Γονείς της ήταν ο φιλόλογος καθηγητής Ευγένιος Πολυδούρης και η Κυριακή Μαρκάτου. Μετά το Γύθειο και τα Φιλιατρά, το 1916 η οικογένεια επιστρέφει στην Καλαμάτα. Η Μαρία είναι 14 ετών και θα δημοσιεύσει το πρώτο της ποίημα ο «Πόνος της Μάνας» το 1915 στο περιοδικό «Οικογενειακός Αστήρ».
Τα πρωτόλειά της τα συγκεντρώνει στην συλλογή «Μαργαρίτες» η οποία δεν κυκλοφόρησε ποτέ.
Το 1918, τελειώνει το Γυμνάσιο και διορίζεται μετά από εξετάσεις στην Νομαρχία Μεσσηνίας. Ενδιαφέρεται για την Οκτωβριανή Επανάσταση στην Ρωσία, για το γυναικείο ζήτημα και την χειραφέτηση της γυναίκας.
Αποφασίζει να σπουδάσει Νομικά και όχι φιλολογία που είχε υποσχεθεί στον πατέρα της για να υπερασπιστεί όλες τις αδικημένες γυναίκες του κόσμου.
Το 1920 μέσα σε διάστημα 40 ημερών η Μαρία Πολυδούρη χάνει και τους δύο γονείς της. Τους γονείς της που είχαν ανάψει την φλόγα της αναζήτησης, και της κριτικής σκέψης σε όλα τους τα παιδιά. Η μητέρα της ασχολείτο και εκείνη με το γυναικείο ζήτημα, ενώ ο πατέρας της ήθελε τις κόρες του ελεύθερες.
Ηταν η Μαρία Πολυδούρη μαζί με μερικές άλλες γυναίκες που έστειλαν τηλεγράφημα στον Πρόεδρο της Βουλής επί Ελευθερίου Βενιζέλου και ζητούσαν παροχή ψήφου στις γυναίκες.
Η «καλή κοινωνία» των Καλαμών θα αναστατωθεί και όχι μόνο οι άντρες, αλλά και οι γυναίκες θα τα βάλουν με την «περίεργη» που φέρνει αναστάτωση στα «σπιτικά».
Η ανήσυχη Μαρία δεν θα μείνει στην Καλαμάτα μετά τον θάνατο των γονιών της. Θα κάνει το πρώτο άλμα και θα έλθει στην Αθήνα του 1920.
Το 1921 εγγράφεται στην Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου, ενώ το 1922 μετατίθεται και εργάζεται στην Νομαρχία Αττικής με μισθό πείνας.
Η Μαρία Πολυδούρη κυκλοφορεί σε αυτήν την πόλη με τους μακριούς δρόμους, είναι μια γυναίκα περιζήτητη, περιφρονεί τα ήθη των αστών και το Τμήμα Ηθών της αστυνομίας τους που κυνηγούσε τα βράδια τις δεσποινίδες που δεν συνοδεύονταν.
Μια ανεξάρτητη νέα γυναίκα, στα μαύρα μάτια της οποίας καθρεφτιζόταν η περηφάνια της ύπαρξής της και η φωτιά του χαρακτήρα της που την ωθούσε να πίνει την ζωή ως την τελευταία σταγόνα.
«Μου λείπει μια καρδιά που να πονεί για μένα» θα σημειώσει η ίδια: Τον Ιανουάριο του 1922 η Μαρία Πολυδούρη συναντά τον Κώστα Καρυωτάκη, στην Νομαρχία Αθηνών όπου εκείνος είχε μετατεθεί από την Σύρο.
Ο Καρυωτάκης είχε ήδη δημοσιεύσει τον «Πόνο των ανθρώπων και των πραγμάτων» και τα «Νηπενθή».
Η σχέση τους ξεκινά θερμά, όμως δεν επρόκειτο να κρατήσει πολύ. Τον Αύγουστο του 1922 ο Καρυωτάκης μαθαίνει ότι έχει προσβληθεί από σύφιλη, ασθένεια ανίατη, τότε, και πράγμα – εξίσου σημαντικό – και κοινωνικά στιγματισμένη.
Στο ποίημά του «Δέντρα μου, δέντρα ξέφυλλα» ο Καρυωτάκης θα αποκαλύψει στην Πολυδούρη το φοβερό μυστικό του. Οι καταγραφές στο δικό της ημερολόγιο είναι σπαρακτικές.
Η Πολυδούρη ξεπερνώντας κατά πολύ τα όρια της εποχής της, με μια πράξη ιδιαίτερα τολμηρή, αν λάβουμε υπόψη μας και την ηλικία της, προτείνει στον Καρυωτάκη να παντρευτούν χωρίς να κάνουν παιδιά. Ο Καρυωτάκης αρνήθηκε.
Η ψυχολογική διάθεση της Μαρίας Πολυδούρη αποτυπώνεται στο ποίημα «Θα πεθάνω μιαν αυγούλα» του 1922.
Με ένα ποίημα του που δημοσιεύθηκε το 1923, με τον τίτλο «Τραγούδι παραφροσύνης», ο Κώστας Καρυωτάκης δίνει το τέλος του έρωτά του με την Μαρία Πολυδούρη.
Η Μαρία αδιαφορεί για την υγεία της και παθαίνει αδενοπάθεια. Αναρρώνει στο Μαρούσι τόπος παραθερισμού το 1923 όπου την επισκέπτεται ο Καρυωτάκης με τον οποίο διατήρησε φιλικές σχέσεις.
Το 1924 την ερωτεύθηκε ένας όμορφος, νέος και πλούσιος δικηγόρος, ο Αριστοτέλης Γεωργίου.
Ο Καρυωτάκης νιώθοντας την τρικυμία στην καρδιά της θα της δώσει το πεζό ποίημα «Η τελευταία». Η Πολυδούρη το εμπιστεύθηκε στην ποιήτρια Μυρτιώτισσα.
Η Μαρία αρραβωνιάστηκε με τον Αριστοτέλη Γεωργίου και το 1925 εγκαταλείπει το Πανεπιστήμιο χωρίς να ολοκληρώσει τις σπουδές της. Την ίδια χρονιά κατέφυγε στην Φτέρη Αιγίου και το πικρό ερώτημα που ανακύπτει είναι αν στις στάχτες και στα αποκαΐδια στα οποία μετετράπη και το μαγευτικό ελατόδασος το 2007 έσβησαν και τα βήματα της Μαρίας Πολυδούρη.
Εκεί έγραψε μια νουβέλα που δεν δημοσιεύθηκε ποτέ, ωστόσο με τον τίτλο «Μυθιστόρημα» περιλαμβάνεται στα «Απάντα» της που κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις Αστάρτη.
Το 1925 η Μαρία Πολυδούρη, φοιτά στην Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου και αργότερα στην Σχολή Κουνελάκη.
Το 1926 παίζει στο «Κουρέλι» του Νικοντέμι, ενώ την ίδια χρονιά ξαφνιάζοντας τους πάντες φεύγει για το Παρίσι, όπου φοίτησε στην σχολή υψηλής ραπτικής Εκόλ Πιζιέ, ενώ το πάθος της για την ζωή την έκανε να σπαταλά.
Την 1η Φεβρουαρίου 1928 στα αρχεία του νοσοκομείου Σαριτέ, με τον αύξοντα αριθμό 1754 κατεγράφη η είσοδός της σε αυτό ως φυματική…
Το 1928 επιστρέφει στην Αθήνα και νοσηλεύεται στο νοσοκομείο «Σωτηρία». Την έβαλαν στη τρίτη θέση σε ένα δωματιάκι που προοριζόταν για τους κατάκοιτους. Εκεί θα μάθει για την αυτοκτονία του Καρυωτάκη και εκεί θα γνωριστεί με τον Γιάννη Ρίτσο, άρρωστος κι αυτός τότε, στον οποίο αφιέρωσε το ποίημα «Θυσία». Στο «Σωτηρία» θα της σταθεί ιδιαίτερα η αδελφή της Βιργινία που αφιέρωσε όλη της την ζωή στην Μαρία.
Το δωματιάκι όπου νοσηλευόταν το διακόσμησε με πορτραίτα ποιητών όπως ο Μπάιρον, ο Μποντλέρ, ενώ την φωτογραφία του Καρυωτάκη την είχε στο κομοδίνο της.
Την επισκεπτόταν ο Φώτος Πολίτης, η Μαρίκα Κοτοπούλη, οι ποιητές Παπαδάκης, Ζώτος, Χονδρογιάννης. Της συμπαραστάθηκε με πολύ αγάπη η Μυρτιώτισσα.
Το 1928 η Μαρία Πολυδούρη εκδίδει την συλλογή της «Τρίλιες που σβήνουν» και το 1929 πάντα νοσηλευόμενη στην «Σωτηρία» εκδίδει την δεύτερη συλλογή της «Ηχώ στο Χάος».
Τον Φεβρουάριο του 1930, η Μαρία Πολυδούρη μεταφέρεται στην κλινική Χρηστομάνου στα Πατήσια με πρωτοβουλία του Αγγελου Σικελιανού και μερικών άλλων φίλων που δεν άντεχαν να την βλέπουν να αργοπεθαίνει πάμπτωχη σε άθλιες συνθήκες δημόσιου νοσοκομείου.
Αρνείται τον έρανο που είχε ανοίξει το «Βήμα».
Εφυγε τα ξημερώματα της 29ης Απριλίου 1930 με ενέσεις μορφίνης που ζήτησε να της «περάσει» ένας αφοσιωμένος θαυμαστής της, ο Βασίλης Γεντέκος.
Κηδεύτηκε την ίδια μέρα στο Α Νεκροταφείο Αθηνών. Ο τάφος της δεν υπάρχει. Η εκταφή των οστών της πραγματοποιήθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 1933 από την αδελφή της Βιργινία.
Ποιήματα της Μαρίας Πολυδούρη έχουν μελοποιήσει οι Μιχάλης Κουμπιός, Νότης Μαυρουδής, Δημήτρης Παπαδημητρίου, Γιάννης Σπανός, Φώτης Λαζίδης, Σάββας Σάββα, Μιλτιάδης Σελιτσανιώτης, Μαρία Βουμβάκη και Δημήτρης Μαραμής.
Η Πολυδούρη άφησε και δύο πεζά έργα, το “Ημερολόγιό” της και μια νουβέλα με τίτλο “Μυθιστόρημα” και κάποιες ποιητικές μεταφράσεις που περιλαμβάνονται στον τόμο των Απάντων της, του 1982 με επιμέλεια του Τάκη Μενδράκου.
Τρίλλιες που σβύνουν (1928)
Ηχώ στο χάος (1929)
Πεζογραφία
Ημερολόγιo
Μυθιστόρημα
Συγκεντρωτικά έργα
Απαντα, Επιμέλεια – Εισαγωγή Λιλή Ζωγράφου (1961)
Απαντα, Εισαγωγή – Επιμέλεια – Σχολιασμός Τάκης Μενδράκος (1982)
Πρόσφατες εκδόσεις
Άπαντα (1989), Αστάρτη
Άπαντα (1992), Ωρόρα
Μιλώ για την αγάπη σου, όλα τα ποιήματα (1998), Modern Times
Μαρία Πολυδούρη (2001), Γαβριηλίδης
Ζωή με παραφορά… (2005), Γαβριηλίδης
Άπαντα ποιητικά (2007), Χώρος Ποίησης Σικυώνιος
Μόνο γιατί μ’ αγάπησες (2011), Μεταίχμιο
Άπαντα (2012), Πελεκάνος
Άπαντα (2012), Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
Ρομάντσο και άλλα πεζά (2014), Βιβλιοπωλείον της Εστίας
Τα ποιήματα (2014), Βιβλιοπωλείον της Εστίας
Οι τρίλλιες που σβήνουν (2015), Εντύποις
Τα ποιήματα (2017), Βιβλιοπωλείον της Εστίας
Συλλογικά έργα
Η χαμηλή φωνή (1990), Νεφέλη
Άπαντα (1995), Πάπυρος Εκδοτικός Οργανισμός
Ποιητές του μεσοπολέμου (2004), Εκδόσεις Καστανιώτη
Κυριακές μες στο χειμώνα (2006), Σοκόλη
3.000 χρόνια ελληνική ερωτική ποίηση (2008), Εκδοτική Θεσσαλονίκης
Η ελληνική ποίηση του 20ού αιώνα (2008), Μεταίχμιο
Ανθολογία της ελληνικής ποίησης (20ός αιώνας) (2009), Κότινος
Κώστας Καρυωτάκης, Μαρία Πολυδούρη (2009), Μεταίχμιο
Η εγγύτητα (2011), Πινακοθήκη Γρηγοριάδη
Η εγγύτητα (2011), Principia
Ταγκό για τρεις (2012), Μελάνι
Ένα μηδέν ένα, 101 Έλληνες ποιητές (2013), Οδός Πανός
Ο κύκλος των καταραμένων ποιητών (2017), Εκδόσεις Πηγή
Βιβλιογραφία
Αγρας Τέλλος, «Πολυδούρη Μαρία» (1932)
Παράσχος Κλέων, «Το τραγικό ειδύλλιο του Καρυωτάκη και της Πολυδούρη» (1933)
Δόξας Τάκης, Μαρία Πολυδούρη (1937)
Σικελιανός Αγγελος, «Μαρία Πολυδούρη» (1945)
Μελισσάνθη, «Μαρία Πολυδούρη», Ο Αιώνας μας (1948)
Κώνστας Κ.Σ., «Ζώτος και Πολυδούρη (Αγνωστα στοιχεία της ζωής τους) (1951)
Παράσχος Κλέων, Ελληνες Λυρικοί (1953)
Θέμελης Γ., «Νεοέλληνες Λυρικοί» (1954)
Ουράνης Κώστας, Δικοί μας και ξένοι (1955)
Σταμέλος Δημήτρης, «Μαρία Πολυδούρη» (1968)
Σακελλαριάδης Χ.Γ., Η πραγματική Πολυδούρη και η έκδοση των Απάντων της (1969)
Σταύρου Τατιάνα, «Η τιμητική ευθύνη» (1976)
Στεργιόπουλος Κώστας «Μαρία Πολυδούρη», Η ελληνική ποίηση (1980)
Ζήρας Αλέξης, «Πολυδούρη Μαρία» (1988)
Σταθούλη Μ., Μαρία Πολυδούρη (1997)
Τα ποιήματα – Μαρία Πολυδούρη
H Μαρία Πολυδούρη έχει από καιρό περάσει στην περιοχή του λογοτεχνικού μύθου: είναι το σύμβολο της πρόωρα χαμένης ομορφιάς και του μοιραίου έρωτα, της παράφορης νεότητας και της αυθεντικής ποιητικής κατάθεσης.
Στη νέα έκδοση των “Ποιημάτων”, εμπλουτισμένης με ανέκδοτα έργα που ανακαλύφθηκαν πρόσφατα σε ιδιωτικά αρχεία ή ελάνθαναν δημοσιευμένα σε δυσεύρετα έντυπα, συγκεντρώνονται όλα τα ευρισκόμενα ποιήματά της και πλαισιώνονται συστηματικά με φιλολογικά σχόλια.
Η μελέτη “Μαρία Πολυδούρη” ή “τα ρόδα του αίματος”, που περιλαμβάνεται στο επίμετρο του τόμου, αναδεικνύει τους βασικούς άξονες του έργου της, τη σχέση με την ευρωπαϊκή και την ελληνική λογοτεχνική παράδοση καθώς και τις περιπέτειες της πρόσληψής του. Ένα κρίσιμο ζήτημα, στο οποίο εστιάζει η εργασία της επιμελήτριας του τόμου Χριστίνας Ντουνιά, είναι αν -και σε ποιο βαθμό- η ποίηση της Πολυδούρη μπορεί να διαβαστεί, όχι σαν μνημείο του παρελθόντος, αλλά σαν μια σύγχρονη, ζωντανή τέχνη.
Eπιμέλεια: Χριστίνα Ντουνιά
Ποίηση, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2017, 412 σελ.
Οι τρίλλιες που σβήνουν – Μαρία Πολυδούρη
“…Τα μάτια του γέμιζε ο πόνος.
Στα σφραγισμένα χείλη ανθούσε
το χλωμό φως.
Ο ποιητής περνούσε μόνος.
Του τραγουδιού του ακόμη αχούσε
ο στεναγμός.
Μα τώρα σιώπησε η καρδιά του
Και μόνον ο έρωτάς του μένει
και περπατεί.
Και όλοι μας λέμε είναι η σκιά του
που τριγυρίζει. είναι η θλιμμένη
σκιά του ποιητή…”
Ποίηση, Εντύποις, 2015, 72 σελ.
Ρομάντσο και άλλα πεζά – Μαρία Πολυδούρη
Η Μαρία Πολυδούρη προτού αφοσιωθεί ολοκληρωτικά στην ποίηση, είχε ασχοληθεί με τον πεζό λόγο και μάλιστα με την απαιτητική φόρμα του μυθιστορήματος. Το “Ρομάντσο” της, που έγραψε το 1926 και πρότεινε για έκδοση στον Χ. Γανιάρη, συνιστά ένα πρώιμο δείγμα νεωτερικής στροφής του ελληνικού μυθιστορήματος, τόσο για την πρωτότυπη αφηγηματική τεχνική που εγκαινιάζει, όσο και για τις μοντέρνες ιδέες που διατυπώνονται στις σελίδες του.
Εκτός από το “Ρομάντσο” της Πολυδούρη, στην παρούσα έκδοση συγκεντρώνονται όλα τα ευρισκόμενα πεζά της: σελίδες ημερολογίου, μια αυτοβιογραφία, δυο μικρά λυρικά αφηγήματα, κείμενα επιστολικής λογοτεχνίας, αλλά και ανέκδοτα γράμματά της από το Παρίσι, που δίνουν σημαντικές πληροφορίες για τις συνθήκες διαμονής της, αλλά και για την τύχη του μυθιστορήματός της.
Γενικότερα, τα κείμενα αυτού του τόμου, που επιμελείται η Χριστίνα Ντουνιά, πιστοποιούν την αφηγηματική ικανότητα, την οξυμένη κοινωνική ευαισθησία, αλλά και την υψηλή αυτοσυνειδησία της Πολυδούρη ως γυναίκας και δημιουργού.
Eπιμέλεια: Χριστίνα Ντουνιά
Βραβείο Ιδρύματος Πέτρου Χάρη Ακαδημίας Αθηνών (2016)
Μυθιστόρημα, αφήγημα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2014, 280 σελ.
Τα ποιήματα – Μαρία Πολυδούρη
Η Μαρία Πολυδούρη έχει από καιρό περάσει στην περιοχή του λογοτεχνικού μύθου: είναι το σύμβολο της πρόωρα χαμένης ομορφιάς και του μοιραίου έρωτα, της σπαταλημένης νεότητας και της αυθεντικής ποιητικής κατάθεσης.
Στην παρούσα έκδοση συγκεντρώνονται για πρώτη φορά όλα τα ευρισκόμενα ποιήματά της, δημοσιευμένα ή χειρόγραφα, και πλαισιώνονται με φιλολογικά σχόλια. Η μελέτη “Μαρία Πολυδούρη ή “τα ρόδα του αίματος””, που περιλαμβάνεται στο επίμετρο του τόμου, αναδεικνύει τους βασικούς άξονες του έργου της, τη σχέση με την ευρωπαϊκή και την ελληνική λογοτεχνική παράδοση καθώς και τις περιπέτειες της πρόσληψής του. Ένα κρίσιμο ζήτημα στο οποίο εστιάζει η εργασία της Χριστίνας Ντουνιά είναι αν -και σε ποιο βαθμό – η ποίηση της Πολυδούρη μπορεί να διαβαστεί, όχι μόνο σαν μνημείο του παρελθόντος, αλλά σαν μια σύγχρονη, ζωντανή τέχνη.
Ο τόμος ολοκληρώνεται με τα “Στοιχεία βιογραφίας”, όπου ανακοινώνονται νέα ευρήματα για την ζωή και την καλλιτεχνική διαδρομή της ποιήτριας.
Eπιμέλεια: Χριστίνα Ντουνιά
Βραβείο Ιδρύματος Πέτρου Χάρη Ακαδημίας Αθηνών (2016)
Ποίηση, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2014, 400 σελ.
Άπαντα – Μαρία Πολυδούρη
Η Μαρία Πολυδούρη ανήκει στη λογοτεχνική Γενιά του ’20, που καλλιέργησε το αίσθημα του ανικανοποίητου και της παρακμής. Ο έρωτας και ο θάνατος, είναι δύο άξονες γύρω από τους οποίους περιστρέφεται η ποίησή της.
Ποίηση, Πελεκάνος, 2012, 258 σελ.
Άπαντα – Μαρία Πολυδούρη
Η Μαρία Πολυδούρη ανήκει στη μεταρομαντική εποχή. Είναι ποιήτρια της γενιάς του 1920, εκφράστηκε με έμμετρο λόγο και μίλησε με πηγαίο λυρισμό για τον έρωτα, τη ζωή και το θάνατο, που τόσο την απασχολούσαν.
Πνεύμα ελεύθερο, ανένταχτο, όπως αρμόζει ίσως σε μια ποιήτρια, δεν συμβιβάζεται με τις επιταγές του κοινωνικού κατεστημένου και τον συντηρητισμό. Εκδηλώνει το ενδιαφέρον της για τη χειραφέτηση της γυναίκας και την αναγκαία ανεξαρτητοποίησή της από τον άντρα, σε μια περίοδο που παγκοσμίως αναπτύσσεται το φεμινιστικό κίνημα, το οποίο στην Ελλάδα, ακόμα, βρίσκεται σε ληθαργική κατάσταση. Σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής της υπάρχει έντονο το πάθος, που είναι για αυτήν η κινητήρια δύναμή της.
Στην παρούσα έκδοση συγκεντρώνεται όλο το συγγραφικό, ποιητικό και πεζογραφικό της έργο. Δηλαδή οι δύο ποιητικές της συλλογές (“Οι τρίλλιες που σβήνουν” και “Ηχώ στο χάος”), καθώς και κάποιες μεταφράσεις ποιημάτων από τα γαλλικά. Ακόμα, περιλαμβάνεται το άτιτλο μυθιστόρημά της και, τέλος, το “Ημερολόγιο” που κρατούσε για τρία περίπου χρόνια.
Έτσι, ο αναγνώστης προσεγγίζει συνολικά μια ποιήτρια που, αν και δεν έζησε πολύ, κατόρθωσε με την προσωπικότητά της και το λογοτεχνικό της έργο να σφραγίσει με το δικό της τρόπο την αρχή του 20ού αιώνα.
Ποίηση, Ζαχαρόπουλος Σ. Ι., 2012, 399 σελ.
Μόνο γιατί μ’ αγάπησες – Μαρία Πολυδούρη
Τώρα μου μένει στου έρωτα την άγρια καταιγίδα
Να ιδώ να μετρηθούν για με θάνατος και ζωή.
Η Μαρία Πολυδούρη (1902-1930), εμβληματική ρομαντική μορφή της σύγχρονης ελληνικής ποίησης, ύμνησε με αμεσότητα και γνήσιο λυρισμό τον παθιασμένο, χωρίς ανταλλάγματα έρωτα, τον έρωτα-αντάρτη που πάει κόντρα σε κοινωνικές συμβάσεις και κατεστημένες αξίες. Ανυπότακτη και ασυμβίβαστη, πέρασε στην ιστορία για τη θυελλώδη σχέση της με τον ποιητή Κώστα Καρυωτάκη καθώς και για το τραγικό της τέλος, στα είκοσι οχτώ της μόλις χρόνια.
Στις σελίδες αυτού του βιβλίου περιλαμβάνονται οι δύο ποιητικές συλλογές που εξέδωσε (“Οι τρίλλιες που σβήνουν”, “Ηχώ στο χάος”) και τα ανέκδοτα ποιήματά της, ενώ ο αναγνώστης επίσης θα βρει μια κατατοπιστική εισαγωγή του επιμελητή του τόμου Γιάννη Η. Παππά και εργοβιογραφία της ποιήτριας.
Eπιμέλεια: Γιάννης Η. Παππάς
Ποίηση, Μεταίχμιο, 2011, 234 σελ.
Ζωή με παραφορά… – Μαρία Πολυδούρη
Αθηναϊκό ημερολόγιο 1921-1922, 1925
Είναι αλήθεια ότι ο μύθος που κάλυψε την Μαρία Πολυδούρη, ως γυναίκα κυριαρχημένη από τα πάθη της, έριξε επί πολλά χρόνια τη σκιά του στην αξία του ποιητικού και του άλλου έργου της. Σήμερα είναι ίσως μάταιο -και μάλλον άστοχο- να προσπαθήσει κανείς να ξεχωρίσει τη διαρκώς οξυμμένη συναισθηματική της κατάσταση, αυτή την απελπισμένη βουλιμία της να ζήσει τα πάντα με απόλυτο τρόπο, από τη στιχουργική της τέχνη. Το “Ημερολόγιό της” όμως, ως εσωτερική αφήγηση που είναι, ως είδος που εκφράζει πιο άμεσα τον στοχασμό της, δίνει τη δυνατότητα να εκτιμήσουμε κοντά στην ευαισθησία της ένα νου που σαρκάζει τις καθημερινές συμβάσεις της Αθήνας του ’20. Κοντά στο εκρηκτικό της πάθος εμφανίζεται μια ρομαντική αλλά ολοκληρωμένη συνείδηση που γυρεύει με αμείωτη ένταση την αυθεντική πλευρά της ζωής.
Eπιμέλεια σειράς: Αλέξης Ζήρας
Αφηγήσεις, Γαβριηλίδης, 2005, 99 σελ.
Μιλώ για την αγάπη σου, όλα τα ποιήματα – Μαρία Πολυδούρη
… Η Μαρία Πολυδούρη έπαιξε με το θάνατο. Τον συναντούσε σχεδόν σε κάθε στίχο, σε κάθε στροφή… Πάντα κατόρθωνε να τον ξεπερνά. Της άρεσε να λυπάται… Της άρεσε, όμως, και να αγαπά. Γράφει στο ημερολόγιό της: “Τι ειρωνεία! Να μιλούν για την αγάπη, άνθρωποι που δεν τη γνωρίζουν και να σιωπούν εντελώς ‘κείνοι που νιώθουν την ψυχή τους να πνίγεται σε κάθε πόντο της…”. Και λίγες μέρες αργότερα: “Μου εδόθη η ευκαιρία σήμερα να εκφράσω έτσι, με ζωντανά λόγια, τη μυστική αγάπη που φωλιάζει μέσα μου…”
(Από τον πρόλογο του Γιάννη Μ. Τζιμούρτα)
Ποίηση, Modern Times, 1998, 207 σελ.
Του φθινοπώρου η ώρα…
Του φθινοπώρου η ώρα έχει καθήσει
στην πόρτα μου. Το βλέμμα της υγρό
γεμάτο από το απόκοσμο μεθύσι,
πλανιέται σε ασφοδέλων τον αγρό.
Τι σκέψη στη ματιά της νάχη ανθίσει,
τι ονειροπόλημα λυπητερό;
Στην όψη της σκιές έχουν μαδήσει
Κ’ είναι το στόμα της τόσο πικρό…
Μα όταν κατέβη το γαλήνιο βράδι
θα με καλέση αμίλητα, γλυκά,
να την ακολουθήσω στο σκοτάδι.
Το βήμα της βουβό και βέβαιο θάναι,
μα η πίστη μου θερμή, πως μυστικά
τα βήματά μου σένα ακολουθάνε.
Απο τη συλλογή “Οι Τρίλλιες που Σβήνουν”, 1928, Μαρία Πολυδούρη
Ηχώ στο χάος – Μαρία Πολυδούρη
Τι θέλει τούτη η Άνοιξη…
Σαλεύουν
αόρατα, πανάλαφρα
των δέντρων τα κλαδιά.
Τι θέλει η μυρωδιά
που μας χτυπά απαλότατα
με αμυγδαλιάς ανθόκλωνο
την καρδιά…
(Μια νέα περνά ζυγίζοντας
στα δάχτυλα
ένα κορμί, φτερό.
Κι’ όπως σιεί ρυθμικά
μια κατάλευκη ομπρέλλα,
είναι πουλί.
Ένας νέος αράθυμος
συλλογιέται γλυκά,
σα να πέρασε πλάι του
πεταλούδα μυρόβολη,
το φιλί).
(Τρέμει κάτι το αδύναμο
κι’ όλο μένει
σαν κουτσό… κοντοφτέρουγο…)
Λυπημένη
τη ματιά μας ρουφά
το ανοιξιάτικο απόγευμα
και χλωμαίνει.
Ξαφνικά, κάποιο σκίρτημα
στη γαλήνη
και σα λυγμός παράφορος.
Ένα πιάνο ξεσπά
το δικό μας εναντίωμα
με κλειστό στόμα.
Τι θέλει πάλιν η Άνοιξη…
Τι να μας φέρει ακόμα.
Απο τη συλλογή “Ηχώ στο χάος”, Μαρία Πολυδούρη, 1929
Πηγές: ΕΚΕΒΙ, Θ.Ροδάνθης, Biblionet
