Μαρία Χρονιάρη

Μετά από αυτό που προηγήθηκε – Μαρία Χρονιάρη

Όταν το ποίημα αγγίζεται με την εικόνα, όταν η φωτογραφία κινείται πάνω στις λέξεις, όταν εσύ κι εγώ συμβαίνουμε. 52 ποιήματα γίνονται θάνατος και μαζί ζωή. Γίνονται ποίηση χωρίς σημεία στίξης. Γίνονται εικόνα χωρίς υποκείμενο κι αντικείμενο. Λέξεις κι αντικατοπτρισμοί στη μαρτυρία της όρασης, διηγούνται αυτόνομα τη ζωή, που ερήμην συμβαίνει. Η συνάντηση αυτή τυπωμένη στο χαρτί μορφοποιείται, κι από τη μήτρα των ματιών πλάθει το αδιαίρετο καινούριο σώμα, ένα επόμενο σώμα, μετά από αυτό που προηγήθηκε.

Το “Μετά από αυτό που προηγήθηκε”, η έκτη ποιητική συλλογή της Μαρίας Χρονιάρη, είναι μια ζωή που έρχεται μετά από ό,τι υπήρξε λεηλατημένο και βάρβαρο, γεμάτη με φως, βγαλμένο από τις χαρακιές και τα σημάδια.

Φως δυνατό και τετελειωμένο.

Μια συνεργασία με τον φωτογράφο Χάρη Τσιλόπουλο, του οποίου φωτογραφίες κοσμούν το εξώφυλλο και το εσωτερικό του βιβλίου.
Φωτογράφιση: Χάρης Τσιλόπουλος

Ποίηση, Σοκόλη, 2020, 80 σελ.

Αγέννητη γη – Μαρία Χρονιάρη

58 ποιήματα, 58 πράξεις πληγής στα περιθώρια του χρόνου. Μια “Αγέννητη γη” έτοιμη να υποδεχτεί το μέλλον, που έρχεται επιβεβαιωμένο και σίγουρο. Ποιήματα που αιμορραγούν, σχηματίζοντας έναν νέο ορίζοντα. Σηματοδοτώντας εκείνη την αρχή, που περίμενε να ανθήσει ως γενέθλιος τόπος.
Η ζωή που αναγεννιέται, η ζωή που κερδίζεται· η ζωή που είναι παρούσα για να θυμίζει πως κάθε φορά που η αλήθεια αποσιωπάται, οι λέξεις -κοφτερές σαν νυστέρι- θα δείχνουν πάντα τον δρόμο.

ΙΧΝΟΣ ΡΩΓΜΗΣ
Κι όταν σε ρωτήσουν
να μην τους πεις ποτέ
πως μ’ αγάπησες

Νοίκιασε μόνο ένα παράλληλο ψέμα
κι άφησέ το να στέκει έρμαιο
απέναντί μου

Ούτως η άλλως
την αλήθεια σ’ αυτή τη σφαγή

μόνο εγώ τη γνωρίζω

Ποίηση, Σοκόλη, 2017, 80 σελ.

Η σκιά μου κι εγώ – Μαρία Χρονιάρη

Η καταγωγική ρίζα του τρίτου ποιητικού διαβήματος της Μαρίας Χρονιάρη είναι η λύπη. Η αναζήτηση αυτής της λύπης παραπέμπει εξαρχής στα έρμαια υλικά της: Αρχέγονα, γενετικά σώσματα από θριάμβους ήττας, ασυνεχή διαστήματα απουσίας, γραμμικά σχεδιάσματα να φτάσεις ως το κόκκινο της κραυγής.
Κάτω από την σάρκα κάθε ποιήματος αναπνέει το ζώο. Επεξεργάζεται τις δίκαιες λέξεις. Το ποιητικό υποκείμενο ενδεδυμένο με την τρομακτική προβιά του δράκου. Απελευθερώνει όνειρο. Το νήμα που το ενώνει με την πραγματική ύπαρξη μπορεί ανά πάσα στιγμή να κοπεί. Όμως υπάρχει το χρώμα. Και δεν είναι διόλου μετέωρο.
Χρώμα από ένα καθαρό άσπρο. Το άσπρο, το κενό της ζωής.

«Καλπάζοντας»
Είναι μια θάλασσα
που καλπάζει
το δωμάτιο
Το ταβάνι μου
έχει ανοίξει μια τρύπα
στον ουρανό

Όλα τα αύριο
έγιναν άγκυρα
γύρω σου

Πως μπορώ
να αδικήσω
τη ζωή μου;

Ποίηση, Απόπειρα, 2014, 77 σελ.

Επειδή μαζί – Μαρία Χρονιάρη

Τα κείμενα του “Επειδή μαζί” συγκροτούν ένα πλάσμα σημείων, ένα παλίμψηστο ιδεών όπου το μετέωρο συνοικεί με το κατασταλαγμένο και η τόλμη υπερβαίνει το δέος της. Αν δεις τις λέξεις ξεχωριστά, απελευθερωμένες απ’ τη ευκαιριακή τους ταυτότητα, και τις αντιμετωπίσεις ως εγκόσμια υλικά σώματα, θα διαπιστώσεις ότι κάπου χάνονται. Μακριά. Μοιάζουν με χαρταετούς που πετούν – έχουν τόσο απομακρυνθεί, που δεν μπορείς καν να υποθέσεις το σχήμα τους. Κι όμως. Το σημείο αναγνώρισης παραμένει η τροχιά που διαγράφουν, κάτι μικρά φτερά στο τέλος της ουράς. Οι αιώνιες λιακάδες, οι έγχρωμες σταγόνες ήλιου που ενυπάρχουν μέσα στο ασπρόμαυρο κάδρο τους, τις καθιστούν εκτυφλωτικά λυπημένες. Αυτό όμως δεν είναι και η Τέχνη; Ένα μπουκάλι λύπη καρφωμένο στην άμμο που το δέρνει το φως;
Ο λόγος συναρθρώνεται, καλύτερα δυσαρθρώνεται, σε δύσβατο ερωτικό μόρφωμα, που παρόλο που διατηρεί την σημαία της εξομολόγησης, κρατάει περίτεχνα τα κλειδιά της αποκρυπτογράφησής του κρυμμένα σε αφώτιστα αποσπάσματα ζωής. Θα μπορούσε να ήταν και ένας θρίαμβος του λίγου στην διασταύρωσή του με το πολύ, μια αειθαλής ερωτοτροπία με το ελάχιστο που περικλείει το όλον. Θα μπορούσε, αν δεν ήταν μαζί.
Ουσιαστικά αυτό που κάνει η Μαρία Χρονιάρη είναι να ορίζει με έναν ανακριβή τρόπο κάτι απόλυτα ακριβές: Ότι όσο η ζωή συνεχίζει να περιβάλλεται από θάνατο τόσο ο θάνατος θα μεταβάλλεται σε παντοδύναμη αφορμή της, τόσο το όμορο και το ταυτόσημο θα εκπέμπει το αντιθετικό του σήμα στο διηνεκές. Επειδή δεν μπορεί αλλιώς. Και επειδή μαζί.
Με την αφορμή: O διαβατήριος σταθμός της λογοτεχνίας ήταν ανέκαθεν η αγάπη. Αυτή που μακροθυμεί, χρηστεύεται, ου ζηλοί, ου περπερεύεται, ου φυσιούται, ου ασχημονεί, ου ζητεί τα εαυτής, ου παροξύνεται, ου λογίζεται το κακόν. Αυτή η αγάπη – ως αναγκαία και ικανή συνθήκη τού μαζί, αλλά και ως εγκαταλειμμένη θρησκεία – βρίσκει το περιβάλλον τής επώασής της στις ασύμβατες λέξεις του “Επειδή μαζί”. Βρίσκει, δηλαδή, το κοσμικό της αρχέτυπο, απαντώντας τον εαυτό της στον καθρέφτη.
Εκεί, μπορεί πλέον ως ανοιχτή φλέβα, να ασκήσει το μοναχικότερο των καθηκόντων της: το χρέος της κραυγής. Μιας και τις απορίες για τη ζωή θα τις λύσουν τελικά τα φαντάσματα.

Έξω στο δρόμο οι άνθρωποι μοιάζουν με λίμνη. Νερένιοι,
υγροί. Θέλω να πλησιάσω· όμως το σπίτι, μαζί κι εγώ, όσο
πάμε και λιγοστεύουμε. Κάποτε, το σπίτι αυτό ήταν νησί. Μια
ατέλειωτη κόκκινη παραλία. Ένας λύκος μια φορά, μου ‘χε
χαρίσει το κέλυφος από ένα νεκρό σαλιγκάρι.

Οι άνθρωποι είναι λάθη. Ασύμμετρα όνειρα ευσεβών
πόθων. Διεκδικούν το αναλλοίωτο στις γωνίες των ματιών
μου. Ξεβράζουνε πίσσα και την προσφέρουν για θάλασσα.
Ολάνθιστη θάλασσα ξεχασμένων τοπίων. Σπυρί σπυρί
τσιμπούν τα κομμάτια μου. Διαμελίζουν αόρατα το γενετικό
υλικό μου. Όμως εγώ, για σένα γελάω. Κι η Νάξος που
αγάπησα, για σένα υπάρχει.

Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένα παραμύθι. Μια ιχνηλασία
φωτός που δεν ήθελε να απεκδυθεί. Εκείνο που της πρόσταζε
ο χρόνος. Αυτό που οι άνθρωποι δεν χωρούσαν. Κι έτσι από
τότε η αγάπη πάντα προδίδει την πατρίδα της.
Σχεδόν τέλεια. Σχεδόν εξ αμελείας.

Πεζά, Απόπειρα, 2012, 66 σελ.

Εκεί που αλλάζω ζωές – Μαρία Χρονιάρη

Ένωσες την αρχή με το τέλος σε μια ακροστιχίδα σιωπής. Όλα τα άλλα έμειναν σε εκκρεμότητα. Κι η αγκαλιά μου γέμισε παγωμένα καλώδια. Η ζωή που γεννά ζωές και αλλάζουν, ως ολοκληρωτικός μύθος που καταρρέει πάνω στα πετρώματα της γλώσσας για να ξαναγεννηθεί, είναι το modus vivendi αυτής της πρώτης συλλογής ποιημάτων της Μαρίας Χρονιάρη. Η πεζολογική φόρμα που διακρίνει την ποίησή της ισορροπεί στο σημείο που η γλώσσα συναντά την ουσιωδέστερη έκφρασή της στο καθημερινό. Πότε με τη δύναμη της αποφθεγματικής φράσης, πότε με το θραύσμα της πρώτης εικόνας, πότε με το μικρό δικαίωμα στη ρήξη του πυρήνα της μορφής, δημιουργεί ένα παλίμψηστο σημείων, ένα φασματοσκόπιο, όπου βασιλεύει ο λόγος. Λόγος που απομονώνει τα στιγμιότυπα, απελευθερώνοντάς τα από τα δεσμά της σημασίας τους. Λόγος κεκαλυμμένος ερωτικά, που αρνείται την ειδολογική σύμβαση και καταφάσκει αδιαφιλονίκητα στη ζωή.

Ποίηση, Απόπειρα, 2010, 57 σελ.