Γκιστάβ Φλομπέρ (1821-1880)

Σμαρ – Γκυστάβ Φλωμπέρ

Παλαιό μυστήριο
Smar
Το “Σμαρ”, ένα έργο το οποίο ο Φλωμπέρ έγραψε σε πολύ νεανική ηλικία, όταν βρισκόταν ακόμα στο Κολλέγιο, είχε θεωρηθεί επί μακρόν ένα απλό προσχέδιο του Πειρασμού του Αγίου Αντωνίου. Αυτό το “παλαιό μυστήριο”, όμως, όπως ο ίδιος ο συγγραφέας το χαρακτηρίζει, το επηρεασμένο από το ρομαντισμό, δεν είναι ένα απλό πρόπλασμα του Πειρασμού. Είναι ένα πολύ ενδιαφέρον κείμενο, που εισάγει πολλά από τα σημαντικά θέματα που ο Φλωμπέρ θα επεξεργαστεί στη συνέχεια, από την ανία ως την κριτική των συμβάσεων και της κοινωνικής ζωής, και τα πραγματεύεται με τρόπο ιδιαίτερο, συναφή προς τα αριστουργήματα της ωριμότητάς του και μαζί πολύ διαφορετικό. Είδος μεικτό, που συναιρεί το θεατρικό με το αφήγημα, εξιστορεί την περιπέτεια ενός ερημίτη που νομίζει ότι έχει βρει το Θεό, ως τη στιγμή που συναντά τον Διάβολο. Και ταξιδεύει μαζί του στους αιθέρες, στον κόσμο και στα βάθη της ανθρώπινης ψυχής. Στα δεκαεφτά του χρόνια, ο Φλωμπέρ γνωρίζει ήδη πώς να κάνει το ταξίδι αυτό αξέχαστο για τον αναγνώστη.

Απομνημονεύματα ενός τρελού – Γκυστάβ Φλωμπέρ

Memoirs of a Madman
Αν και έργο νεότητας, σε καμία περίπτωση τα “Απομνημονεύματα ενός τρελού” δεν θα μπορούσαν να θεωρηθούν ημιτελές πρωτόλειο. Παρά το νεαρό της ηλικίας του συγγραφέα (είναι μόλις δεκαεπτά ετών), παρά το γεγονός ότι το δώρισε, υπό μορφή χειρογράφου, στο στενό του φίλο Alfred Le Poittevin και δεν το ξαναείδε ούτε το ξαναδούλεψε ποτέ (τα “Απομνημονεύματα ενός τρελού” εκδόθηκαν πολλά χρόνια μετά το θάνατο του Φλωμπέρ, όχι όμως από τους κληρονόμους του), αυτό το έργο αποτελεί σταυροδρόμι γόνιμων επιρροών και είναι εξαιρετικά διαφωτιστικό, αφενός για τα βιογραφικά στοιχεία του, αφετέρου για τις σκηνές, τις απόψεις και τα ψυχογραφικά χαρακτηριστικά του, τα οποία θα επαναληφθούν στα μετέπειτα μεγάλα έργα του.
Όταν ο Φλωμπέρ ξεκίνησε τη συγγραφή των “Απομνημονευμάτων”, είχε ήδη δώσει δείγματα μιας πολύμορφης λογοτεχνικής παραγωγής: νουβέλες και ιστορίες φιλοσοφικού περιεχομένου, προκλητικά για την εποχή του παιχνίδια γύρω από το “ηθικό δίδαγμα”, ιστορικά διηγήματα με φόντο τη Γαλλία και την Ιταλία, μια περίεργη ιστορία ανταγωνιστικού πάθους για το σπάνιο βιβλίο (“Βιβλιομανία”, ελλ: εκδ. Στιγμή, σε επιμέλεια Ε. Χ. Γονατά), ηθογραφήματα και ψυχολογικές μελέτες που ενίοτε τιτλοφορούνται “Μάθημα φυσικής ιστορίας”, ημερολογιακού τύπου ενδοσκοπικές σημειώσεις, ακόμα και σχέδια για θεατρικά έργα. Εν τω μεταξύ σπουδάζει στο Λύκειο της Ρουάν, στη Νορμανδία. Το καλοκαίρι του 1836, στο φημισμένο θέρετρο της Τρουβίλ, συναντά την Ελίζα Σλέσινγκερ, σύντροφο και μετέπειτα σύζυγο ενός εκδότη μουσικών έργων, και γνωρίζει τον ανολοκλήρωτο έρωτα. Η εμπειρία αυτή μεταφέρεται στο έργο του άλλοτε ως ρομαντική εξιδανίκευση και άλλοτε ως μοιχεία, στη φαντασία ή στην πράξη, και συνδέεται άμεσα με το γνωστό πρώτο κεφάλαιο της “Αισθηματικής αγωγής”.
Στα “Απομνημονεύματα”, από το 10ο κεφάλαιο και μετά, παρακολουθούμε αυτό το ειδύλλιο, όπου οι ρητορικοί τόποι του ρομαντισμού (νυχτερινή βαρκάδα, γυναίκα-αγγελική μορφή) εναλάσσονται με παραγράφους αμείλικτης ενδοσκόπησης, ζήλιας και φαντασιώσεων που οδηγούν στη βλασφημία…

Νοέμβρης – Γκυστάβ Φλωμπέρ

November
Στη σύντομη αυτή νουβέλα αποκαλύπτονται όλα εκείνα που αποκρύπτονται επιμελώς μέσα μας, καθώς ερχόμαστε σε επαφή με το οδυνηρά λυτρωτικό πάθος του έρωτα. Ο έφηβος-αφηγητής του έργου πασχίζει να κάνει τα πρώτα του ερωτικά βήματα. Μέχρι να σταθεί στα πόδια του πρέπει να διανύσει όλη εκείνη τη σκοτεινή διαδρομή που θα τον φέρει αντιμέτωπο με τη γυμνή αλήθεια του σώματος και των ενστίκτων του. Μέσα στην αγωνία του να νικήσει τους φόβους και τις προκαταλήψεις αποφασίζει να εμπιστευτεί την τύχη του στα έμπειρα χέρια μιας πόρνης, της Μαρί. Η ερωτική τους συνεύρεση θα είναι καταλυτική και για τους δύο. Με το σώμα της αφημένο πάνω στο δικό του, έπειτα από παράκλησή του, αρχίζει να του εξιστορεί το μονόλογο της ζωής της, με την ελπίδα μιας απρόβλεπτης εξέλιξης. Χάριν της ιδιοφυούς γραφής του Φλωμπέρ, ο αφηγητής-ήρωας και η Μαρί μας χαρίζουν την αίσθηση της πληρότητας μέσα από την έκφραση του λόγου τους και την απαράμιλλη τέχνη του πώς να τα πεις όλα σε μια ιστορία.

Μαντάμ Μποβαρί – Γκυστάβ Φλωμπέρ

Madame Bovary
H “Μαντάμ Μποβαρί” είναι η ιστορία της Έμας, μιας όμορφης, απλής κοπέλας στη γαλλική επαρχία, η οποία ονειρεύεται μια ζωή ουτοπική, σαν κι αυτή που περιγράφεται στα ρομαντικά βιβλία, γεμάτη έντονες συγκινήσεις, πολυτέλειες, πάθη και φλογερούς έρωτες. Όμως ο γάμος της με τον Σαρλ Μποβαρί, που είναι εξαιρετικά αφοσιωμένος και πράος αλλά βαρετός για κείνη σύζυγος, κάθε άλλο παρά ιδανικός θα αποδειχθεί και θα τη βυθίσει στην ανία και την πλήξη μιας ζωής πεζής και ανούσιας, όπως ορίζουν οι κοινωνικές συμβάσεις και οι συντηρητικές ιδέες της υποκριτικής επαρχίας.
Η Έμα θα κυνηγήσει τη χίμαιρα, το όνειρο, τις φαντασιώσεις της για έναν μεγάλο έρωτα σε πρόσωπα που είναι ωστόσο δημιουργήματα του κόσμου τον οποίο περιφρονεί και απεχθάνεται. Όταν όμως οι μάσκες πέσουν και δει τη γύμνια και τη φτώχεια της ψυχής τους, ποιο μονοπάτι θα ακολουθήσει για να ανακαλύψει την προσωπική της αλήθεια;
Αμείλικτο σαν τραγωδία, βίαιο σαν δράμα, δηκτικό σαν κωμωδία, το κοινότοπο θέμα της μοιχείας αποκτά βαθύτατα ανθρώπινες διαστάσεις στο έργο του Φλομπέρ. Διαβρωτικό και ρηξικέλευθο, το αριστουργηματικό αυτό νατουραλιστικό μυθιστόρημα έφερε επανάσταση στον τρόπο γραφής της εποχής, συγκρούστηκε με τις φόρμες του ρομαντισμού και, με την άκαμπτη αντικειμενικότητά του, σφράγισε την απαρχή μιας νέας εποχής στη λογοτεχνία.

Σαλαμπώ – Γκυστάβ Φλωμπέρ

Salammbo
Η “Σαλαμπώ” είναι ένα από τα σημαντικότερα έργα του Γκυστάβ Φλομπέρ και κατατάσσεται στα κλασικά μυθιστορήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Εκτυλίσσεται στην Καρχηδόνα το 241 π.Χ. Περιγράφει την εξέγερση των Μισθοφόρων λίγο μετά την προσωρινή παύση του Πρώτου Καρχηδονιακού Πολέμου με τους Ρωμαίους. Αυτό το ιστορικό μυθιστόρημα, που θεωρείται ένα από τα κορυφαία του είδους του, είναι αποτέλεσμα πολύχρονων ερευνών, μακρόχρονων επισκέψεων του συγγραφέα στους τόπους μάχης, ενδελεχούς μελέτης του τρόπου ζωής, των ηθών, των εθίμων και των στρατηγικών πολέμου εκείνης της περιόδου. Οι περιγραφές είναι συγκλονιστικές και εκπλήσσουν τον αναγνώστη για την ακρίβειά τους σε μια περίοδο που οι προσβάσεις στις πηγές ήταν δύσκολες και οι αρχαιολογικές έρευνες σε πολλά σημεία είτε δεν είχαν ακόμα αρχίσει είτε δεν είχαν ολοκληρωθεί. Το κεντρικό θέμα της υπόθεσης, ο μανιασμένος έρωτας του Μάθου, αρχηγού των Μισθοφόρων, για τη Σαλαμπώ, κόρη του Καρχηδόνιου υπάτου Αμίλκα, πλαισιώνεται από σφαγές, ίντριγκες και πολιτικές έριδες. Από την πρώτη σελίδα ο αναγνώστης καθηλώνεται από τις πλούσιες περιγραφές, τον λυρισμό και τη ζωντανή γλώσσα, παρασύρεται στη δίνη του χρόνου και ταξιδεύει νοερά στην αρχαία Καρχηδόνα.

Αισθηματική αγωγή – Γκυστάβ Φλωμπέρ

A Sentimental Education
Ο Φρεντερίκ Μορό, ένας νεαρός επαρχιώτης που πρόκειται να ξεκινήσει σπουδές στο Παρίσι, πιστεύει ότι είναι προορισμένος για τα μεγαλύτερα πάθη, για λογοτεχνικές και καλλιτεχνικές επιτυχίες. Το 1840, στο κατάστρωμα ενός πλοίου γοητεύεται από την κυρία Αρνού, σύζυγο ενός εμπόρου πινάκων, και φροντίζει να γνωρίσει αυτό το αντρόγυνο με σκοπό να κατακτήσει το αντικείμενο του πόθου του.
Όμως τα χρόνια κυλούν, ο Φρεντερίκ παραμένει άτολμος και αδρανής, και τα όνειρα ξεφτίζουν στη ζωή της μεγάλης πόλης. Η κυρία Αρνού, ωστόσο, θα είναι πάντα μέσα του ο έρωτας της εφηβείας του, η γυναίκα που θα μπορούσε να τον προφυλάξει από τη χυδαιότητα του κόσμου.

Ο πειρασμός του Αγίου Αντωνίου – Γκυστάβ Φλωμπέρ

The Temptation of Saint Antony
Ο πειρασμός του Αγίου Αντωνίου έχει σαν θέμα του την αέναη πάλη για την υπέρβαση της μοναξιάς. Ο Άγιος Αντώνιος έζησε στην Αίγυπτο, και συγκεκριμένα στην Αλεξάνδρεια, τη μεταβατική εποχή των μεγάλων θρησκευτικών συγκρούσεων (μέσα 3ου – μέσα 4ου μ.Χ.) όταν στην Αλεξάνδρεια οι όψιμες παγανιστικές τελετές συμβιώνουν με τον ανερχόμενο χριστιανισμό και οι οπαδοί του Άρειου και των συναφών αιρέσεων συγκρούονται με τους ορθοδόξους του δόγματος. Σ’ αυτό το συγκρουσιακό κλίμα, ο ήρωας του βιβλίου, ζώντας ως ακοινώνητος ερημίτης, αγωνίζεται να σώσει την ψυχή του, παλεύοντας με πλήθος άγρια φαντάσματα που στοιχειώνουν τη συνείδησή του στα όρια της παράνοιας.

Μπουβάρ και Πεκισέ – Γκυστάβ Φλωμπέρ

Bouvard and Pacuchet
Απ’ όλα τα έργα του εξαίσιου συγγραφέα, το εν λόγω είναι ασφαλώς το πιο βαθύ, το πιο ευρύ, το πιο εμπεριστατωμένο· πιθανόν, όμως, για τους ίδιους ακριβώς λόγους, να είναι και το πιο ακατανόητο.
Νά ποια είναι η ιδέα και η πλοκή αυτού του παράξενου και εγκυκλοπαιδικού βιβλίου που θα μπορούσε να φέρει ως υπότιτλο: “Περί της απουσίας μεθόδου στη μελέτη των ανθρώπινων γνώσεων”.
Δύο αντιγραφείς που εργάζονται στο Παρίσι, γνωρίζονται τυχαία και συνδέονται με στενή φιλία. Ο ένας κληρονομεί ένα ποσό, ο άλλος εισφέρει τις οικονομίες του· αγοράζουν ένα αγρόκτημα στη Νορμανδία, όνειρο ζωής και των δυωνών, και εγκαταλείπουν την πρωτεύουσα.
Εκεί ξεκινούν μια σειρά μελέτες και πειράματα που αγκαλιάζουν όλες τις γνώσεις της ανθρωπότητας· και τότε αρχίζει να εξελίσσεται το φιλοσοφικό θέμα του έργου.
Στην αρχή επιδίδονται στην κηπουρική, και μετά στη γεωργία, τη χημεία, την ιατρική, την αστρονομία, την αρχαιολογία, την Ιστορία, τη λογοτεχνία, την πολιτική, την υγιεινή, το μαγνητισμό, τη μαγεία· φτάνουν στη φιλοσοφία, χάνονται στις αφηρημένες έννοιες, πέφτουν στη θρησκεία, αηδιάζουν, αποπειρώνται να μορφώσουν δύο ορφανά, αποτυγχάνουν πάλι και, απογοητευμένοι, απελπισμένοι, ξαναπιάνουν ν’ αντιγράφουν όπως παλιά.
Το βιβλίο, επομένως, είναι μια επιθεώρηση όλων των επιστημών, όπως αυτές εμφανίζονται σε δύο πνεύματα αρκετά διαυγή, μέτρια και απλοϊκά. Ταυτόχρονα, είναι και μια υπέροχη συσσώρευση γνώσης και, κυρίως, μια λαμπρή κριτική όλων των επιστημονικών συστημάτων, έτσι όπως αυτά αντιπαρατίθενται και αλληλοαναιρούνται απ’ τις αιώνιες αντιφάσεις των συγγραφέων, τις αντιφάσεις των γεγονότων και τις αντιφάσεις των παραδεδεγμένων και αδιαμφισβήτητων νόμων. Είναι η ιστορία της αδυναμίας της ανθρώπινης διάνοιας, ένας περίπατος στον άπειρο λαβύρινθο της λογιοσύνης μ’ ένα μίτο στο χέρι· ο μίτος αυτός είναι η μείζων ειρωνεία ενός θαυμάσιου στοχαστή που διαπιστώνει συνεχώς, στα πάντα, την αιώνια και οικουμενική βλακεία.
(Guy de Maupassant)

Τρεις ιστορίες – Γκυστάβ Φλωμπέρ

Three Tales
Οι “Τρεις ιστορίες” είναι το τελευταίο τελειωμένο έργο του Φλωμπέρ. Τυπώθηκαν το 1877, τρία μόλις χρόνια πριν το θάνατό του. Κανένα έργο του, μέχρι τότε, δεν κλείνει τόση δροσιά, μα και τόση σοφή, κρυφή δουλειά. Οι “Ιστορίες” του έχουν απορρίψει την παλιά φανερή αναζήτηση του εντυπωσιασμού. Κυλούν αβίαστα, ο αναγνώστης δεν νιώθει κανένα χέρι να τον καθοδηγεί. Κανένα παραφόρτωμα. Και η καθεμία τους καλύπτει και από μια πτυχή της έμπνευσής του: Τη ρεαλιστική απεικόνιση της εποχής του, το έπος, την ιστορική αναστήλωση.

Η γυναίκα του κόσμου – Γκυστάβ Φλωμπέρ

Και άλλες ιστορίες
Early Writings
Τα νεανικά έργα του Gustave Flaubert (1821-1880), που τοποθετούνται χρονικά από τα δεκατέσσερα ως τα δεκαοχτώ του χρόνια, αναδεικνύουν το γοτθικό και μακάβριο στοιχείο ως ιδιαίτερη συνιστώσα της σκέψης και της ευαισθησίας του νεαρού συγγραφέα, που έζησε την παιδική του ηλικία στο νοσοκομείο όπου χειρουργούσε ο γιατρός πατέρας του.
Ωστόσο, η εμμονή στο βίωμα του θανάτου και στην αλληγορική θεματοποίησή του ενισχύεται από το ρομαντικό κλίμα της εποχής: πόνος, δάκρυα, φαντάσματα, ερείπια, σκελετοί. Έτσι, το φανταστικό συναιρείται με τη μεταφυσική με τρόπο ίσως αρκετά ανεπεξέργαστο ακόμη αλλά ιδιαιτέρως ποιητικό και θεατρικό, στοιχείο που διακρίνεται στα έργα της ωριμότητας: “Μαντάμ Μποβαρί”, “Αισθηματική αγωγή”, “Σαλαμπό” και άλλα.

Εφιαλτικό όνειρο – Γκυστάβ Φλωμπέρ

Dream of hell
Έπεσε γονατιστή στα πόδια του, πέφτοντας ανάσκελα, σαν να ήταν να πεθάνει. Πέθαινε πραγματικά από κούραση και εξάντληση, βασανιζόταν από απελπισία, γύρευε να ξεριζώσει τα μαλλιά της, κι έπειτα έκλαιγε πίσω από ένα ψεύτικο χαμόγελο, με λυγμούς που έπνιγαν τη φωνή της. Τα γόνατά της ήταν σκισμένα και καταματωμένα, όπως σερνόταν πάνω στα χαλίκια. Αγαπούσε με μια σπαραχτική , ολοκληρωτική, διαβολική αγάπη. Αυτός ο έρωτας την κατέτρωγε συνέχεια, ένας έρωτας έξαλλος, θυελλώδης, παθιασμένος.

Ηρωδιάς – Γκυστάβ Φλωμπέρ

Herodias
Η Ηρωδιάς είναι η γνωστή υπόθεση του Ευαγγελίου χωρίς να έχει σχέση με τη θρησκεία. Το έλεγε ο ίδιος ο Φλωμπέρ σε επιστολή: “Η ιστορία της Ηρωδιάδας, όπως εγώ την εννοώ, δεν έχει καμία σχέση με τη θρησκεία. Εκείνο που με συναρπάζει εκεί μέσα, είναι η επίσημη εμφάνιση του Ηρώδη, που στην πραγματικότητα ήταν ένας νομάρχης και η άγρια προσωπικότητα της Ηρωδιάδας, ένα είδος Κλεοπάτρας…

Το ταξίδι στην Ελλάδα – Γκυστάβ Φλωμπέρ

Δεκέμβριος 1850 – Φεβρουάριος 1851
Αθήνα, Δαφνί, Ελευσίνα, Πλαταιές, Θεσπιές, Λιβαδειά, Αράχωβα, Δελφοί, Θερμοπύλες, Νεμέα, Μυκήνες, Άργος, Σπάρτη, Μεσσήνη, Βάσσες, Ανδρίτσαινα, Ολυμπία…
Μερικοί από τους σταθμούς του ταξιδιού που έκανε ένας μεγάλος συγγραφέας, ο Γουσταύος Φλωμπέρ, στην Ελλάδα του 1850. Αυτό το ταξιδιωτικό οδοιπορικό που ο Κ.Θ. Δημαράς θησαύρισε από το σώμα των περιηγήσεων του Φλωμπέρ, κυκλοφόρησε με τον τίτλο “Το ταξίδι στην Ελλάδα, Δεκέμβριος 1850 – Φεβρουάριος 1851”.
Το βιβλίο εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1989, διαβάζεται διαρκώς έκτοτε από τους αναγνώστες και τώρα ανατυπώνεται σε έκτη έκδοση. Ο πρόλογος του Κ. Θ. Δημαρά (ένα σύντομο δοκίμιο για τα μικρά περιηγητικά κείμενα) και η λαμπρή μετάφραση του Παύλου Ζάννα, περιήγηση, ταυτόχρονα, στο γλωσσικό σύμπαν του Φλωμπέρ και άσκηση ύφους για τα μετέπειτα αριστουργήματά του, την Κυρία Μποβαρύ και τη Σαλαμπώ, συμπληρώνουν την αξία της ιστορικής αυτής έκδοσης.
“Ήλιος, ελευθερία, πλατύς ορίζοντας” είναι τα βασικά στοιχεία που συναντά στο ταξίδι του στην Ελλάδα το 1850 ο Γάλλος μυθιστοριογράφος, αλλά και τις αντιφάσεις της νεότευκτης χώρας. Όλα αυτά περιγράφονται με έναν τρόπο άμεσο, σχεδόν ασθματικό, με τη βροχή να κατρακυλά στην πλάτη του στο μεγαλύτερο μέρος του ταξιδιού του, και αποτυπώνονται στις ακριβόλογες σημειώσεις του που, πάρα τη συχνά βιαστική γραφή τους, δεν παύουν να είναι πάντα κείμενα του Φλωμπέρ.

Σήμερα, 23 Ιανουαρίου, Πέμπτη, πήγα να αποχαιρετήσω την Ακρόπολη. Μέσα στον Παρθενώνα, στη βάση μιας πλάκας, ένας μηρός φαγωμένος, εντελώς γκρίζος. Φυσούσε δυνατά, ο ήλιος βασίλευε, ο ουρανός ήταν κατακόκκινος πάνω από την Αίγινα, πίσω από τους κίονες των Προπυλαίων, ο ουρανός απλώνονταν με χρώμα κίτρινο κροκάτο. Καθώς επέστρεφα από το ναό του Ποσειδώνα, δυο μεγάλα πουλιά ξεπετάχτηκαν πάνω από το αέτωμα και έφυγαν ανατολικά, κατά την μεριά της Σμύρνης, της Ασίας. Σπρώχνοντας την πόρτα της Ακρόπολης, παρατήρησα πως έτριζε πονεμένα, σαν πόρτα σιταποθήκης. Βγήκα και κοίταζα το θέατρο του Ηρώδη, όταν ένας στρατιώτης ήρθε να μου πουλήσει για δύο δραχμές, μια μικρή γυναικεία φιγούρα με τα μαλλιά της ανασηκωμένα στην κορυφή του κεφαλιού. Μια γυναίκα με κουρελιασμένα ρούχα, και που την είδα μόνο από πίσω, ανέβαινε το κάστρο. Πηγαίνοντας στον Παρθενώνα και επιστρέφοντας εκεί, κοίταξα για πολλήν ώρα εκείνο το στήθος με τους ολοστρόγγυλους μαστούς που είναι φτιαγμένοι για να σε τρελάνουν από έρωτα. Χαίρε Αθήνα! Αλλού, τώρα!

Το λεξικό των κοινών τόπων – Γκυστάβ Φλωμπέρ

A Dictionary of Platitudes
Μια παλιά ιδέα μου ξανάρθε για το Λεξικό Κοινών Τόπων (ξέρεις τι είναι;). Ο πρόλογος κυρίως μ’ ερεθίζει… θα είναι η ιστορική εξύμνηση όλων όσων επιδοκιμάζουμε. Θα αποδείξω έτσι πως οι πλειοψηφίες έχουν πάντα δίκιο και οι μειοψηφίες πάντα άδικο. Θα θυσίαζα τους μεγάλους άντρες σ’ όλους τους ηλίθιους, τους μάρτυρες σ’ όλους τους δήμιους, κι αυτό μ’ ένα ύφος υβριστικό, ρηξικέλευθο…
Αυτή την απολογία της ανθρώπινης προστυχιάς, μ’ όλες της τις όψεις, ειρωνική και κραυγαλέα, από τη μιαν άκρη ως την άλλη, γεμάτη χωρία, αποδεικτικά στοιχεία και φοβερά κείμενα, με το σκοπό να τελειώσουμε οριστικά μ’ όλες τις εκκεντρικότητες, όποιες και να’ ναι. Έτσι θα επανέλθω στη σύγχρονη δημοκρατική ιδέα της ισότητας, στο λόγο του Fourier, πως οι μεγάλοι άνδρες θα καταστούν άχρηστοι: γι’ αυτό το σκοπό γίνεται αυτό το βιβλίο. Με αλφαβητική σειρά και για όλα τα πιθανά θέματα μπορεί να βρει κανείς αυτό που χρειάζεται να πει στις κοινωνικές συναναστροφές, ώστε να είναι καθώς πρέπει κι αγαπητός.

Γράμματα στη Λουίζ Κολέ – Γκυστάβ Φλωμπέρ

Letters to Louise Colet
Ο Φλωμπέρ γνωρίστηκε και συνδέθηκε με τη Λουίζ Κολέ το 1846, όταν εκείνη ήταν τριάντα έξι χρονών ενώ αυτός δεν είχε κλείσει τα είκοσι πέντε. Προοδευτική, φεμινίστρια, με προωθημένες απόψεις για τη ζωή, εντυπωσίασε τον μεγάλο αυτό συγγραφέα. Ο άστατος χαρακτήρας της όμως και η διαφορά των ταμπεραμέντων του ζευγαριού είχαν σαν αποτέλεσμα το βίαιο χωρισμό. Το πλούσιο έργο της, λογοτεχνικό, ποιητικό και θεατρικό υποτιμήθηκε και η ίδια αδικήθηκε από την κριτική. Η Λουίζ Κολέ αναφέρεται στην ερωτική της σχέση με τον Φλωμπέρ στην αυτοβιογραφία της, όπου παίρνει την εκδίκησή της από τον άντρα που λάτρεψε, ο οποίος όμως δεν είχε το ίδιο πάθος με αυτήν, ούτε ποτέ τη θεώρησε ιδιαίτερα σημαντική στη ζωή του. Μέσα από τις επιστολές του Φλωμπέρ που περιλαμβάνονται στο βιβλίο αυτό, παρουσιάζεται το εργαστήρι του συγγραφέα καθώς και οι αισθητικές και λογοτεχνικές του απόψεις για την τέχνη, την πολιτική και τις επιστήμες.