Σάββας Παύλου (1951-2016)

Το επί πλέον – Σάββας Παύλου

ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ
Ξέρει αραμαϊκά και παλαιοπερσικά -τα γράφει με τους παλιούς καλλιτεχνικούς χαρακτήρες, λατινικά- με μελέτες στον Οβίδιο και τον Τάκιτο, σανσκριτικά και απταίστως αρχαία ελληνικά ‒ όλη την Ιλιάδα από στήθους.
Κοντά σαράντα τώρα ζει στη Νέα Υόρκη, πίνει τον καφέ του στη γωνιακή καφετέρια, σεργιανά στην 44η οδό μ’ ανασηκωμένο το γιακά.

Πεζά, Ύψιλον, 1999, 51 σελ.

Η πρώτη κίνηση – Σάββας Παύλου

Πεζογραφήματα
“Ήταν απόγευμα που τελείωσε το μάθημα και σε πλησίασα, η πρώτη τολμηρή πρόταση, πηγαίνοντας προς τα σπίτια μας να σταματούσες στο δικό μου, θα σου ‘δειχνα το βιβλίο με τις εικόνες, άφησες μετέωρο το “ναι”, δεν το ‘πες όμως, κι ύστερα έφυγες μαζί του, όταν σου ψιθύρισε στ’ αυτί δελεαστικό το κάτι. Περήφανος εκείνος να σε συνοδεύει, κι όμως όπως ξεκινήσατε γύρισες και με κοίταξες να φεύγω ανάμεσα σε μια παρέα με το κεφάλι σκυφτό, με είδες με μάτι φωτεινό που άφηνε μια λάμψη υπόσχεσης κι ελπίδας για άλλη φορά, ότι μπορεί, ότι ίσως…
… Φύγατε άρον άρον σε λίγες εβδομάδες, μετάθεση του πατέρα λόγω προαγωγής, αναλάμβανε υποδιευθυντής σε άλλη πόλη, μα πάντα θα ‘σαι ο πρώτος έρωτάς μου που μ’ έβαλε στον κόσμο του φύλου μου. Μια ένταξη μαζί με την αποτυχία που με κλαδεύει τακτικά.
… Σκέφτομαι ότι με τα χρόνια και τους αιώνες θα ‘ρθει η ώρα της μεγάλης απόφασης, κι ό,τι προκάλεσες θα στοιχηθούν όλα για το Ναι ή το Όχι.”
Είκοσι πεζογραφήματα με αφορμές και θέματα από το Κυπριακό -ένα άλυτο πρόβλημα που εμπεριέχει πολλά στοιχεία του 19ου αιώνα- από τον έρωτα και από τη συνάντηση μοντέρνας φυσικής και καθημερινότητας.

Διηγήματα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2004, 80 σελ.

Γραμμή Λευκωσία-Αθήνα – Σάββας Παύλου

Λοξά κείμενα
Το ανά χείρας βιβλίο αποτελείται από διάφορα κείμενα που δημοσιεύτηκαν, τα τελευταία δέκα χρόνια, σε αθηναϊκά έντυπα (κυρίως στα περιοδικά “Αντί”, “Νέα Εστία”, “Άρδην”, στις εφημερίδες “Η Καθημερινή” και “Η Αυγή” και σε συλλογικούς τόμους). Τα κείμενα αναδημοσιεύονται εδώ στην αρχική μορφή τους, χωρίς προσθήκες ή αφαιρέσεις, ως μαρτυρία μιας εποχής. Φυσικά, ορισμένα τυπογραφικά ή φραστικά λάθη και αβλεψίες διορθώθηκαν σιωπηρά -ακόμη εντάχθηκαν σημειώσεις και προμετωπίδες σε όσα κείμενα η τρέχουσα δημοσιογραφική πρακτική δεν είχε επιτρέψει να συμπεριληφθούν. Επίσης, πρέπει να τονίσω ότι κάποιες επαναλήψεις, συγγνωστές και κατανοητές όταν σημειώνονται σε δημοσιεύσεις που απέχουν χρονικά, σε ένα συγκεντρωτικό τόμο φαίνονται, κάποτε, ενοχλητικές όμως εδώ δεν κρίθηκε σκόπιμο να απαλειφθούν. Για λόγους ενότητας αναδημοσιεύονται και δύο κείμενα για τον αγαπημένο Γιώργο Ιωάννου, από το περιοδικό “Μικροφιλολογικά”. Έτσι παρουσιάζεται καλύτερα η εικόνα του θέματος για την αποκρυπτογράφηση του εφηβικού ημερολογίου του στην “Καθημερινή” και του διαλόγου που προκάλεσε.
“Γραμμή Λευκωσία-Αθήνα” ο τίτλος, γιατί πρόκειται για κείμενα που η όδευσή τους σε αθηναϊκά έντυπα υπαγόρευσε η έντονη πεποίθηση του γράφοντος για υπονόμευση της κυπριακής επανάπαυσης και περιχαράκωσης που ενισχυόταν και από αντίστοιχη στάση διαφόρων αθηνοκεντρικών Ελλήνων για λήθη της Κύπρου και του ενοχλητικού φορτίου που μετέφερε και το οποίο γινόταν ολοένα πιο ανυπόφορο στα “εκσυγχρονιστικά” τους οράματα. Ο αναγνώστης καλείται να τα διαβάσει, έστω και αν συμφωνεί με τη γραμμή αυτήν, ως αυτάρκη σημειώματα και με μόνο κριτήριο αν συνεισφέρουν ή όχι στη μελέτη του θέματος με το οποίο ασχολούνται.
Ευχαριστώ τον αδελφό μου Χριστόδουλο Τζιονή για τη συνεισφορά του στη διόρθωση του βιβλίου. Η τελευταία διόρθωση έγινε από μένα, γι’ αυτό και με βαρύνουν τα τυχόν ορθογραφικά λάθη.
Ευχαριστώ τον ζωγράφο Σωτήρη Σόρογκα για τη συμπαράστασή του.
Σάββας Παύλου

Ερμηνεία και κριτική, Κουκκίδα, 2007, 312 σελ.

Αύριο κλάδεμα… – Σάββας Παύλου

Όλα ζωή που πάει ν’ αγγίξει το θεϊκό και το τέλος μια ξαφνική σπαθιά κι όλα τελειώνουν, ξέρεις ο Όμηρος δεν καταδέχεται να δώσει πάνω από ένα στίχο για τον θάνατο: Τον χτύπησαν κι έπεσε κάτω και δούπησαν τα όπλα του, τον χτύπησαν και τα μέλη του παρέλυσαν, λαβώθηκε και το μαύρο κάλυψε τα μάτια του. Ένα στίχο μόνο, έτσι και στο δημοτικό τραγούδι: Και τα φουσέκια ανάψανε κι όλα φωτιά γενήκαν.

Μυθιστόρημα, Κουκκίδα, 2009, 167 σελ.

Τα ομηρογηθή – Σάββας Παύλου

Στην αρχή μαζεύεις άπληστα, θέλεις να ενημερωθείς για τα πάντα, μαζεύεις από παντού, τα βιβλία ξεχειλίζουν από τα ράφια της βιβλιοθήκης προς το γραφείο σου, στοίβες υψώνονται πάνω σε τραπέζια και καρέκλες. Είναι η περίοδος που διανύεις, συνέχισε λοιπόν να ‘σαι πολυσυλλεκτικός, ν’ αναζητάς εδώ και κει, αυτή ‘ναι η αλήθεια σου τώρα.
Γιατί εκεί στα σαράντα σκέφτεσαι για πρώτη φορά το ξεδιάλεγμα. Χίλια βιβλία μόνο, τα καλύτερα, εκείνα που σου είναι απαραίτητα, που ήταν σταθμός και συμπύκνωση, εκείνα που ανοίγεις τακτικά ή έστω προστρέχεις σ’ αυτά πότε πότε.
Αρχίζεις το κοσκίνισμα, αρχίζεις ν’ απαριθμείς ανάκατα από επιστήμη και λογοτεχνία (κάποια του Μαρξ, η Έρημη χώρα, το Tractatus Logico-philosophicus κ.λπ. κ.λπ.) και στην πορεία διαπιστώνεις ότι και με εκατό τη δουλειά σου την κάνεις κι είναι καλύτερα έτσι.
Πιο μεγάλος αρχίζεις και πάλι ένα ξεσκαρτάρισμα, σκληρότερο τώρα, τα πιο σημαντικά μετρούνται με τα δάχτυλά σου σχεδόν, έχεις πέσει στη μία με δύο δεκάδες. Εκεί μένεις για καιρό. Σου φαίνεται προδοσία, ότι χάνεις ένα μέρος του εαυτού σου αν απαρνηθείς έστω κι ένα απ’ αυτά.
Μεγαλώνεις κι άλλο, κι όταν δεν φαίνεται άλλη οδός διαφυγής, θα κάνεις το άλμα. Θ’ αρκεστείς στο ένα βιβλίο. Σ’ αυτό το σημείο οι άνθρωποι χωρίζονται στα δυο. Άλλοι με την Καινή Διαθήκη κι άλλοι με τον Όμηρο. Τότε για πολλούς τροποποιείται η εικόνα που έχουν για το παρελθόν τους, ξαναγράφουν τη ζωή τους.
Τώρα ξέρεις. Μα μην αρχίσεις τις σκέψεις όταν θα ‘ρθει ο καιρός εσύ ποιο τελικά θα διαλέξεις. Άσε· εκείνη η ώρα θα μιλήσει μόνη της.

Πεζά, Κουκκίδα, 2012, 37 σελ.

Γραμμή Τόκυο-Μυκήνες – Σάββας Παύλου

«Χάι Κου για την Έικο»
Φιλιά – χάι κου
μου στέλνουν τα μάτια σου.
Φιλώ και γράφω.

Τα μάτια σχιστά
πρωτόγνωρα, ανοίγουν,
μου κλείνουν το χθες.

Φως και σκοτάδι
στα άπω μάτια. Μοίρα
ποια, μου κληρώνουν;

Έν’ άστρο πέφτει,
ο κόσμος αίφνης γλυκός.
Πρόλαβες ευχή.

Ποίηση, Κουκκίδα, 2014, 31 σελ.

Φώναξε τα παιδιά – Σάββας Παύλου

Περιέχονται τα διηγήματα: “Φώναξε τα παιδιά”, “Μάστερ, περισσότερα μάστερ”, “Τα επικίνδυνα υποκοριστικά”, “Γύφτοι”, “Λίλυ”, “Η Χιονάτη”, “Το άδειασμα”, “Ο λογιστής”, “Ναστάζια”.

Διηγήματα, Κουκκίδα, 2015, 86 σελ.