Ελενα Μαρούτσου

Το εξιλαστήριο θαύμα – Έλενα Μαρούτσου

Μια ιστορία σε πενήντα μία βαλίτσες


Ένα ζευγάρι σε κρίση αναλαμβάνει την αναδοχή ενός ασυνόδευτου προσφυγόπουλου. Ο ερχομός του νεαρού Σομαλού θα ανακινήσει το παρελθόν του καθενός, φέρνοντας στην επιφάνεια τραύματα εκτοπισμού τόσο του άνδρα όσο και της γυναίκας, και συγχρόνως θα δράσει ως καταλύτης στη σχέση τους. Η δεκαεφτάχρονη κόρη τους θα νιώσει έλξη προς το νέο μέλος της οικογένειας, ενώ η δεκατριάχρονη αδελφή της θα βιώσει αντιφατικά συναισθήματα, που θα καταγράψει στο προσωπικό της ημερολόγιο. Οι εξελίξεις σύντομα θα πάρουν μορφή χιονοστιβάδας. Δέκα Το Εξιλαστήριο θαύμα είναι ένα πολυεστιακό μυθιστόρημα, που παρακολουθεί τον «ξένο» διαδοχικά μέσα από τα μάτια καθενός από τα τέσσερα μέλη της οικογένειας, προσφέροντάς μας μια σειρά από προβολές πάνω στο αινιγματικό και, μέχρι τέλους, απροσπέλαστο πρόσωπό του.

Μυθιστόρημα, Κίχλη, 2022, 344 σελ.

Θηριόμορφοι – Έλενα Μαρούτσου – Έλενα Μαρούτσου

Σε ένα ξενοδοχείο της Κρακοβίας ένας ώριμος άντρας, συντετριμμένος από τον πρόσφατο χαμό της γυναίκας του, συναντά μια αινιγματική κοπέλα. Παρότι εντελώς άγνωστοι και διαφορετικοί μεταξύ τους, εκείνος Έλληνας κι εκείνη Ιταλίδα, εκείνος καθηγητής λογοτεχνίας κι εκείνη ηθοποιός, αισθάνονται πως τους συνδέει κάτι απροσδιόριστο. Η τυχαία συνάντησή τους προκαλεί το ξετύλιγμα ιστοριών που οδηγούν τον αναγνώστη πίσω στον χρόνο, σε ένα αρχοντικό της Χίου και ακόμα πιο πίσω, σε ένα καθολικό μοναστήρι στη Συρακούσα. Πρόκειται για ιστορίες έρωτα και απώλειας, φιλίας και ενηλικίωσης, ενοχής και εκδίκησης που, εκκινώντας από τις στάχτες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και φτάνοντας ώς το σήμερα, εμπλέκουν τους δύο πρωταγωνιστές με τον πιο αναπάντεχο τρόπο. Τα πρόσωπα του μυθιστορήματος συμμετέχουν σ’ ένα ιλιγγιώδες παιχνίδι αντικατοπτρισμών, εναλλαγών προσωπείων και αντιμεταθέσεων, ενώ ταυτόχρονα μοιάζουν παγιδευμένα στα πάθη τους, όπως οι πεταλούδες στην απόχη. Οι πεταλούδες -σύμβολο του εύθραυστου, του εφήμερου αλλά και της μεταμόρφωσης- διαστίζουν την αφήγηση όπως και τις φωτογραφίες της Laura Makabresku, με τις οποίες συνομιλεί το κείμενο.

Ένα μυθιστόρημα για τον ερωτισμό της εφηβείας και την έλξη προς το όμοιο, για τη σεξουαλική αποχαλίνωση και την έκσταση της υποταγής, για τον κίνδυνο της γλώσσας και το καταφύγιο της σιωπής, για τον αφηγηματικό οίστρο και την τροφή του, για τις μικρές αγριότητες των καθημερινών ιστοριών με φόντο τις μεγάλες θηριωδίες της Ιστορίας. Ένα μυθιστόρημα για τα όρια ανάμεσα στον άνθρωπο και το ζώο και την υπέρβασή τους, μια ωδή στο θηρίο και στο θήραμα που σπαράσσονται μέσα μας.

Φωτογράφιση: Laura Makabresku

Μυθιστόρημα, Πόλις, 2020, 224 σελ.

Δύο – Έλενα Μαρούτσου

Δεύτερη φωνή Ούρσουλα Φωσκόλου


Μετά τον αιφνίδιο θάνατο της μητέρας της, η αφηγήτρια ανακαλύπτει τυχαία μια σειρά επιστολών που συνοδεύονται από σκίτσα εμπνευσμένα από τις φωτογραφίες της Αμερικανίδας φωτογράφου Ντιάν Άρμπους. Ακολουθώντας τον μίτο αυτών των επιστολών θα καταδυθεί στα έγκατα της οικογενειακής της ιστορίας, στις στοές των μεταλλείων της Σερίφου, όπου προσωπικές και συλλογικές εξεγέρσεις έχουν πνιγεί στο αίμα.

Το “Δύο” αποτελεί μια πολύπτυχη αφήγηση όπου γραφή, φωτογραφία και ζωγραφική αλληλοκαθρεφτίζονται. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα το οποίο ανιχνεύει τα νήματα που ενώνουν τη συλλογική με την προσωπική ιστορία και συνάμα ψαύει τα όρια της ατομικής ταυτότητας και της ερωτικής επιθυμίας. Τέλος, βάζει το δάχτυλο στην πληγή του πρωταρχικού δεσμού μάνας και κόρης.

Μια ιστορία που χτυπάει επίμονα την κλειδωμένη πόρτα της αγάπης.

Μυθιστόρημα, Κίχλη, 2018, 200 σελ.

Οι χυδαίες ορχιδέες – Έλενα Μαρούτσου

Το βιβλίο αυτό μου αρέσει να το σκέφτομαι σαν έναν κήπο. Τα διηγήματά του, ενώ τα φύτεψα χώρια, όσο ο μίσχος τους ψηλώνει τόσο μπλέκονται μεταξύ τους δημιουργώντας την εντύπωση πως τελικά πρόκειται για ένα μονάχα δέντρο. Το δέντρο αυτό θα μπορούσε ίσως να ήταν ένα μυθιστόρημα. Στις ρίζες του θα ήταν θαμμένος ο Εραστής της Λαίδης Τσάτερλυ. Σπαρμένα στο χώμα βρίσκονται κι άλλα λογοτεχνικά έργα του παρελθόντος. Οι ήρωές τους σηκώνονται, ίδια φαντάσματα, και καθρεφτίζονται στις σελίδες του βιβλίου μας σαν να μη θέλουν να χωνέψουν πως είναι μόνο λίπασμα γι’ αυτόν τον κήπο.
Ε.Μ
Οι “Χυδαίες ορχιδέες” αποτελούνται από έντεκα διηγήματα που το καθένα τους συνομιλεί με ένα γνωστό λογοτεχνικό έργο, αναδεικνύοντας έτσι τη διακειμενικότητα σε θεμελιώδες συστατικό στοιχείο του κειμένου. Βασικό θέμα του βιβλίου αποτελεί η ταυτότητα των χαρακτήρων, ο τρόπος με τον οποίο διαμορφώνεται, μεταβάλλεται ή ανατρέπεται· παράλληλα αναπτύσσονται και άλλα θέματα, όπως οι διαφορετικές εκδοχές της σεξουαλικότητας, οι δεσμοί και τα δεσμά του αίματος, η τέχνη και η αντανάκλασή της στην πραγματικότητα. Οι ήρωες μπαινοβγαίνουν από τη μια ιστορία στην άλλη, φέρνοντας κάθε φορά στο φως κι από μια καινούργια ψηφίδα μιας τοιχογραφίας που έχει θρυμματιστεί. Τα θραύσματα συνδυάζονται από τη συγγραφέα έτσι ώστε, σε κάθε γύρισμα του καλειδοσκοπικού αυτού βιβλίου, να σχηματίζεται κι από μια νέα, μοναδική εικόνα.

Διηγήματα, Κίχλη, 2015, 384 σελ.

Το νόημα – Έλενα Μαρούτσου

Ήταν ένα ωραίο καλοκαιρινό πρωινό. Σιγά μην ήταν. Ήμουν άυπνη κι έσερνα τα πόδια μου στους δρόμους της Κηφισιάς όπως ένα φάντασμα σέρνει τα σεντόνια του στους δρόμους των Ίσκιων. “Φαντασματάκι, ακόμα με στοιχειώνει/ η Αλίκη που πλανιέται γύρω μόνη/ και που κανένας ξυπνητός δεν τη ζυγώνει” έγραφε ο Λιούις Κάρολ στο τέλος του παραμυθιού. Εμένα, στη διάρκεια αυτής της παράξενης ιστορίας, με ζύγωσαν πολλοί, όπως, για παράδειγμα, εκείνος ο άγνωστος άντρας που είχε στην κατοχή του μια φωτογραφία όπου ήμουν και δεν ήμουν εγώ. Για να ξεμπλέξω το νήμα αυτού του μυστηρίου, ακολούθησα τα χνάρια της Αλίκης στη χώρα των θαυμάτων και πέρασα Mέσα απ’ τον καθρέφτη όχι ακριβώς άθικτη.
“Αυτή τη φορά, η συγγραφέας… διερευνά τον “τρελό” εαυτό και τον “τρελό” άλλο ή -καλύτερα- τον “άλλο” που βιώνεται ως απειλή… To έργο του Λιούις Κάρολ, σκαλίζει τις σκοτεινές πτυχές της παιδικότητας, τροφοδοτεί έξυπνα την πλοκή και συντονίζεται γοητευτικά με την πορεία της ηρωίδας-αφηγήτριας προς την ωριμότητα. Μια ωριμότητα που κερδίζεται μέσα από εμπειρίες ματαίωσης και απώλειας, και που αναδεικνύεται με τον ανάλαφρο αυτοσαρκασμό της Μαρούτσου”.
Μικέλα Χαρτουλάρη, εφημερίδα “Τα Νέα”, 30.04.10

Μυθιστόρημα, Κέδρος, 2010, 208 σελ.

Μεταξύ συρμού και αποβάθρας – Έλενα Μαρούτσου

Μια γυναίκα ταξιδεύει συνεχώς με την πλάτη γυρισμένη στο χρόνο και το χώρο. Ένα κοριτσάκι θέλει να γίνει Χριστός, και μέχρι ένα σημείο δεν τα πάει κι άσχημα. Μια γιαγιά ξυπνά από τη νάρκωση μιλώντας Γαλλικά. Ένα πλημμυρισμένο δωμάτιο. Μια συναυλία στο “Γκαγκάριν”. Μια αγγελία. Δυο Άγγελοι. Ο ένας φανταστικός, ο άλλος ψεύτικος. Ένα τρένο που διασχίζει ένα δωμάτιο. Μια πρόταση γάμου. “Ο Μαχαιρωμένος Χρόνος” και μια σειρά υπόπτων. “Μια Ανίδεη Νεράιδα”. Ο “Κήπος των Εφήμερων Απολαύσεων”. Το πιο θανάσιμο αμάρτημα.
Μια παράξενη ιστορία παραβίασης, όπου η πραγματικότητα αντανακλά τη φαντασία, το χιούμορ την αγωνία και η μυθοπλασία τη ζωγραφική, σ’ ένα βιβλίο που παγιδεύει τον αναγνώστη, όπως θα τον καθήλωνε ένα μπαρόκ δωμάτιο με κάτοπτρα.

Βραβείο The Athens Prize for Literature – Περιοδικό (δέ)κατα (2009)

Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2008, 348 σελ.

Οι προδοσίες των ονομάτων – Έλενα Μαρούτσου

Ένας αδέξιος ταχυδακτυλουργός, ένα τυφλός ζογκλέρ κι ένας ζητιάνος είναι το ίδιο πρόσωπο. Τα υπόλοιπα πρόσωπα παρουσιάζουν ποικιλία, ασθένειες, εμμονές κι εμπλέκονται σε περιπέτειες που σχετίζονται άμεσα με τα ονόματά τους. Υπάρχει αρχικά μια κοπέλα που παρα λίγο να την έλεγαν Έρπη Ζωστήρα. Στην κατοχή της περιέρχονται δύο ιππόκαμποι που σχηματίζουν μεν μια καρδιά αλλά διαφωνούν ως προς το νόημα του φιλιού. Μετά, η Ρένια που δεν βγαίνει απ’το Μαργαριταρένια αλλά μπαίνει σε μια ζέβρα για να βρει τον ύπνο της και να χάσει κάτι άλλο. Η όχι και τόσο χαρούμενη Χαρά κι η όχι και τόσο ζωηρή Ζωή διαπιστώνουν πως η ζωή είναι όντως σπαρμένη με ρόδα, όπως το σώμα, στην επόμενη ιστορία, είναι σπαρμένο ονόματα. Και διερωτάται ο αναγνώστης: εμείς προδίδουμε τα ονόματά μας ή εκείνα εμάς; Την απάντηση κρατάει ο θηριοδαμαστής με τους νυσταλέους ελέφαντες και την πετάει σαν κέρμα στο καπέλο του ζητιάνου.
Ιστορίες που κυμαίνονται ως προς το μήκος, το βάθος, το ύφος και τη διάθεση. Ιστορίες που επιβιώνουν σε τρικυμίες κι άλλες που βυθίζονται αύτανδρες στον πάτο μιας μπανιέρας. Ιστορίες που τις έζησα υπό ναυτία και τις έγραψα με νηφαλιότητα.
Τέλος πάντων, οι δικές μου ιστορίες.

Eπιμέλεια σειράς: Κώστας Παπαγεωργίου

Διηγήματα, Αλεξάνδρεια, 2004, 215 σελ.

Του ύψους και του βάθους – Έλενα Μαρούτσου

Μικρές ιστορίες


Το βιβλίο είναι μια συλλογή από μικρές ιστορίες που έχουν στον πυρήνα τους το θέμα των πτήσεων και των πτώσεων. Ισορροπώντας ανάμεσα στη βαρύτητα μιας ανάμνησης και την ελαφρότητα ενός παιχνιδιού, η Έλενα Μαρούτσου καταγράφει μια νοητή γεωγραφία της Ελλάδας και μας ξεναγεί σ έναν κόσμο όπου καθημερινές καταστάσεις, κοινά πρόσωπα και αντικείμενα έχουν αγγιχτεί απ το ραβδάκι του παράδοξου, θυμίζοντάς μας πως η γραφή είναι μεταμόρφωση. Το ποικιλόμορφο υλικό αυτού του βιβλίου -κλασσικά διηγήματα, πεζά ποιήματα και ημερολογιακές σημειώσεις- διατρέχει σαν λεπτό νήμα το χιούμορ, αφαιρώντας διακριτικά από το Ύψος το υψηλό κι από το Βάθος το τραγικό.

Διηγήματα, Αλεξάνδρεια, 1998, 156 σελ.