Σπούδασε μαθηματικά και φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας και θέατρο στη Δραματική Σχολή του Θεάτρου Τέχνης-Κάρολος Κουν. Έχει εργαστεί ως ηθοποιός και σκηνοθέτης στο θέατρο, στην τηλεόραση και στον κινηματογράφο, ενώ δίδαξε για μια περίπου δεκαετία φιλολογία και μαθηματικά στη Μέση Εκπαίδευση. Δίδαξε επίσης στη δραματική Σχολή Βεάκη, στη σχολή “Νέο Ελληνικό Θέατρο – Γ. Αρμένη”, αλλά και στη Δραματική Σχολή ‘Δήλος’ της Δ. Χατούπη. Έχει συνεργαστεί με την κρατική τηλεόραση, σκηνοθετώντας περισσότερα από 15 ντοκυμαντέρ και με το Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών, σκηνοθετώντας την ταινία “Ο Βυζαντινός Καβάφης”. Τα ντοκυμαντέρ του “Τζουμέρκα” και “Κατεβαίνοντας στις Ακτές”, καθώς και η μικρού μήκους ταινία του “Έωθεν” έχουν συμμετάσχει στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Γράφει ποίηση, δοκίμιο και μεταφράζει, ενώ έργα του έχουν αποδοθεί στα Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά, Ισπανικά, Ιταλικά, Βουλγαρικά και Τσεχικά. Το 2014 τιμήθηκε με το κρατικό βραβείο ποίησης για το βιβλίο “Τα τιμαλφή” και το πρώτο βραβείο του διεθνούς φεστιβάλ Ιεράπετρας για την ταινία “Γιάννενα του στοχασμού και των θρύλων”. Ασχολείται με τη γλυπτική και τη ζωγραφική και έχει παρουσιάσει έργα του σε ατομικές αλλά και ομαδικές εκθέσεις.
Ο καπνοπόλεμος (1977), Ιδιωτική έκδοση
Το σοφό σαλιγκάρι (1980), Συμείον
Σημειώσεις ενός τηλεγραφητή (1986), Σπηλιώτης
Η άλλη φωτογραφία (1990), Ρόπτρον
Νησί δίχως φύλλα (1992), Λωτός
Φόδρες της νύχτας (1996), Εκδόσεις Καστανιώτη
Τα χειρόγραφα της βροχής (2003), Εκδόσεις Καστανιώτη
Το χώμα που μένει (2007), Εκδόσεις Καστανιώτη
Μαύρο βαμβάκι (2009), Μελάνι
Φως ορυχείου (2011), Μελάνι
Τα τιμαλφή (2013), Μελάνι
Σκύβοντας ουρανέ (2015), Γαβριηλίδης
Ποιήματα Α’ (2016), Γαβριηλίδης
Ποιήματα Β’ (2016), Γαβριηλίδης
Κλέβοντας σκοτάδι (2018), Γαβριηλίδης
Πέφτοντας σκόνη (2022), Ενύπνιο
Παιδική λογοτεχνία
Το παραμύθι της μοναξιάς (2017), Καλειδοσκόπιο
Δοκίμια-Μελέτες-Ερμηνεία και κριτική
Πάνος Κυπαρίσσης (2020), Εκδόσεις Γκοβόστη
Συλλογικά έργα
Λίθινη εποχή (1999), Ίδμων
Η πόλις άδουσα (2002), Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ιωαννίνων
Κίτρινο και μαύρο (2010), ΠεριΤεχνών
3ο Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης Αθηνών (2017), Κύκλος Ποιητών
Αναλόγιο: Δραματική και σκηνική γραφή στην Ελλάδα 2005-2017 (2018), Ίδρυμα Ιωάννου Φ. Κωστόπουλου
Κρατικά λογοτεχνικά βραβεία, Ανθολογία: Ποίηση 2010-2018 (2020), Υπουργείο Πολιτισμού. Διεύθυνση Γραμμάτων
Μεταφράσεις
Lorca, Federico García, Ματωμένος γάμος (1998), Κέδρος
Αριστοφάνης, Πλούτος (2001), Όμβρος
Lorca, Federico García, Γέρμα (2008), Κέδρος
Αριστοφάνης, Πλούτος (2012), Γαβριηλίδης
Sartre, Jean – Paul, Κεκλεισμένων των θυρών (2014), Γαβριηλίδης
Lorca, Federico García, Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα (2015), Κέδρος
Σοφοκλής, Ηλέκτρα (2015), Γαβριηλίδης
Βραβεία
Τα τιμαλφή – Κρατικό Βραβείο Ποίησης (2014)
Πέφτοντας σκόνη – Πάνος Κυπαρίσσης
ΝΗΜΑ ΣΙΩΠΗΣ
Υψώνεσαι θαυμαστικό
και με σωπαίνεις
Τόση ξόδεψα σιωπή
κι ακόμη να σου γράψω
τ’ ακριβότερό μου ρήμα
Ποίηση, Ενύπνιο, 2022, 124 σελ.
Πάνος Κυπαρίσσης – Πάνος Κυπαρίσσης, Μαρία Ψάχου
Οι Εκδόσεις Γκοβόστη, συνεχίζοντας να προωθούν την υπόθεση της ποίηση και δή της σύγχρονης ποιητικής παραγωγής, σχεδίασαν μια νέα σειρά που είναι εξολοκλήρου αφιερωμένη στην ποιητική γενιά του ’70. Πολλοί από τους εκπροσώπους της γενιάς αυτής εξακολουθούν να γράφουν ποίηση που διαβάζεται και αποτελεί έμπνευση και σημείο αναφοράς για τους νεότατους ποιητές. Αλλά και όσοι δεν βρίσκονται πια εν ζωή, έχουν ωστόσο αφήσει ένα ποιητικό κληροδότημα που αποτυπώνει όχι μόνο τις πολύ ιδιαίτερες κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες του δεύτερου ημίσεως του προηγούμενου αιώνα αλλά και οριοθετεί μια γενιά με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, συγκλίσεις και αποκλίσεις.
Τα βιβλία της σειράς περιλαμβάνουν μια μελέτη για το έργο του εκάστοτε ανθολογούμενου από έναν έγκριτο κριτικό της λογοτεχνίας ή ποιητή και ανθολόγηση των σημαντικότερων ποιημάτων του από τον ίδιο ή τον συγγραφέα, καθώς και μια συνέντευξη του ανθολογούμενου ποιητή.
Ανθολόγος: Μαρία Ψάχου
Ευθύνη Σειράς: Κώστας Γ. Παπαγεωργίου
Έλληνες Ποιητές: Η Γενιά του ’70
Ποίηση, Ερμηνεία και κριτική, Εκδόσεις Γκοβόστη, 2020, 160 σελ.
Κλέβοντας σκοτάδι – Πάνος Κυπαρίσσης
Σημείωμα του ποιητή:
Το δέκατο τρίτο μου κατά σειρά ποιητικό βιβλίο με τίτλο “Κλέβοντας σκοτάδι” πέρα από τον υπαρξιακό του χαρακτήρα, κινείται στο πολιτικοκοινωνικό πεδίο δοκιμάζοντας με λέξεις, εικόνες και πληγές αλλά και μ’ ένα σχοινάκι φως να ανοίξει λίγο το σκοτάδι. Άλλωστε η ποίηση, όπως και άλλες τέχνες, είναι μία πλάνη που λέει ή προσπαθεί να πει την τρέχουσα αλήθεια.
Ποίηση, Γαβριηλίδης, 2018, 128 σελ.
Το παραμύθι της μοναξιάς – Πάνος Κυπαρίσσης
Ο πόθος και η αγάπη για τον άλλο συμφιλιώνει, συχνά τ’ ανόμοια, διότι εκεί το νόημα κάθε ζωής μπροστά στο θάνατο και στο αιώνιο. Δύο δέντρα, παλεύοντας τη μοναξιά, ανοίγουν δίγλωσσο της φύσης ευαγγέλιο, συνομιλούν ώσπου τα βρίσκουν. Αγκαλιάζονται να γίνουν ένα, με ζεστές υποδοχές, με κελαηδισμούς και μουσικές, με ανέμους να λυσσομανούν κι αυτά μαζί, να υψώνονται μες στο γαλάζιο και ν’ αντέχουν.
Eικονογράφηση: Μαρίνα Δημοπούλου
Παιδική λογοτεχνία, Καλειδοσκόπιο, 2017, 32 σελ.
Ποιήματα-Β Τόμος – Πάνος Κυπαρίσσης
1977-2013
Στον δεύτερο τόμο της συγκεντρωτικής έκδοσης των Ποιημάτων του Πάνου Κυπαρίσση περιλαμβάνονται οι συλλογές “Τα χειρόγραφα της βροχής” [2003], “Το χώμα που μένει” [2007], το “Μαύρο βαμβάκι” [2009], το “Φως ορυχείου” [2011] και τα “Τιμαλφή” [2013].
Ποίηση, Γαβριηλίδης, 2016, 315 σελ.
Ποιήματα-Α τόμος – Πάνος Κυπαρίσσης
1977-2013
Κυκλοφόρησε ο πρώτος τόμος της συγκεντρωτικής έκδοσης των Ποιημάτων του Πάνου Κυπαρίσση.
Στον τόμο αυτό περιλαμβάνονται οι συλλογές “Ο καπνοπόλεμος” [1977], “Το σοφό σαλιγκάρι” [1980], οι “Σημειώσεις ενός τηλεγραφητή” [1986], “Η άλλη φωτογραφία” [1990], το “Νησί δίχως φύλλα” [1992] και οι “Φόδρες της νύχτας” [1996].
Ποίηση, Γαβριηλίδης, 2016, 322 σελ.
Σκύβοντας ουρανέ – Πάνος Κυπαρίσσης
Έρχεσαι να με ξοδέψεις
ξέροντας πως σε διψώ
όπως φαύνο ποτήρι νερό
παγιδεύει στο λίγο του τον ήλιο
Έρχεσαι
όπως ήρθες την πρώτη σου φορά
με βλέφαρα κλειστά
σπαταλώντας άφατη ομορφιά
στην άτολμη ματιά μου
Διαλέγω με βεβαιότητα τ’ απόλυτο
να μετρηθώ
και με την ίδια ν’ αποτύχω
Παρά του πόνου τ’ αναβολικά
προτιμώ αφύλακτη την ακοή
στων ρούχων σου το γυρισμό
Μ’ όσες πληγές με βρουν
μ’ αυτές θ’ αποχωρήσω
Ποίηση, Γαβριηλίδης, 2015, 116 σελ.
Τα τιμαλφή – Πάνος Κυπαρίσσης
Βρες ένα ψέμα
απ’ το μικρό του δάχτυλο να κρατηθείς
καθώς βυζαίνεις άδειο
κι ο πόνος σε βουβαίνει
Περνά ένα γαλάζιο πότε-πότε
μ’ ένα χάδι στη στροφή
ας λιγοστεύει η ζωή
καταργώντας τα κτητικά
κι άλλες του νου νυχτωδίες
Σ’ αυτό το λίγο βυθίζεται η ελπίδα
κι απ’ αυτό αναδύεται να σε γελάσει πάλι
Κρατικό Βραβείο Ποίησης 2014
Ποίηση, Μελάνι, 2013, 78 σελ.
Φως ορυχείου – Πάνος Κυπαρίσσης
Μέσα απ’ την ιδιωτική του ιστορία, την εμπειρία και την ευαισθησία ενατένισης του κόσμου, το ποιητικό υποκείμενο προσπαθεί, μ’ ένα πυκνό μάγμα εκροής, να καταγράψει λάμψεις ζωής αλλά και την απώλεια στις πιθανές εκφάνσεις της ώστε η καταγραφή να αποκτήσει ευρύτερες διαστάσεις. Είναι πολεμικό άθλημα ο θάνατος της λήθης και η ποίηση, σε αυτή τη βιογραφία της φθοράς, προσπαθεί – με άλματα και συνδηλώσεις, με εφόδους και υποχωρήσεις – να αναζητήσει σ’ ένα στιγμιαίο «τώρα» – που εμπεριέχει παρελθόν και μέλλον και συναλλάσσεται και με τα δύο – τη ρίζα της μοίρας εκεί που η ψυχή δεν μπορεί να ερμηνεύσει καμιά σιωπή.
Ποίηση, Μελάνι, 2012, 72 σελ.
Μαύρο βαμβάκι – Πάνος Κυπαρίσσης
Αν η ποίηση αποτελεί το θεμέλιο μύθο περιγραφής των ανθρωπίνων παθών, με το Μαύρο βαμβάκι δοκιμάζω, όπως δοκιμάζει κανείς με τον τρόπο γραφής του, την εκδήλωση και συμπύκνωση ενός ανοιχτού συναισθήματος με λυρική διάθεση αναστοχασμού.
Να περάσω, όσο περνάει κανείς, στο υπαρξιακό ημίφως ζητώντας να βρω εικόνες που, στο σύνολό τους, δημιουργούν το αίσθημα μιας πιθανής ενατένισης.
Να συγκεράσω τελικώς το κάποτε δίχως τόπο “εγώ” σε σχέση με τους άλλους, τολμώντας μια θέση στο αίτημα προσδιορισμού του στο θνητό σώμα της ανθρωπότητας, με ό,τι συνεπάγεται η όποια θυμική και συγχρόνως ενορατική προσέγγισή του.
Ποίηση, Μελάνι, 2009, 131 σελ.
Το χώμα που μένει – Πάνος Κυπαρίσσης
Ποίηση, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2007, 77 σελ.
Τα χειρόγραφα της βροχής – Πάνος Κυπαρίσσης
Επειδή το παρελθόν μας δίνει το μέτρο του παρόντος αλλά και τη δυνατότητα καλύτερης “φιλοξενίας” του μέλλοντος, η αισθητική της μνήμης εκτινάσσεται πέρα από τη χρονική περιοχή γραφής σε όλο το υπαρξιακό φάσμα του όντος, ευτυχώντας ή μη.
Αν οι συγκλονιστικές τραγωδίες του κόσμου κατατείνουν στην πιθανή άρση της ανάγκης αλλά και της αξίας της γραφής, η ποίηση αποτελεί τον θεμέλιο μύθο για την περιγραφή των ανθρωπίνων παθών στο διηνεκές. Είναι, θαρρώ, αναφαίρετο, έστω και ως επιτάφιο, το αίτημα προσδιορισμού του θνητού σώματος της ανθρωπότητας με ό,τι συνεπάγεται η όποια θυμική και συγχρόνως ενορατική προσέγγισή του.
Ποίηση, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2003, 84 σελ.
Φόδρες της νύχτας – Πάνος Κυπαρίσσης
Η ποίηση περνά μέσα από αποσιωπητικά, που ολοένα μακραίνει η γραμμή τους και χάνεται. Από ναρκοθετημένα τοπία, ν’ ανακαλύψει με λέξεις και λάμψεις το νήμα της αθωότητας. Ξεκλειδώνει τη μνήμη και φωτίζει μυστικά απολιθωμένα. Τα σημερινά “διαβατήρια” προϋποθέτουν την απώλεια της ψυχής κι αυτό είναι απάνθρωπο. Οι Φόδρες της νύχτας σκύβουν στο χαμένο αίτημα της ενότητας του κόσμου. Στο αναγκαίο και αυτονόητο σ’ έναν ορίζοντα που στενεύει. Δοκιμάζουν μια αλληλογραφία μες στη σιωπή, χωρίς συγκεκριμένο αποδέκτη. Πρόκειται για μια εσωτερική ελεγεία μιας αμφίβιας ψυχής ανάμεσα στο βυθό και στις πράσινες όχθες.
Ποίηση, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1996, 61 σελ.
Πηγές: Biblionet, Εκδόσεις Καστανιώτη, Γαβριηλίδης, Μελάνι, Καλειδοσκόπιο, Ενύπνιο
