση του σκηνογράφου Αντώνη Χαλκιά.
Επίσης, έχει γράψει τα μυθιστορήματα: “Σάος-Παντομίμα Φαντασμάτων”, “Άγιοι και δαίμονες-Εις ταν Πόλιν”, “Ουρανόπετρα-Όπου πατώ είναι δικός μου δρόμος”, “Ό,τι αγαπώ είναι δικό σου”, “σέρρα-Η ψυχή του Πόντου”, το οποίο μεταφράστηκε στα αλβανικά και έχει τιμηθεί με το πρώτο βραβείο μυθιστορήματος Μικρασιατικού περιεχομένου για τα έτη 2016-2018, και “γινάτι-Ο σοφός της λίμνης”, το οποίο τιμήθηκε με το “Βραβείο Βιβλιοπωλείων Public 2019”.
Ο Γιάννης Καλπούζος συμμετείχε σε συλλογικά έργα, διασκεύασε σε θεατρικό σενάριο το μυθιστόρημά του “σέρρα-Η ψυχή του Πόντου” και έχει γράψει τους στίχους 80 τραγουδιών, όπως τα: “Ό,τι αγαπώ είναι δικό σου”, “Δέκα μάγισσες”, “Να ‘σουν θάλασσα”, “Γιατί πολύ σ’ αγάπησα” και άλλα.
Πλέον όλα τα βιβλία του κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ψυχογιός.
Έχει το όμορφο blog: Γιάννης Καλπούζος
Μεθυσμένος δρόμος (2000), Ελληνικά Γράμματα
Παντομίμα φαντασμάτων (2005), Άγκυρα
Ιμαρέτ (2008), Μεταίχμιο
Ιμαρέτ (2009-10-11), Μεταίχμιο (Ε)
Αγιοι και δαίμονες εις ταν Πόλιν (2011), Μεταίχμιο
Ουρανόπετρα (2013), Μεταίχμιο
Ο’τι αγαπώ είναι δικό σου (2014), Ψυχογιός
Σάος – Παντομίμα φαντασμάτων (2015), Ψυχογιός
Ιμαρέτ: Στη σκιά του ρολογιού (2015), Ψυχογιός
Άγιοι και δαίμονες (2015), Ψυχογιός (Ε)
Σέρρα, η ψυχή του Πόντου (2016), Ψυχογιός
Ιμαρέτ 2 (2016), Ψυχογιός
Γινάτι, ο σοφός της λίμνης (2018), Ψυχογιός
Ουρανόπετρα (2019), Ψυχογιός (Ε)
Σέρρα (2019), Ψυχογιός (Ε)
Imaret: Three Gods, One City (2019), Ψυχογιός
Εράν: Βυζαντινά αμαρτήματα (2020), Ψυχογιός
Σέρρα (2021), Ψυχογιός (Ε)
Ραγιάς. Μέρες και νύχτες 1821 (2021), Ψυχογιός
Ραγιάς. Σε κανέναν και σε τίποτα (2022), Ψυχογιός
Καλντερίμι (2023), Ψυχογιός
Διηγήματα
Μόνο να τους άγγιζα (2002), Κέδρος
Κάποιοι δεν ξεχνούν ποτέ (2017), Ψυχογιός
Ποίηση
Το νερό των ονείρων (2000), Ελληνικά Γράμματα
Το παραμιλητό των σκοτεινών Θεών (2006), Ίκαρος
Eρωτας νυν και αεί (2007), Ίκαρος
Ποίηση 2000-2017 (2017), Ψυχογιός
Παιδική και εφηβική λογοτεχνία
Ιμαρέτ (2015), Ψυχογιός
Συλλογικά έργα
Τέλος καλό, όλα καλά (2012), Εκδόσεις Καστανιώτη
Βραβεία
Βραβείο Αναγνωστών του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ) για το μυθιστόρημα “Ιμαρέτ, στη σκιά του ρολογιού” (2009).
Καλντερίμι – Γιάννης Καλπούζος
99 χρόνια στη Σαλονίκη
Δύο άγνωστοι απειλούν με μαχαίρι και πιστόλι τον Παράσχο. Έχουν απαγάγει την κόρη του και απαιτούν ο γιος του να ελευθερώσει τον κομιτατζή Ασάν Τάνο. Σε παράλληλο χρόνο ο παππούς Αντίπας ζει με την ανάμνηση της αινιγματικής Ρωξάνης.
Το κυνήγι της ευτυχίας, το λίγο που γεμίζει μια ζωή, η μεταμόρφωση μιας πόλης, τα όνειρα και οι ψευδαισθήσεις τριών γενιών, που πορεύονται όπως καθορίζουν τα βήματά τους οι γυναίκες – σύζυγοι, ερωμένες, μητέρες, κόρες, αδελφές… Κι όλα έχουν ως φόντο τη βαβυλωνία φυλών και γλωσσών κι εν γένει τη συνταρακτική ιστορία της Θεσσαλονίκης από τα τέλη του 19ου αιώνα έως τις δύο πρώτες δεκαετίες του 20ου, με τις μνήμες να συμπληρώνουν κύκλο ενενήντα εννέα χρόνων.
Οι ήρωες σμίγουν με νταήδες, τυχοδιώκτες και αδελφικούς φίλους, ενώ στο προσκήνιο εναλλάσσονται συμμορίες, χοροεσπερίδες, καφέ σαντάν, χαμαιτυπεία, πόρνες, κατάσκοποι, βομβιστικές επιθέσεις, πυρκαγιές…
Πότε βλέπουν τ’ αστέρια να σπιθίζουν, πότε τραντάζονται στο καλντερίμι της ζωής και πότε φλέγονται στο καμίνι της εκδίκησης, της προδοσίας, των ηθών, της απώλειας, του μίσους, του εθνικισμού, του χρήματος, μα και στον ξέφρενο χορό του έρωτα.
Μυθιστόρημα, Ψυχογιός, 2023, 576 σελ.
Ραγιάς – Γιάννης Καλπούζος
Σε κανέναν και σε τίποτα
1816-1829. Πάτρα, Τριπολιτσά, Ναύπλιο, Μεσολόγγι…
Αφότου ο Αγγελής βρέθηκε φυλακισμένος στο κοτέτσι του Σαχίν Αγά, το μίσος φώλιασε στην ψυχή του σαν φαρμακερό φίδι.
Κατά την εκρηκτική και συγχρόνως σαγηνευτική πορεία του μπαίνει στη δούλεψη ενός στρυφνού και τσιγκούνη πραματευτή, που σου πουλά κωλοφωτιά για καντήλι. Τον ζώνει το μολυβένιο σύγνεφο της σκλαβιάς και του εξευτελισμού των ραγιάδων. Σμίγει με την Κερασία, όπου στο πρόσωπό της βουτάνε και κολυμπούν τα όνειρα. Απαντιέται με κοτζαμπάσηδες, κολίγους και συμπολεμιστές, που είναι πιότερο από αδέρφια και γυναίκα την ώρα της μάχης, ενώ ένα τρομαγμένο Τουρκόπουλο γαντζώνεται πάνω του.
Στον δρόμο του και δύο γέροντες, οι οποίοι ξεψαχνίζουν το κίνητρο για καθετί μα και τη γλυκιά και φαρμακερή ουσία του «εγώ», η πλανεύτρα Ασπασία, διαβολικοί ξένοι, ντόπιοι τυχοδιώκτες, ο επί τριάντα έξι χρόνια αμίλητος Συμεών, ένας καβαλάρης που σώζει αιχμάλωτες Τουρκοπούλες και ο τρανότερος οχτρός του λεύτερου ανθρώπου, ο φόβος.
Ο Αγγελής βιώνει το μεγαλείο και τη σκοτεινή πλευρά του ματοβαμμένου Εικοσιένα, γκρεμίζοντας μυθεύματα και φανερώνοντας καταχωνιασμένες αλήθειες. Σφιχταγκαλιάζεται με τη φωτιά του ξεσηκωμού, μεταβολίζει την αγριότητα σε ελπίδα, λύτρωση και γλυκασμό, και βροντοφωνάζει: «Θέλω να μην είμαι ραγιάς σε κανέναν. Ραγιάς σε τίποτα!»
Μυθιστόρημα, Ψυχογιός, 2022, 544 σελ.
Ραγιάς – Γιάννης Καλπούζος
Μέρες και νύχτες 1821
1816-1829. Πάτρα, Τριπολιτσά, Ναύπλιο, Μεσολόγγι…
Αφότου ο Αγγελής βρέθηκε φυλακισμένος στο κοτέτσι του Σαχίν Αγά, το μίσος φώλιασε στην ψυχή του σαν φαρμακερό φίδι.
Κατά την εκρηκτική και συγχρόνως σαγηνευτική πορεία του μπαίνει στη δούλεψη ενός στρυφνού και τσιγκούνη πραματευτή, που σου πουλά κωλοφωτιά για καντήλι. Τον ζώνει το μολυβένιο σύγνεφο της σκλαβιάς και του εξευτελισμού των ραγιάδων. Σμίγει με την Κερασία, όπου στο πρόσωπό της βουτάνε και κολυμπούν τα όνειρα. Απαντιέται με κοτζαμπάσηδες, κολίγους και συμπολεμιστές, που είναι πιότερο από αδέρφια και γυναίκα την ώρα της μάχης, ενώ ένα τρομαγμένο Τουρκόπουλο γαντζώνεται πάνω του.
Στον δρόμο του και δύο γέροντες, οι οποίοι ξεψαχνίζουν το κίνητρο για καθετί μα και τη γλυκιά και φαρμακερή ουσία του «εγώ», η πλανεύτρα Ασπασία, διαβολικοί ξένοι, ντόπιοι τυχοδιώκτες, ο επί τριάντα έξι χρόνια αμίλητος Συμεών, ένας καβαλάρης που σώζει αιχμάλωτες Τουρκοπούλες και ο τρανότερος οχτρός του λεύτερου ανθρώπου, ο φόβος.
Ο Αγγελής βιώνει το μεγαλείο και τη σκοτεινή πλευρά του ματοβαμμένου Εικοσιένα, γκρεμίζοντας μυθεύματα και φανερώνοντας καταχωνιασμένες αλήθειες. Σφιχταγκαλιάζεται με τη φωτιά του ξεσηκωμού, μεταβολίζει την αγριότητα σε ελπίδα, λύτρωση και γλυκασμό, και βροντοφωνάζει: «Θέλω να μην είμαι ραγιάς σε κανέναν. Ραγιάς σε τίποτα!»
Μυθιστόρημα, Ψυχογιός, 2021, 544 σελ.
Σέρρα – Γιάννης Καλπούζος
Η ψυχή του Πόντου
Ο Γιάννης Καλπούζος, κορυφαίος λογοτέχνης της γενιάς του, αποτυπώνει αριστοτεχνικά την ψυχή του Ποντιακού Ελληνισμού.
Ενόψει του εκτοπισμού των Αρμενίων απ’ την Τραπεζούντα τον Ιούνιο του 1915, ένα κορίτσι που μοιάζει να το ζωγράφισε ο ίδιος ο Θεός καταφεύγει στο σπίτι ενός αγνώστου. Στην Ορντού ένα άλλο κορίτσι εύπορης ελληνικής οικογένειας ετοιμάζεται για τον γάμο της και πασχίζει να οραματιστεί το μέλλον μ’ έναν άντρα τον οποίο ελάχιστα γνωρίζει.
Ο χαρισματικός, θρήσκος και θεματοφύλακας των ηθών της εποχής Γαληνός Φιλονίδης διχάζεται ανάμεσα σε δυο γυναίκες· δοκιμάζεται εμπρός στις ιδέες του· έρχεται αντιμέτωπος με την αγριότητα και το μίσος· συντρίβεται και θέτει ως στόχο ζωής να εκδικηθεί εκείνον που του προκάλεσε τον μέγα πόνο.
Στο παρασκήνιο της μυθοπλασίας ιχνογραφείται ο Πόντος μέχρι την ανταλλαγή των πληθυσμών· η ομογενοποίηση των φυλών με συνδετικό κρίκο μα και άλλοθι τη θρησκεία· ο φόβος, η μισαλλοδοξία και ο εθνικισμός που ενσπείρουν οι Νεότουρκοι και στη συνέχεια οι Κεμαλιστές· η καθημερινή ζωή στα πρώτα χρόνια της Σοβιετικής Ένωσης· οι διώξεις των Ελλήνων επί Στάλιν· τα στρατόπεδα εργασίας στη Σιβηρία και οι στέπες του Καζακστάν με αφόρητους καύσωνες το καλοκαίρι και σφοδρό ψύχος τον χειμώνα· οι πόθοι, τα πάθη και τα δεινά των Ποντίων.
Κι όλα, μέσα από το πολυσχιδές ταξίδι που γράφει η ζωή και το ταξίδι που γράφεται για τη ζωή, να φαντάζουν φλόγες και κινήσεις του ποντιακού χορού σέρρα, του χορού της φωτιάς.
Μυθιστόρημα, Ψυχογιός, 2021, 640 σελ.
Εράν: Βυζαντινά αμαρτήματα – Γιάννης Καλπούζος
Εράν: να ερωτεύεσαι, να αγαπάς.
766 μ.Χ. Η Λυγινή και ο Υάκινθος σύρονται μαζί με πλειάδα μοναχών στον Ιππόδρομο, διαπομπεύονται και τους παντρεύουν με τη βία. Κρύβουν και οι δύο επτασφράγιστα μυστικά, τα οποία θα σημαδέψουν τις ζωές τους κι εν πολλοίς θα τις καθορίσουν κατά την οδύσσειά τους.
Ο Ροδανός, αγγελοπρόσωπος, ριψοκίνδυνος, θηρευτής των ηδονών, μα και με φοβερά μυστικά να τον σφιχτοδένουν, είναι συνάμα προσηλωμένος σε ό,τι θεωρεί χρέος.
Γύρω από αυτούς τους τρεις ήρωες και το μυστήριο του Ιερού Στιχαρίου, το οποίο θα μπορούσε ν’ ανατρέψει αυτοκράτορες και πολιτικές δεκαετιών, κινείται η μυθοπλασία κατά το δεύτερο μισό του 8ου αιώνα με φόντο την Εικονομαχία και την καθημερινή ζωή στην Κωνσταντινούπολη, την Αθήνα και τη Θράκη. Σε μια μοναδική εποχή, άγνωστη και μυθώδη. Τους πλαισιώνουν αρκετοί δευτεραγωνιστές, όπως ο μοχθηρός Ερμάς, ο καλλιεργημένος δούλος Κιτίν, ο Αρκάδιος που τον μεγάλωσε στο δάσος μια αρκούδα, η θεατρίνα Γοργονία, ο πατρίκιος Φωκάς με την ομάδα των Λεόντων του, ο μαύρος ευνούχος Αράν και άλλοι.
Οι πρωταγωνιστές φτάνουν στα άκρα, ερωτεύονται παράφορα, ζουν ανέμελα, δίνονται στη ζωή και τους δίνεται, ταπεινώνονται, συνθλίβονται, ανακάμπτουν, ξαναπέφτουν στον βούρκο, καταρρέουν, αφιερώνονται στον Θεό ή Τον απαρνούνται, γίνονται θύματα της εικόνας τους ή οδηγούνται στο εράν διά του οράν της ψυχής. Έχουν να αντιμετωπίσουν συκοφαντίες, πολέμους, ραδιουργίες, θανάσιμους εχθρούς, έναν έρωτα-σφαγή, εφιάλτη και όνειρο και, πάνω απ’ όλα, τον ίδιο τους τον εαυτό.
Μυθιστόρημα, Ψυχογιός, 2020, 608 σελ.
Imaret: Three Gods, One City – Yiannis Kalpouzos
Arta, 1854. The Turkish occupation. Two boys are born on the same night, one a Greek, the other a Turk, and fate makes them milk-siblings. The novel follows their life drawn on the canvas of the region’s unknown history.
An entire era is brought to life in a unique way portraying prejudice alongside adventure, action, love, comical and tragic situations.
In the shadow of the clock which strikes the Ottoman hours, Greeks, Turks and Jews live side by side. The shadow falls upon two friends, Liondos and Necip, a mysterious murder, grandpa Ismail, the small nation of Greece, the Ottoman Empire, Dogan the fanatic, conflicts, rebellions, everyday life, stone-throwing fights, Ramazan, coffee houses, hamams, the Turkish berde of Karagoz, smugglers, crofters, estate owners, wealth and poverty and the sweetness and bitterness of life.
For, there is a place for everything in the imaret of God.
Mετάφραση: Dimitris Melicertes
Μυθιστόρημα, Ψυχογιός, 2019, 544 σελ.
Ουρανόπετρα – Γιάννης Καλπούζος
Όπου πατώ είναι δικός μου δρόμος
Κύπρος 1571. Οι Οθωμανοί πολιορκούν τη Βενετοκρατούμενη Αμμόχωστο. Ο Γερόλεμος τεμαχίζει το αλεξίκακο φυλαχτό του και το μοιράζει στους τέσσερις γιους του, οι οποίοι ακολούθως αποκόβονται μεταξύ τους. Αν ποτέ ενωθούν τα κομμάτια του φυλαχτού, ίσως αποκαλύψουν έναν αμύθητο θησαυρό.
Τρεις αιώνες μετέπειτα, κατά την πρώιμη περίοδο της Αγγλοκρατίας στο νησί (1878-1917), ο Αδάμος πορεύεται σαν σύγχρονος Οδυσσέας με βάση τη ρήση του: “Όπου πατώ είναι δικός μου δρόμος”. Στον αντίποδα αυτού κυριαρχεί η δογματική αντίληψη: “Ή είσαι μαζί μας ή είσαι με τους άλλους”.
Μέσα από το μυθιστόρημα αναδεικνύονται η αέναος πάλη του καλού και του κακού, το νόμιμο άδικο και το παράνομο δίκιο, η σκληρή αλλά και η γοητευτική πραγματικότητα της εποχής, η δεινή θέση της γυναίκας, η αποικιοκρατική πρακτική των Βρετανών, η συνύπαρξη διαφορετικών πολιτισμών, οι φυλετικές διαμάχες, ο διακαής πόθος των Κυπρίων για ένωση με την Ελλάδα, οι πόλεμοι του 1897 και του 1912-13, οι οποίοι οδηγούν τους πρωταγωνιστές στον Θεσσαλικό κάμπο και στο Μέτωπο του Μπιζανίου, η δίψα για ευτυχία, η μοναξιά, η απληστία, το μίσος, η προσωπική συντριβή και όλα όσα γράφονται στον συμπαντικό χάρτη της ψυχής.
Στον δρόμο που ακολουθεί ο Αδάμος έχουν θέση συνοδοιπόροι, θανάσιμοι αντίπαλοι, συμμορίες παλικαράδων και αρχαιοκάπηλων, τοκογλύφοι, αφανείς και προύχοντες, ένας ιερέας πρότυπο καλοσύνης και ελεύθερης σκέψης, Τουρκοκύπριοι, Άγγλοι, κρυπτοχριστιανοί, παρατεταμένες ανομβρίες, η μάστιγα των ακρίδων, θέατρα, πορνεία, φυλακές, χοροεσπερίδες, πανηγύρια, σκευωρίες, απρόσμενες περιπέτειες, ευτράπελα περιστατικά κι ό,τι γεννά η έχθρα, το φίλιωμα των ανθρώπων και, πρωτίστως, ο έρωτας.
Μυθιστόρημα, Ψυχογιός, 2019, 592 σελ.
Γινάτι – Γιάννης Καλπούζος
Ο σοφός της λίμνης
Ο Ζώτος και η Χαβαή, με την πολυκύμαντη ερωτική τους σχέση, ένας αινιγματικός βαρκάρης, μια γυναίκα-αράχνη που γυρεύει δωμάτιο για μια νύχτα κι έναν άντρα για μια ζωή, ο σατανικός κομπογιαννίτης γιατρός Μαργαζής και ο τυχοδιώκτης παπα-Λέρας, ο οποίος παινεύεται ότι εκδύει τις γυναίκες από τα αμαρτήματα κι από τα εσώρουχα, μπλέκονται στο γαϊτανάκι που υψώνει ως μιαρή ή ευλογημένη έκρηξη το γινάτι με αφορμή έναν φόνο, μια αυτοκτονία, τον φόβο της αντεκδίκησης, την καταφρόνια της κοινωνίας, τον πλούτο, τη φτώχια, τη ζήλια, τον πόθο, κάποια ανομολόγητα εγκλήματα, την εθνική ταυτότητα και τον διάβολο ή τον άγγελο που κρύβει καθένας μέσα του. Και κυλά η ζωή τους πότε σαν αγριεμένο ποτάμι και πότε σαν γλυκασμός της άνοιξης.
Πρωταγωνιστές και δευτεραγωνιστές πορεύονται στα χρόνια της ιταλικής κατοχής των Ιωαννίνων του 1917∙ της πρώτης απόπειρας δημιουργίας Βλάχικου πριγκιπάτου στην Πίνδο∙ της εξόρυξης πετρελαίου στη Δραγοψά∙ της εκστρατείας στη Μικρά Ασία∙ της προσφυγιάς Μικρασιατών και Ποντίων, αλλά κι εκείνης των Τουρκογιαννιωτών∙ του διχασμού σε βενιζελικούς και αντιβενιζελικούς και της μάστιγας της ληστοκρατίας στην Ήπειρο. Συνάμα ακολουθούν τα βήματα Εβραίων, Βλάχων, Αλβανών και Σαρακατσάνων, και γενικότερα την ταραγμένη εποχή πριν από το 1922 και κατά την πρώτη δεκαετία του Μεσοπολέμου.
Στην ίδια πατρίδα συνυπάρχουν ή συγκρούονται διαφορετικοί κόσμοι, ομάδες και άτομα∙ σμίγουν ή αποχωρίζονται τα όνειρα κι ανακατώνονται τα αίματα, οι θρησκείες και οι γλώσσες∙ κι όλα συμβαίνουν στα Γιάννενα, στην πόλη των θρύλων και της μυστηριακής γοητείας.
Μυθιστόρημα, Ψυχογιός, 2018, 576 σελ.
Ποίηση 2000-2017 – Γιάννης Καλπούζος
Όλοι ξεκινούν για τη δόξα.
Στον δρόμο κάποιοι γίνονται ποιητές.
Γ. Κ.
Ο τόμος “Ποίηση 2000-2017” του Γιάννη Καλπούζου περιλαμβάνει σε επανέκδοση τις συλλογές “Έρωτας νυν και αεί” και “Το παραμιλητό των σκοτεινών Θεών”, επιλεγμένα και επιμελημένα ποιήματα από τη συλλογή “Το νερό των ονείρων”, καθώς και 43 νέα ποιήματα ως ξεχωριστή ενότητα με τίτλο “Νυχτέρι”. Η συλλογή “Έρωτας νυν και αεί” ήταν υποψήφια στη βραχεία λίστα για το Κρατικό Βραβείο Ποίησης 2008.
«Εχεις τον τρόπο»
Ολοι τα βάλανε μαζί μου
γιατί σε διώχνω απ’ τη ζωή μου
το μέρος πήραν το δικό σου
χωρίς να δουν το φταίξιμό σου
Εχεις τον τρόπο να τα λες
και να με βγάζεις φταίχτη
άλλος να βάζει τις φωτιές
κι άλλος σ’ αυτές να πέφτει
Ολοι με βάλανε στη μέση
μα όμως στη δική μου θέση
κανένας μια στιγμή δεν μπήκε
να πει καλό κανείς δε βρήκε
Ποίηση, Ψυχογιός, 2017, 248 σελ.
Κάποιοι δεν ξεχνούν ποτέ – Γιάννης Καλπούζος
Xαρά και θλίψη, φωτιά και νερό, μάχονταν στην ψυχή της. Απαλύνονταν οι ενοχές και οι φόβοι της με τον κατακερματισμό της αμαρτίας, αλλά ταυτόχρονα πονούσε καθώς διαπίστωνε ότι με τον χρόνο εξαφανίζονταν τα λατρεμένα πρόσωπα. Δεν ήθελε να της συμβεί το ίδιο. Να πιστέψει ότι κάποτε θα πάψει να λατρεύει το πρόσωπο εκείνου. Όχι, ούτε να το διανοηθεί.
Της ερχόταν να ουρλιάξει. Να βγάλει φωνή, όση όλες μαζί οι φωνές των ανθρώπων. Να κομματιαστεί, θαρρείς και τον έχανε μόλις τώρα. Να της τον έπαιρναν όπως το μωρό απ’ το βυζί για να το σφάξουν.
Γιατί αβγατίζει ο πόνος όταν είσαι πονεμένος και σου λένε πως θα ξεχάσεις. Γιατί τότε δε θέλεις να ξεχάσεις. Γιατί πονάς και νιώθεις πως θα πονάς για πάντα. Γιατί αν δε νιώθεις ότι θα πονάς για πάντα, τότε δεν είναι αληθινός ο πόνος. Κι αφού ο πόνος και η αγάπη πάνε αντάμα, αν δε νιώθεις ότι θ’ αγαπάς για πάντα, τότε δεν αγαπάς αληθινά. Αλλά κι αν σβήσει στο μέλλον η αγάπη σου, δε θέλεις να το ξέρεις από πριν. Αγάπη με ημερομηνία λήξης δεν υπάρχει, τουλάχιστον από τα πριν γραμμένη. Αλλιώς δεν μπορεί να γίνει καν η αρχή…
19 διηγήματα και μια παραλογή, με καλπάζουσα και φουρτουνιασμένη γλώσσα, για τον έρωτα, τον γενέθλιο τόπο ως παντοτινή πατρίδα, τις αποχρώσεις των ονείρων, την εξουσία της φήμης, την τραγικότητα της μοναξιάς, την κοινωνική μειονεξία, τους “επικίνδυνους” ποιητές, το βάπτισμα στο αίμα της τέχνης, τα θηρία που μας τρώνε ψυχή, νου και κορμί, τη θεία φύση και τη γυναίκα-ζωή.
Διηγήματα, Ψυχογιός, 2017, 216 σελ.
Ιμαρέτ 2 – Γιάννης Καλπούζος
Φάρσες, πόλεμος και όνειρα
Άρτα 1875-1882. Οι δυο φίλοι, ο Λιόντος και ο Νετζίπ, συνεχίζουν την περιπετειώδη ζωή τους ολοένα με αυξανόμενη ένταση.
Μεγαλώνουν, αντιμετωπίζουν δύσκολες στιγμές και γεγονότα, αλλά δεν παύουν και οι φάρσες προς τον ορκισμένο εχθρό τους, τον Φάσγανο, καθώς και οι κωμικές περιπέτειες του Λιόντου.
Δίπλα τους στέκεται ο παππούς Ισμαήλ, ενώ στην πορεία τους μπλέκονται άρχοντες και φτωχολογιά, φοροεισπράκτορες και λαθρέμποροι, ληστές και κολίγοι, η καταγωγή των μουσουλμάνων της Ηπείρου, οι αστείες παραστάσεις του τούρκικου Καραγκιόζη, οι χοροεσπερίδες, το Παρθεναγωγείο, ο πόθος των Ελλήνων για λευτεριά και οι απογοητεύσεις των Τούρκων, ο πόλεμος.
Ο Ντογάν γίνεται ακόμη πιο φανατικός. Ο τολμηρός Μπεχ ζάτ θα ξαφνιάσει τους δυο φίλους. Αποκαλύπτεται ο δολοφόνος του πατέρα του Λιόντου, ενώ ο μεγάλος έρωτάς του θα τον οδηγήσει σε απρόβλεπτες καταστάσεις.
Οι ελπίδες του ενός φίλου φαντάζουν εφιάλτες για τον άλλο, η ζωή τούς φέρνει μπροστά σε μεγάλα διλήμματα, το όνειρο ξεπροβάλλει, χάνεται και ανατέλλει ξανά.
Μυθιστόρημα, Ψυχογιός, 2016, 288 σελ.
Σέρρα – Γιάννης Καλπούζος
Η ψυχή του Πόντου
Ενόψει του εκτοπισμού των Αρμενίων απ’ την Τραπεζούντα τον Ιούνιο του 1915, ένα κορίτσι που μοιάζει να το ζωγράφισε ο ίδιος ο Θεός καταφεύγει στο σπίτι ενός αγνώστου. Στην Ορντού ένα άλλο κορίτσι εύπορης ελληνικής οικογένειας ετοιμάζεται για τον γάμο της και πασχίζει να οραματιστεί το μέλλον μ’ έναν άντρα τον οποίο ελάχιστα γνωρίζει.
Ο χαρισματικός, θρήσκος και θεματοφύλακας των ηθών της εποχής Γαληνός Φιλονίδης διχάζεται ανάμεσα σε δυο γυναίκες∙ δοκιμάζεται εμπρός στις ιδέες του∙ έρχεται αντιμέτωπος με την αγριότητα και το μίσος∙ συντρίβεται και θέτει ως στόχο ζωής να εκδικηθεί εκείνον που του προκάλεσε τον μέγα πόνο.
Στο παρασκήνιο της μυθοπλασίας ιχνογραφείται ο Πόντος μέχρι την ανταλλαγή των πληθυσμών∙ η ομογενοποίηση των φυλών με συνδετικό κρίκο μα και άλλοθι τη θρησκεία∙ ο φόβος, η μισαλλοδοξία και ο εθνικισμός που ενσπείρουν οι Νεότουρκοι και στη συνέχεια οι Κεμαλιστές∙ η καθημερινή ζωή στα πρώτα χρόνια της Σοβιετικής Ένωσης∙ οι διώξεις των Ελλήνων επί Στάλιν∙ τα στρατόπεδα εργασίας στη Σιβηρία και οι στέπες του Καζακστάν με αφόρητους καύσωνες το καλοκαίρι και σφοδρό ψύχος τον χειμώνα∙ οι πόθοι, τα πάθη και τα δεινά των Ποντίων.
Κι όλα, μέσα από το πολυσχιδές ταξίδι που γράφει η ζωή και το ταξίδι που γράφεται για τη ζωή, να φαντάζουν φλόγες και κινήσεις του ποντιακού χορού σέρρα, του χορού της φωτιάς.
Μυθιστόρημα, Ψυχογιός, 2016, 640 σελ.
Σάος – Γιάννης Καλπούζος
Παντομίμα φαντασμάτων
Το νησί ύστερα από έναν τρομερό σεισμό βυθίζεται προοδευτικά. Οι άνθρωποι ανεβαίνουν ολοένα ψηλότερα για να σωθούν.
Η κανονικότητα της ζωής του Παρασκευά, της αγαπημένης του εγγονής Θαρρενής, μα και όλων των κατοίκων ανατρέπεται απότομα. Έρχονται αντιμέτωποι με τον κίνδυνο, τον φόβο, την απόγνωση και τον θάνατο, ενώ θ’ αναμετρηθούν με ανομολόγητα μυστικά, πόθους και πάθη.
Στην ανάβαση προς το βουνό Σάος περιπλέκονται μια αινιγματική διαθήκη, πολιτικοί-καρικατούρες, βιαστές και δολοφόνοι, ηγέτες-νάνοι, καθημερινοί άνθρωποι-γίγαντες, το καθήκον, η αλληλεγγύη και ο φιλοτομαρισμός, η μετάλλαξη των χαρακτήρων σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, ο έρωτας που φυτρώνει σαν λουλούδι στη ραγισματιά της ασφάλτου, ο πλούτος και η φτώχεια των ψυχών, η ηθική και συναισθηματική κατάπτωση, η αποκτήνωση, η ελπίδα, το ίδιο το νησί, που θα μπορούσε να είναι η Ελλάδα ή ο κόσμος ολόκληρος.
Μυθιστόρημα, Ψυχογιός, 2015, 449 σελ.
Ιμαρέτ – Γιάννης Καλπούζος
Οι δυο φίλοι και ο παππούς Ισμαήλ
Άρτα 1854-1875. Ένα Ελληνόπουλο και ένα Τουρκόπουλο, ο Λιόντος και ο Nετζίπ, γεννιούνται την ίδια νύχτα. Η φιλία τους ξεκινά απ’ την παιδική ηλικία και όσο μεγαλώνουν τόσο στεριώνει.
Κινούνται ανάμεσα σε δυο διαφορετικούς κόσμους, των χριστιανών και των μουσουλμάνων, όμως εκείνοι χαράζουν τον δικό τους δρόμο. Με φύλακα άγγελό τους τον σοφό Παππού Ισμαήλ, βαδίζουν στην απρόβλεπτη και περιπετειώδη ζωή τους.
Στην πορεία τους περιπλέκονται η ανεξιχνίαστη δολοφονία του πατέρα του Λιόντου, ο φανατικός Ντογάν, το αλληλοδιδακτικό σχολείο, οι φάρσες προς τον ορκισμένο εχθρό τους τον Φάσγανο, οι δυο μάνες, οι δίδυμοι Εβραίοι Γιοσέφ και Μεναχέμ, ο πετροπόλεμος.
Επίσης, τσιφλικάδες, κολίγοι, μάγκες της εποχής, χοροεσπερίδες, ραμαζάνι, Καφέ Αμάν, χαμάμ, επαναστάσεις, τα ερωτικά και κωμικά παραστρατήματα του Λιόντου, ο παράφορος έρωτας του Νετζίπ.
Το κλάμα και το γέλιο, το καλό και το κακό, η ομορφιά και η ασχήμια, η ελπίδα και το όνειρο, όλα έχουν θέση στο Ιμαρέτ του Θεού.
Παιδική και εφηβική λογοτεχνία, Ψυχογιός, 2015, 312 σελ.
Ο’τι αγαπώ είναι δικό σου – Γιάννης Καλπούζος
Αμα στάξεις μια σταγόνα λάδι σε κρύο νερό, θα επιπλεύσει ολόσωστη. Ομως, αν στάξεις άλλη σε νερό που κοχλάζει, θα μοιραστεί σε δεκάδες μικρότερες. Τούτη ήταν κι η διαφορά της Θάλειας με τον Ανδη. Μέσα σε γυάλα περιοριζόταν ο κόσμος της, στους χίλιους ανέμους χόρευε εκείνου.
Ο έρωτας του Ανδη και της Θάλειας ξεκινά από την παιδική ηλικία. Στην πολυτάραχη πορεία του μπλέκονται μια νεκροκεφαλή-μυστήριο’ ο αυταρχικός πατέρας κι η υποταγμένη μάνα’ πόρνες, αντιεξουσιαστές, ιδεολόγοι κι ανθρώπινα αγρίμια’ η μέγγενη της οικογένειας και του κοινωνικού περίγυρου∙ η ζωή στον απόμακρο οικισμό, στην επαρχιακή πόλη και στην Αθήνα∙ παρακμιακές καταστάσεις, δραματικές στιγμές, ερωτισμός κι αισθησιασμός’ οι συνέπειες του Εμφυλίου ως πραγματικότητα και αλληγορία∙ διλήμματα που υπερβαίνουν τις αντοχές των ηρώων’ η πάλη συναισθήματος-λογικής, οι διαδρομές της αλήθειας και η δύναμη της αγάπης.
Η εκρηκτική αφήγηση, η ευρηματική πλοκή, ο έντονος σαρκασμός, το χιούμορ, οι αναπάντεχες ανατροπές, ο στοχασμός και η σαγηνευτική γλώσσα κτίζουν ένα μυθιστόρημα-ωκεανό∙ του γλυκασμού και της αρμύρας, της σιωπής και της μελωδίας, των παθών και των παθημάτων.
Ενα μυθιστόρημα που γεμίζει φως και ψυχική ανάταση τον αναγνώστη.
Μυθιστόρημα, Ψυχογιός, 2014, 432 σελ.
Ουρανόπετρα – Γιάννης Καλπούζος
Η δωδέκατη γενιά
1878-1917 Κύπρος, Αθήνα, Θεσσαλία, Ήπειρος…
Ένας άντρας πορεύεται με βάση τη θεωρία του:
Όπου πατώ είναι δικός μου δρόμος.
Τον έζωσε το άστραμμα του θανάτου. Καπνοί, κασμάδες, φτυάρια, ζεμπίλια, δεμάτια μπαμπάκι και τόνοι χώματος υψώθηκαν ωσάν τεράστιος ανθός της ροδιάς. “Θε μου!” πρόλαβε να πει κι ομοίαζε όπως έπεφτε ν’ απλώνει τα χέρια, θαρρείς και καρτερούσε τον Θεό να τον αρπάξει και να τον απιθώσει παράμερα, απείραχτο κι ολόσωστο.
Έμπηξε τα δάχτυλα στον σωλήνα και τράβηξε κάμποσα κιτρινισμένα χαρτιά. Ξέστριψε μια κόλλα και πάσχισε να τη διαβάσει. Ανήμπορος να μετρηθεί με τις αράδες της αναρωτιόταν: Πόσο καιρό να βρίσκονταν κει μέσα; Τι να έγραφαν;
Πήρε να της βγάζει ένα ένα τα ρούχα ωσότου έμεινε ολόγυμνη ομπρός του. Θαρρείς κι ο αφρός της θάλασσας ορθώθηκε και σχημάτισε τ’ ολόλευκο κορμί της. “Αφροδίτη!” αναφώνησε και… γίνηκε πυροτέχνημα στην αγκάλη της μέχρι τα ξημερώματα.
“Έχει δρόμο που ορίζεις την πατημασιά σου και δρόμο όπου σου την ορίζουν άλλοι. Στοχάσου και διάλεξε σε ποιον θέλεις να πατάς”. “Όπου πατώ είναι δικός μου δρόμος!” αποκρίθηκε.
Μυθιστόρημα, Μεταίχμιο, 2013, 582 σελ.
Αγιοι και δαίμονες – Γιάννης Καλπούζος
Εις ταν Πόλιν
Μυθοπλασία και πραγματικότητα συνυφαίνονται στο υφαντό της Πόλης από το 1808 ως το 1831. Καθημερινή ζωή, έρωτες, δυνατές φιλίες, πλούτη, φτώχεια, οραματιστές, συμμορίες των δρόμων, χασικλήδες, δερβίσηδες, γενίτσαροι· αρνησίθρησκοι, κρυπτοχριστιανοί, δεισιδαιμονίες, ερωτικά ξόρκια, χαμένα όνειρα, οι γυναίκες στη σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού· πυρκαγιές, παζάρια, βεγγέρες, καπηλειά των 1000 τ.μ., η τρομερή φυλακή του Μπάνιον, το μπουντρούμι και η αστυνομία του Πατριαρχείου· κοινά σχολεία, η Μεγάλη του Γένους Σχολή, ερωμένες Πατριαρχών, λεσβίες, αρώματα, λάσπες, βασανιστήρια, πανούκλα· προεπαναστατική περίοδος, Φαναριώτες, συνωμοσίες, μυστικές εταιρείες, προδότες, μισαλλοδοξία, οι σφαγές στην Πόλη το 1821· Ρωμιοί, Οθωμανοί, Αρμένιοι, Φράγκοι, Εβραίοι. Κι ακόμα Πόντος, Χίος, Δραγατσάνι, Μανιάκι, Αλεξάνδρεια.
Πόθος, φόβος, όχλος, άγιοι και δαίμονες.
Ενα επικό μυθιστόρημα που καθηλώνει τον αναγνώστη με την περιπετειώδη ζωή των ηρώων του, την ατμόσφαιρά του, τη χειμαρρώδη γλώσσα του, το συναίσθημα, τον στοχασμό, τις αστείες καταστάσεις και την ολοζώντανη αναπαράσταση της εποχής εκείνης.
Μυθιστόρημα, Μεταίχμιο, 2011, 748 σελ.
Ιμαρέτ – Γιάννης Καλπούζος
Στη σκιά των ρολογιών
Αρτα 1854. Τουρκοκρατία. Δύο αγόρια γεννιούνται την ίδια νύχτα. Ένας Έλληνας και ένας Τούρκος που η μοίρα τους κάνει ομογάλακτους. Το μυθιστόρημα παρακολουθεί τη ζωή τους με φόντο την άγνωστη ιστορία της περιοχής. Ο Γιάννης Καλπούζος αναπαριστάνει με μοναδικό τρόπο μια ολόκληρη εποχή. Έλληνες, Τούρκοι, Εβραίοι, ο παππούς Ισμαήλ, η “μικρή” ακόμη Ελλάδα, η Οθωμανική Αυτοκρατορία, ο φανατικός Ντογάν, οι συγκρούσεις, οι επαναστάσεις, η συνύπαρξη, οι Απόκριες, το Ραμαζάνι, τα πρόσωπα και οι συνήθειες των κατοίκων των τριών φυλών, λαθρέμποροι, κολίγοι, τσιφλικάδες, ο πλούτος μαζί με την εξαθλίωση. Όλοι έχουν θέση στο ιμαρέτ του Θεού.
Βραβείο Αναγνωστών ΕΚΕΒΙ- ΕΡΤ 2009
Μυθιστόρημα, Μεταίχμιο, 2008, 568 σελ.
Έρωτας νυν και αεί – Γιάννης Καλπούζος
Τύλιξαν το ζώο στο σεντόνι.
Πάλευε να ξεφύγει.
Γρύλιζε, τιναζόταν, στριφογύριζε
πετούσε γωνίες το σεντόνι.
Κάποτε ησύχασε.
Το πρωί ξύπνησαν
με γυρισμένες πλάτες.
Ποίηση, Ίκαρος, 2007, 121 σελ.
Το παραμιλητό των σκοτεινών Θεών – Γιάννης Καλπούζος
«Δέκατη έκτη νύχτα»
Θα με βρεις
Στο αναφιλητό της φωτιάς
Στις πηγές της βροχής
Στην ορχήστρα του ορίζοντα
Στους σιτοβολώνες των χεριών σου
Στα σπίτια των ματιών σου
Γιατί μου έταξες δυο χείλη από πανσέληνο.
Όμως
Και στην αλισάχνη του πόνου που σκεπάζει τις στέγες
Στους δρόμους που δεν λένε να δεθούν στο έδαφος
Στην ολονυκτία της σιωπής
Στις άγκυρες που καρφώνονται στο βυθό της κόλασης
Γιατί με τραβούν οι μαγνήτες της ερήμου…
Ποίηση, Ίκαρος, 2006, 46 σελ.
Παντομίμα φαντασμάτων – Γιάννης Καλπούζος
Ενα θρίλερ της ανθρώπινης ύπαρξης.
Μετά το σεισμό των 8,3 Ρίχτερ, το νησί βυθίζεται προοδευτικά. Κάθε επικοινωνία με τον έξω κόσμο διακόπτεται, εκτός αυτής δια του ασυρμάτου του πυροσβεστικού σταθμού. Οι κάτοικοι αναζητούν καταφύγιο όλο και σε ψηλότερα σημεία.
Σκηνές Αποκάλυψης, Σόδομα και Γόμορα, Κόλαση του Δάντη, όταν ο θάνατος φέρεται σίγουρος.
Ηρωες και αντιήρωες στη σκιά του φόβου, ο οποίος μεταλλάσσει τους χαρακτήρες. Τα μέλη τεσσάρων οικογενειών και ο περίγυρός τους, ο πυραγός, ο αστυνόμος, μια καλογριά, ένας βιαστής και δολοφόνος, ένας ζωγράφος, ο αρχιμανδρίτης κ.ά όπως και μια αινιγματική διαθήκη στη δίνη των γεγονότων, μέσα από μια φρενήρη αφήγηση με συνεχείς ανατροπές και εκπλήξεις, όπου όλα αποσυναρμολογούνται, γκρεμίζονται και αποκαλύπτουν τα άγρια και τα ήμερα της ψυχής.
Κι ο έρωτας παρών, ενώ υπογείως ο αναγνώστης ανακαλύπτει την ελπίδα και διασώζεται από τη φρίκη.
Μυθιστόρημα, Άγκυρα, 2005, 506 σελ.
Μόνο να τους άγγιζα – Γιάννης Καλπούζος
Ο συγγραφέας αποκαλύπτει με τρόπο φαντασιακό και ανορθόδοξο έναν κόσμο αισθήσεων και παραισθήσεων. Την ακραία βίωση της πραγματικότητας. Οι 18 επιμέρους ιστορίες συνδέονται μεταξύ τους με μυστικές γέφυρες για να χτίσουν έναν ιλιγγιώδη κόσμο, φόβου, πάθους, λαγνείας, θλίψης, πανικού, μνήμης, πλάνης, κάθαρσης, ειρωνείας και αυτοσαρκασμού. Τίποτα από όσα διαδραματίζονται δεν είναι πραγματικό, είναι όμως αληθινό. Άχρονο και άτοπο για τούτο και διαχρονικό. Ο συγγραφέας επιλέγει άλλοτε την τέχνη του διηγήματος, τη φόρμα του αφηγήματος ή της πρόζας για να εξημερώσει τα θηρία που μας τρώνε ψυχή, νου και κορμί, οδηγώντας μας στη λύτρωση. Καλεί τον αναγνώστη σε μέθεξη μέσα από λέξεις και εικόνες συναισθήματα.
Διηγήματα, Κέδρος, 2002, 221 σελ.
Το νερό των ονείρων – Γιάννης Καλπούζος
Ήμουν βουνό
ήσουν θάλασσα
κι άλλο τρόπο δεν είχαμε
να έλθουμε κοντά
έκανες εσύ τα όνειρά σου βροχή και χιόνι
κι έκανα τα όνειρά μου ρέματα και ποτάμια
κι έτσι μένουμε
δεμένοι με το νερό των ονείρων
Ποίηση, Ελληνικά Γράμματα, 2000, 66 σελ.
Μεθυσμένος δρόμος – Γιάννης Καλπούζος
Ο ήρωας του βιβλίου, παρακινούμενος από έντονες εσωτερικές συγκρούσεις, κόβει τους γόρδιους δεσμούς από το σίγουρο, τη συνήθεια, το επιβεβλημένο όνειρο και ξεκινάει ένα ταξίδι φυγής και αναζήτησης. Ο μεθυσμένος δρόμος, τον οποίο ακολουθεί καθώς φεύγει από τη χώρα του, θα τον φέρει πιο κοντά στην ψυχή του και θα δώσει απαντήσεις στα ερωτήματά του, αφού προηγουμένως δοκιμάσει τα όρια των ψυχικών και σωματικών του αντοχών.
Νουβέλα, Ελληνικά Γράμματα, 2000, 165 σελ.
Πηγές: Biblionet, Μεταίχμιο, Εκδόσεις Ψυχογιός, Ελληνικά Γράμματα, Άγκυρα
