Ο πατέρας του υπήρξε γνωστός λόγιος του νησιού. Σπούδασε γεωπονική στην Πίζα και φιλοσοφία στη Φλωρεντία. Εκεί έγραψε τα πρώτα του ποιήματα μετέχοντας σε διαγωνισμούς ιταλικής ποίησης. Η πρώτη του συλλογή “Ποιήματα εκ προμελέτης” εκδόθηκε το 1973 (Κέδρος), έκτοτε εξέδωσε κι άλλες ποιητικές συλλογές και τη μετάφραση των ιταλικών ποιημάτων του Γιώργου Σαραντάρη (Γαβριηλίδης 2016). Τα έτη 1979-81 διηύθυνε την ετήσια πολιτιστική έκδοση “Χρονικό” που εξέδιδε το Πνευματικό και Καλλιτεχνικό Κέντρο ΩΡΑ του Ασα-ντούρ Μπαχαριάν. Έχει λάβει μέρος σε εκθέσεις Οπτικής Ποίησης στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στα Ιταλικά, Γαλλικά, Αγγλικά, Γερμανικά και Ρουμανικά και δημοσιευτεί σε ελληνικά και ξένα περιοδικά και ανθολογίες. Το 1993 εκλέχτηκε βουλευτής με το ΠΑΣΟΚ. Διετέλεσε εκπρόσωπος Τύπου του Ανδρέα Παπανδρέου και πολλές φορές Υπουργός (Τύπου, Πολιτισμού) μέχρι το 2012 οπότε αποχώρησε από την πολιτική.
Ποιήματα εκ προμελέτης (1973), Κέδρος
Θέμα (1978), Πλέθρον
Τόποι νέοι (1983), Νεφέλη
Σα να συνέβη (1986), Νεφέλη
Το τέλος της ομιλίας (1988), Εκδόσεις Καστανιώτη
Καλοκαίρι. Το τέλος της ομιλίας (2001), Εκδόσεις Καστανιώτη
Κίτρινη σκόνη (2006), Κέδρος
Τι μένει από το ρόδο & Μικρό μανιφέστο (γιατί πρέπει να διαβάζουμε ποίηση) (2010), Μεταίχμιο
Καλοκαίρι & Το τέλος της ομιλίας (2010), Μεταίχμιο (E)
Μορφές της περιπέτειας (2018), Γαβριηλίδης
Ποιήματα (2019), Γαβριηλίδης
Αφηγήσεις
Ημερολόγιο μιας επιστροφής (2017), Μελάνι
Συλλογικά έργα
Η ποίηση στον Κέδρο 2004-2006 (2006), Κέδρος
Οι αταίριαστοι (η πολιτική συναντά την τέχνη) (2012), Εκδόσεις Γκοβόστη
Μεταφράσεις
Γιώργος Σαραντάρης, Τα ιταλικά ποιήματα (2015), Γαβριηλίδης
Ποιήματα – Τηλέμαχος Χυτήρης
Αιχμάλωτος
των αντιπάλων
δεμένος στο κατάρτι τους
πλέεις σε τόπους μακρινούς
πολύ γνωστούς εις τους γονείς σου·
πώς και σε πιάσανε
πώς και σε δέσανε
δεν ξέρεις
μονάχα
πολύ καλά ξέρεις
την ισόβια κάθειρξή σου,
τ’ αναπάντεχα δεσμά
που συ ο ίδιος διάλεξες
δεσμώτης
της αβέβαιης ζωής σου
Ποίηση, Γαβριηλίδης, 2019, 240 σελ.
Μορφές της περιπέτειας – Τηλέμαχος Χυτήρης
ΤΑΞΙΔΙ ΑΝΑΣΤΡΟΦΟ
Ταξίδι ανάστροφο
Αυτού που είσαι
Πρόσκαιρο μέλος θιάσου
Μουρμουρητό χορού που αποχωρεί
Με επιμονή αράχνης για να μείνει
Το ξέρω
Η ποίηση δεν είναι λογική
Είναι όμως
Η καρδιά των πραγμάτων
Κλείνει τα αυτιά της
Στις άγριες γριές
Που τόσοι πέθαναν για δαύτες
(Τρομάζω όταν μισοβλέπω
Ό,τι μισοφαίνεται)
Ποίηση, Γαβριηλίδης, 2018, 88 σελ.
Ημερολόγιο μιας επιστροφής – Τηλέμαχος Χυτήρης
Τρεις ιστορίες, τρία αφηγήματα, τρεις νουβέλες . Μια εντελώς άλλη ματιά, με απρόβλεπτα προσωπικά γεγονότα και φόντο το πέρασμα από τη δικτατορία στη μεταπολίτευση. Τρία κείμενα που τα διακρίνει η αμεσότητα, η παραστατική περιγραφή και το χιούμορ. Ένα βιβλίο που μας φέρνει μπροστά στη μικροϊστορία και τους ανθρώπινους χυμούς της.
Περιγραφή προσωπικών στιγμών και καταστάσεων, που προσδιορίζουν τον χαρακτήρα και την ταυτότητα των πρωταγωνιστών σε μια κοινωνία σε σύγχυση. Απρόβλεπτα γεγονότα με παράδοξη συνέχεια και χωρίς τέλος.
Ένα βιβλίο άμεσης γραφής κι αυτογνωσίας, που με τον τρόπο του, από τα μικρά, τα καθημερινά, μας κάνει να στοχαζόμαστε τα μεγάλα.
Κυρίως όμως, ένα βιβλίο που διαβάζεται ευχάριστα και με ενδιαφέ-ρον, από την αρχή μέχρι το τέλος, ενίοτε με ένα πικρό χαμόγελο. Όπως διαβάζεται και η ζωή μας, άλλωστε.
Αφηγήσεις, Μελάνι, 2017, 166 σελ.
Ποιήματα εκ προμελέτης – Τηλέμαχος Χυτήρης
Β’
Αθήνα ’68
η προσοχή
που δώσαμε στα πράματα
έγινε με τον καιρό
το πανωφόρι
της καθημερινής συνήθειας
και τώρα που ‘ρχεται η άνοιξη
το κουβαλάμε ακόμα
στους δρόμους της μικρής μας πόλης
λες κι είναι ένα με το σώμα
λες κι είναι
το ζεστό μας τρίχωμα·
καμιά φορά
στα μάγουλα δειλά
ανοίγουνε δυο βούλες
και τότε ελπίζουμε
κι “άιντε ξανά”
στην πόλη αυτή του ήλιου
με τ’ αγάλματα
και τις αρκούδες
ΙΑ’
άλλη εκδοχή δεν έχω
παίρνοντας τους δρόμους μου
θα φύγω
το “πηγαίνω μακριά, πολύ μακριά”
καμιά φορά
σημαίνει κι “επιστρέφω”
Θέμα – Τηλέμαχος Χυτήρης
ΧΟΡΟΣ 1
Χάσμα χάραμα άστραψε
παρηγορία έρμου
μαγεμένο το πέταμά του
άστραψε άστραψε μαύρισε
στόμα θανάτου
Τόποι νέοι – Τηλέμαχος Χυτήρης
ΜΕ ΑΓΩΝΙΑ
Γυροφέρνω με αγωνία
το νου·
το σύρσιμό του
είναι αμείλικτο
Έχω χάσει
το προνόμιο των αθώων
την εκμηδένισή μου.
Σα να συνέβη – Τηλέμαχος Χυτήρης
ΒΕΛΟΣ ΑΘΕΑΤΟ
Βέλος αθέατο μα φλογισμένο
Της ανεπίγνωστης ζωής
Της ολικής ζωής μου
Απογειώνεται αδιέξοδο
Και χάνεται
Σα να συνέβη
Το τέλος της ομιλίας – Τηλέμαχος Χυτήρης
Όλα τα ποιήματα που περιλαμβάνονται σε αυτό το βιβλίο, έχουν δημοσιευθεί και κυκλοφορήσει στο διάστημα 1973-1986 από τις εκδόσεις Κέδρος (“Ποιήματα εκ προμελέτης”), Πλέθρον (“Θέμα”) και Νεφέλη (“Τόποι νέοι”, “Σα να συνέβη”). Ορισμένα όμως ποιήματα που περιέχονται στις πιο πάνω συλλογές έχουν αφαιρεθεί εδώ με κριτήριο την ενότητα αυτής της έκδοσης.
Προτίμησα τον τίτλο “Το τέλος της ομιλίας”, από τον γενικό τίτλο “Ποιήματα” που συνηθίζεται σε ανάλογες εκδόσεις. Αυστηρός κριτής ο αναγνώστης και αυστηρότερος ο χρόνος.
Τ. Χ.
Καλοκαίρι. Το τέλος της ομιλίας – Τηλέμαχος Χυτήρης
Συνοδεύεται με CD όπου ο συγγραφέας διαβάζει ποιήματα της συλλογής. Πρόκειται για την επανέκδοση της συγκεντρωτικής ποιητικής δουλειάς του Τηλέμαχου Χυτήρη (4 συλλογές) υπό τον τίτλο “Το τέλος της ομιλίας” με πρόταξη της νέας του συλλογής “Καλοκαίρι”. Στην τελευταία αυτή συλλογή ο ποιητής, έχοντας ως θέμα έμπνευσής του την εποχή του χρόνου που χαρακτηρίζει περισσότερο την Ελλάδα, το “Καλοκαίρι”, αναδεικνύει την υπαρξιακή διάσταση, τον εσωτερικό κόσμο και την αιώνια σύγκρουση αισθημάτων και νόησης, ζωής και θανάτου. Στα ολιγόστιχα ποιήματά του ο Τηλέμαχος Χυτήρης καταφέρνει να συλλαμβάνει με επιτυχία τη συνείδηση και την ευαισθησία μας. Λυρικός και καίριος, ανήσυχος και υπερβατικός, ποιητής.
Κίτρινη σκόνη – Τηλέμαχος Χυτήρης
Ξεκίνησα τη μέρα μου
Όπως πάντα
Γυάλισα τον ήλιο
Σφουγγάρισα με ένα σύννεφο τον ουρανό
Και τώρα πίνω τον καφέ μου
Όλα καλά
Με τους ανθρώπους τι θα κάνω;
(από τη σελ. 35 του βιβλίου)
Τι μένει από το ρόδο & Μικρό μανιφέστο (γιατί πρέπει να διαβάζουμε ποίηση) – Τηλέμαχος Χυτήρης
Η έβδομη ποιητική συλλογή ποιημάτων του Τηλέμαχου Χυτήρη αποτελείται από ολιγόστιχα ποιήματα που ισορροπούν ανάμεσα στο προσωπικό και το συλλογικό και συμπληρώνεται από ένα Μικρό μανιφέστο γιατί πρέπει να διαβάζουμε ποίηση.
Πηγές: Biblionet, Γαβριηλίδης, Κέδρος, Νεφέλη, Πλέθρον, Μελάνι, Μεταίχμιο, Εκδόσεις Καστανιώτη
