Φωτοτυπίες
ΔΕΝ ΜΕ ΧΩΡΑΕΙ ΤΟ ΣΩΜΑ ΜΟΥ
Δεν με χωράει το σώμα μου. Θέλω να επεκταθώ,
να φύγω. Ανοίγω τη βρύση. Τρέχει το νερό.
Τρέχει η νύχτα. Σκύβω να πιω, να ξεχάσω.
Κτυπάω πάνω στο πεθαμένο μου πρόσωπο.
Ανάβει μια φωνή. Φωνή της σιωπής. Η ροή
της μνήμης με τινάζει πίσω στο κορμί σου. Τώρα
που γράφω το φεγγάρι χάνεται στα σκέλια
σου και το χορτάρι ψηλώνει άγριο, κόκκινο, σαν
φωτιά. Όλα τ’ άλλα τυλιγμένα σε υαλοβάμβακα.
Μόνο τα μαλλιά σου τρίζουν και μεγαλώνουν,
αγνοώντας τα πολιτικά συστήματα και
την τριγωνομετρία.
Τα Χριστούγεννα έρχονται
Τα παιδιά περιμένουν τις γιορτές των Χριστουγέννων
-τις χειμωνιάτικες γιορτές- με ανυπομονησία.
Φωτεινές γιορτές, χαρούμενες
Αυτές περιμένει και ο Γιαννάκης, ο ήρωας του βιβλίου μας,
αλλά και τα ζιζάνια τα καλικαντζαράκια!
Το βιβλίο αυτό δημιούργησαν ο Γιάννης Κοντός και ο Αλέκος Φασιανός με αγάπη για το παιδί και τους κόσμους του.
Δωρεάν Σκοτάδι
ΡΑΛΙ
Σήμερα οδηγώ πολύ νευρικά
και με μεγάλες ταχύτητες την πολυθρόνα μου.
Ήδη έχω σπάσει τρεις φορές
το φράγμα του νέφους.
Έχουν σακατευθεί, έχουν σκοτωθεί
πολλοί σωσίες μου. Έμεινα μόνος.
Μόνος οδηγώ αυτόν τον κίνδυνο.
Περνώ αστραπιαία και με κοιτούν
με απορία. Ούτε κατάλαβα ποτέ
γιατί τρέχω έτσι ακίνητος, αφηρημένος,
κοιτώντας αλλού την ησυχία.
Τα σήματα της τροχαίας κάποιος
τα έχει αλλάξει και δείχνουν συνέχεια μονόδρομο.
Πολλές φορές την πόλη την έχω δει ανάποδα
ή έχω πέσει σε βαθιά νερά.
Άλλες φορές οι λακούβες είναι στρωμένες
με μπαμπάκι, η ορατότητα αρίστη.
Όπως αντιλαμβάνεσθε,
όλα μαθηματικώς με οδηγούν
στην επόμενη στροφή που περιμένει:
ο γκρεμός, η θάλασσα, η απογείωση.
Δευτερόλεπτα του φόβου
“Θα με βρείτε στην πόλη (στην Αθήνα)
να κυνηγάω τα φαντάσματά μου.
Μπερδεύομαι με τη ζωγραφική και
το θέατρο και νομίζω ότι ποιώ μουσική.
Τη στάθμη του σώματος δεν προσέχω
και είμαι πάντα πνιγμένος.”
Ηλεκτρισμένη πόλη
Ο χάρτης της αγάπης μου
Ετσι όπως ανοίγει τα πανιά του το καλοκαιράκι
βλέπω τον Μαγιακόφσκι ξυπόλητο να βαδίζει πάνω
στην Κασπία Θάλασσα. Έτσι χλωρός ακόμα
είναι στον κήπο μας.
Κατηφόρες που έχει ο χρόνος, βογκητά και λησμονιές.
Ελλειπτικά που είναι τα φιλιά σου, έχουν τη φορά
του αποχωρισμού. Και τι είναι ο χρόνος;
Ένα σφυράκι είναι που σου χτυπάει τις νύχτες τα μάτια
και σπάει τα κρύσταλλα του ουρανού και τρέχουν:
λέξεις, κόμματα, τελείες και παρενθέσεις.
Και εκείνη η σπηλιά -που δεν φαίνεται στον χάρτη-
μας κρύβει από τον κόσμο και με ψιθύρους και ματιές
φεύγουμε γι’ αλλού.
Στη διάλεκτο της ερήμου
Η ΛΥΠΝ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ
Σ’ ακούω με όλους τους πόρους μου
να τρέχεις σε ξένες πόλεις, με ρούχα
χάρτινα κάνοντας ένα θόρυβο
που προμηνύει μεγάλη θάλασσα.
Επιστρέφω στο κλειστό κύκλωμα
της ζωής μου. Στο κανάλι σιωπή.
Ταριχευμένες κινήσεις:
μια καρέκλα μετακινείται χωρίς λόγο,
ένα κρεβάτι κυλάει στο δρόμο.
Στον τοίχο προβάλλεται η ίδια
μαγική εικόνα – δεν μπορώ
να ξεχωρίσω τον κυνηγό –
Κοιμάσαι με στόμα γεμάτο
μυστικά και βροχές.
Τα παραμύθια του καλού μάγου
Δημιούργημα του Γιάννη Κοντού και του Φαίδωνα Πατρικαλάκι το βιβλίο αυτό είναι αλληγορικό και βαθιά ανθρώπινο.
Μια συλλογή παραμυθιών με πρωταγωνιστές παιδιά και ζώα, κι έναν από μηχανής θεό: τον καλό μάγο.
Τρυφερές, παραμυθένιες ιστορίες που δείχνουν ότι πρέπει να είμαστε γενναιόψυχοι και καλοί.
Περιμετρική
ΠΩΣ ΝΑ ΣΕ ΠΑΡΕΙ Ο ΥΠΝΟΣ
Πώς να σε πάρει ο ύπνος με τέτοιες μυρουδιές
ένα γύρο σου;
Θαμμένοι σ’ ένα σπίτι αποστειρωμένο,
μέσα σε γάζες και στο οινόπνευμα.
Ακουμπισμένοι στο γραμμόφωνο που παίζει
τα τραγούδια που μας έκαναν άντρες.
Περνούμε κάτι βδομάδες
όλο αργές
και επικίνδυνα σιωπηλές
Κυριακές.
Πού και πού πεταγόμαστε από τον λήθαργο
νομίζοντας ότι ακούμε σφυρίγματα, μουσικές κι ιαχές.
Τρέχουμε στη μισάνοιχτη πόρτα. Τίποτα.
Μόνο ο κρεμασμένος μένει στη θέση του
– στον στύλο του ηλεκτρικού –
Και Δευτέρα δεν έρχεται ποτέ.
Τα ποιήματα
1970 – 2010
Ο ποιητής Γιάννης Κοντός αναμφισβήτητα κατέχει εξέχουσα θέση ανάμεσα στους ώριμους ποιητές μας. Με όπλο έναν (καρυωτακικής προέλευσης) αυτοσαρκασμό και χρησιμοποιώντας μια γλώσσα κρυπτική, αιχμηρή, εκ προθέσεως αντιποιητική και εντυπωσιακά παραστατική, έχει διαμορφώσει μια χαρακτηριστική φωνή. Η ιδιοτυπία και η δύναμη αυτής της φωνής εντοπίζεται, όπως ορθά σημειώνει ο καθηγητής Νάσος Βαγενάς, στον τρόπο με τον οποίο συνδυάζει την αμεσότητα του προφορικού λόγου με την ευρηματικότητα – γνώρισμα που λειτουργεί κυρίως στον τρόπο που ο Κοντός “εικονογραφεί” αισθήματα και σκέψεις. Μπορεί “κάθε πραγματικότητα να είναι αποκρουστική” (αποστροφή που θα συνυπέγραφε και ο αγαπημένος του Koντού Μίλτος Σαχτούρης), αλλά ο ποιητής ξέρει να δραπετεύει πάντα μέσω μιας ευφυούς μεταφοράς.
Η παρούσα συγκεντρωτική έκδοση όλου του ώς σήμερα εκδομένου έργου τού Γιάννη Κοντού επιτρέπει στον νεότερο αναγνώστη να εξοικειωθεί με τον ιδιότυπο λόγο του ενώ, ταυτόχρονα, δίνει τη δυνατότητα στον μυημένο αναγνώστη να απολαύσει τα διαδοχικά στάδια ανάπτυξης της δημοφιλούς ποιητικής του φωνής.
Η έκδοση περιλαμβάνει τις ποιητικές συλλογές:
Περιμετρική, 1970
Το χρονόμετρο, 1972
Τα απρόοπτα, 1975
Φωτοτυπίες, 1977
Στη διάλεκτο της ερήμου, 1980
Τα οστά, 1982
Ανωνύμου μοναχού, 1985
Δωρεάν σκοτάδι, 1989
Στο γύρισμα της μέρας, 1992
Ο αθλητής του τίποτα, 1997
Η υποτείνουσα της σελήνης, 2002
Δευτερόλεπτα του φόβου, 2006
Ηλεκτρισμένη πόλη, 2008
Η στάθμη του σώματος, 2010
Τα οστά
ΦΟΥΝΤΩΣΕ ΤΟ ΧΟΡΤΑΡΙ ΣΤΟ ΔΩΜΑΤΙΟ
Φούντωσε το χορτάρι στο δωμάτιο.
Δεν μπορώ να μετακινηθώ. Ένα λιοντάρι
με περιεργάζεται με τα κίτρινα μάτια του.
Δεν είμαι ο Δανιήλ στο λάκκο των λεόντων,
ο Γιάννης είμαι και δεν θέλω ούτε λιοντάρια
ούτε ανθρώπους. Το δωμάτιο θέλω να καθαρίσω
και να καθίσω σε μια καρέκλα να ξεκουραστώ.
Μυστικά τοπία
Κείμενα για πρόσωπα, για τη ζωγραφική, για το θέατρο, για βιβλία
Τα “Μυστικά τοπία” είναι το τρίτο βιβλίο με πεζά κείμενα του ποιητή Γιάννη Κοντού. Είναι συνέχεια και συμπλήρωμα της ποιήσεώς του. Εχουν γραφτεί την τελευταία δεκαετία. Περιλαμβάνουν πρόσωπα και το έργο τους, που για τον συγγραφέα καθόρισαν τη ζωή του και τους προσανατολισμούς του. Αλλα ζουν ανάμεσά μας, άλλα δεν υπάρχουν πια: Γιώργος Σεφέρης, Γιάννης Τσαρούχης, Νανά Καλλιανέση, Μποστ, Κώστας Καρυωτάκης, Νίκος Καββαδίας, Ναπολέων Λαπαθιώτης, Δημήτρης Ποταμίτης, Τάσος Λειβαδίτης, Γιώργος Θεοτοκάς, Κική Δημουλά, Αρθούρος Ρεμπό, Βλαδίμηρος Μαγιακόφσκι, Βέρα Ζαβιτσιάνου, Ελλη Αλεξίου, Αλέκα Παΐζη, Γιάννης Ρίτσος, Νίκος Καρύδης, Μάνος Ελευθερίου, Γιάννης Σκαρίμπας, Οδυσσέας Ελύτης, Λούλα Αναγνωστάκη, Σάκης Πεπονής, Αρης Αλεξάνδρου, Σταύρος Βαβούρης, Αλκη Ζέη, Τζένη Καρέζη, Ρούλα Κακλαμανάκη, Λευτέρης Παπαδόπουλος, Θανάσης Νιάρχος, Κώστας Μουρσελάς, Ίνγκμαρ Μπέργκμαν, Γιάννης Βαρβέρης, Γιώργος Μαρκόπουλος, Αντώνης Φωστιέρης, Νατάσα Χατζιδάκι, Χριστόφορος Λιοντάκης, Κώστας Μαυρουδής, Γιώργος Μανιώτης, Νίκος Δαββέτας, Παυλίνα Παμπούδη, Κώστας Παπαγεωργίου, Στέφανος Μπεκατώρος, Δημήτρης Κοσμόπουλος. Και δύο κείμενα, ένα για την ΕΡΤ και ένα για την αλληλογραφία Θεοτοκά-Κατσίμπαλη.
Το βιβλίο περιλαμβάνει διάφορους μονολόγους του συγγραφέα για καλλιτέχνες που τους περιέχει και θαυμάζει. Ακόμη, κείμενα από περιοδικά και εφημερίδες για βιβλία, θεατρικές παραστάσεις και τη σκηνοθετική εργασία των: Σπύρου Ευαγγελάτου, Λευτέρη Βογιατζή, Βασίλη Παπαβασιλείου, Στάθη Λιβαθινού, Γιώργου Μιχαηλίδη, Κώστα Καζάκου, Nebojsa Bradic, Αντώνη Αντύπα, Βλαδίμηρου Κυριακίδη, Νίκου Μαστοράκη, Αθανασίας Καραγιαννοπούλου, Νίκου Διαμαντή, Μίνας Αδαμάκη, Σταμάτη Φασουλή, Σταύρου Τσακίρη. Υπάρχουν επίσης κείμενα για Νεοέλληνες ζωγράφους και μια γλύπτρια: Γιάννη Μόραλη, Αλέκο Φασιανό, Παναγιώτη Τέτση, Δημήτρη Γέρο, Δημήτρη Μυταρά, Βλάση Κανιάρη, Αγγελο Παπαδημητρίου, Νίκο Χουλιαρά, Ντίνο Πετράτο, Καίτη Πουτέτση, Δημήτρη Κοντό και Ναταλία Μελά.
Το βιβλίο αυτό, εντέλει, περιέχει ένα οδοιπορικό του συγγραφέα με τους αναφερομένους, αλλά και ένα οδοιπορικό για τον αναγνώστη στον κόσμο των γραμμάτων και των τεχνών, ένα πανόραμα της σύγχρονης πνευματικής και καλλιτεχνικής Ελλάδας.
Η αρκούδα και το βατραχάκι
Όταν δημιούργησε ο Θεός τον άνθρωπο, έδωσε για συντροφιά τα ζώα, οικόσιτα και άγρια. Τα ζώα θέλουν φροντίδα και αγάπη. Γι αυτό κι εγώ μαζί με τον ζωγράφο Αλέκο Φασιανό, κάναμε ένα βιβλίο με θέμα μια τρυφερή σχέση μιας αρκουδίτσας κι ενός βατραχάκου, με περιβάλλον το δάσος.
Και τα άλλα τρία βιβλία μου έχουν θέμα τα ζώα με ζωγράφους το Δημήτρη Μυταρά, τον Αλέκο Φασιανό και το Φαίδωνα Πατρικαλάκη.
Δίνουμε στο παιδί παραμύθια που το οδηγούν στην αγάπη για τα ζώα. Παράλληλα, το παιδί μαθαίνει τις κλιματολογικές αλλαγές των εποχών στο δάσος. Ακόμα, τη χειμερία νάρκη των δυο πρωταγωνιστών και την άνοιξη που φέρνει η ζωή και τα χρώματα.
Ποιητικά
Ανωνύμου μοναχού (1986)
Φωτοτυπίες (1987)
Τα απρόοπτα (1987)
Δωρεάν σκοτάδι (1989)
Τα οστά (1990)
Το χρονόμετρο (1991)
Στο γύρισμα της μέρας (1992)
Στη διάλεκτο της ερήμου (1997)
Ο αθλητής του τίποτα (1997)
Πρόκες στα σύννεφα (1999)
Περιμετρική (2000)
Η υποτείνουσα της σελήνης (2002)
Δευτερόλεπτα του φόβου (2006)
Ηλεκτρισμένη πόλη (2008)
Η στάθμη του σώματος (2010)
Τα ποιήματα (2013)
Πεζά
Τα ευγενή μέταλλα (1994)
Μυστικά τοπία (2014)
Θανάσιμα επαγγέλματα (2014)
Παιδική λογοτεχνία
Αριστείδης ο μικρός ιπποπόταμος (2001)
Τα Χριστούγεννα έρχονται (2004)
Τα παραμύθια του καλού μάγου (2009)
Η αρκούδα και το βατραχάκι (2015)
Συλλογικά έργα
Αφιέρωμα στον Αλέξανδρο Κοτζιά (1994)
Santé (1998)
Αθήνα, διαδρομές και στάσεις (1999)
57 κείμενα για τη Νίκη Καραγάτση (2002)
Το χρονικό του Κέδρου (2004)
Παιδιά του κόσμου (2005)
Lazongas Α4 (2005)
Με τον ρυθμό της ψυχής (2006)
Σωτήρης Σόρογκας (2007)
Παναγιώτης Τέτσης (2007)
Λόγος για την Υδρα (2008)
Δ. Μυταράς: Ζωγραφική 1956-2008 (2008)
Στίχοι στο καβαλέτο (2011)
Ο κόσμος του Οδυσσέα Ελύτη (2011)
Μιχάλης Μανουσάκης: Ο χώρος του χρόνου (2011)
Τζένη Καρέζη (2012)
Ποιητικές συνομιλίες (2012)
Ημερολόγιο: Παιδιά του κόσμου (2013)
Βραβεία
Ο αθλητής του τίποτα – Κρατικό Βραβείο Ποιήσεως (1998)
Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του ποιητικού του έργου (2009)
Πηγές Πληροφοριών: EKEBI, BIBLIONET, Εκδόσεις Παπαδόπουλος, Κέδρος, Μεταίχμιο, Τόπος
