Χαρούλα Βερίγου

Λασίθι, τόπος Μέγας – Χαρούλα Βερίγου

Η κούπα των θεών


Απέναντι στο μυστήριο του κόσμου και στη συγκίνηση του αποβροχάρη ήλιου, ένα κλαδάκι γιασεμί δευτέρωσε τον όρκο του στο φως. Μαζί δεν θ’ αφήσουμε τον κόσμο μας να χαλάσει. Ούτε μου περισσεύει η ζωή, μα μήτε και μου φτάνει. Ό,τι μοιράζομαι αγαπώ, αυτό μετρά η καρδιά μου στην κλεψύδρα της ευτυχίας, το «εμείς».
Ώρα που κρεμάστηκε ο καιρός της μνήμης στην κορφή με λέξεις άλλες, για να ξυπνήσει ο πηλός και να φωνάξει: «Κρήτη, Λασίθι, γη ιερή, μάνα αθάνατη…»
Δεν είναι όλες οι μικρές πατρίδες «μητριές». Η κακοτράχαλη στράτα γνωρίζει το βήμα μου. Δικός μου ο τόπος κι ο καιρός, ας σβήσουνε τα φώτα. Σώμα και χώμα του Λασιθιού, μία χαραμάδα φως της Δίκτης κρατώ ανοικτή για να ονειρεύομαι όσα η αγάπη ορίζει ως εντολή και ως εκπλήρωση.
Κι όσο υφαίνει όμορφα, καινούργια ρούχα η μοναξιά στον αργαλειό τής λασιθιώτικης φύσης, πριν η ανάγνωση της απειρίας συλλαβίσει βιαστικά τη χαρά, καθρέφτης γίνεται ο μικρός Μέγας τόπος, για να συνεχίσει να ασκείται η ψυχή και να εναντιώνεται σ’ εκείνους που λατρεύουν το είδωλό τους, διαλαλώντας πως είναι αυτοί οι σωτήρες και οι φανοστάτες του κόσμου.
Φωτογραφίζοντας την παιδική μου ηλικία και το άμεσο περιβάλλον της τότε καθημερινότητάς μου, αισθάνθηκα ότι είχα μια αξόφλητη επιταγή, ένα χρέος ν’ αναστήσω ό,τι κινδύνευε να χαθεί, να του δώσω πνοή.
Στο Οροπέδιο δεν κατοίκησαν και δεν θα κατοικήσουν ποτέ σκοτεινές σκιές. Δεν τις αντέχει ο τόπος. Το δικό μου Λασίθι είναι το τελευταίο ζωντανό τοπίο που κρατά την ομορφιά και την αξία του καλού παραμυθιού.
Στο Λασίθι κανένα δάκρυ δεν πάει χαμένο. Γίνεται άστρο και νερό και σώζει την ψυχή μας.

Δοκίμιο, Λαογραφία, Φίλντισι, 2021, 396 σελ.

Αθιβολή γαρύφαλλο και θύμηση κανέλλα – Χαρούλα Βερίγου

“…Με γοητεύει το παιχνίδι της μνήμης, αγαπώ τις λέξεις”

Η παραπάνω φράση από το διήγημα της Ζωής Δικταίου “Μάτια μου ψιχαλιστά” περιγράφει με τον πιο λιτό τρόπο την πρόταση της δημιουργού. Εφτά αφηγήματα, εφτά διαφορετικές ιστορίες με κοινούς άξονες τη μνήμη των παιδικών χρόνων, τις αναμνήσεις από τη ζωή στο χωριό της Κρήτης, τα θαύματα της φύσης και της φαντασίας σε μία διαρκή μετατόπιση ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν. Οι έντονες στιγμές της παιδικής ζωής τροφοδοτούν την ώριμη ηλικία, καθοδηγούν την μετέπειτα συμπεριφορά των ηρώων και την αιτιολογούν, χωρίς να ξεπέφτουν σε φτηνό διδακτισμό ή στείρα λαογραφία. Κυριαρχούν τα γνήσια βιώματα από την επαφή με τη φύση και τους ανθρώπους της φύσης, σε μια εποχή όπου ο χρόνος ήταν κυκλικός κι οριζόταν από την αλλαγή των εποχών και τα φαινόμενά τους. Ωστόσο, το παρελθόν δεν καταλήγει ένας οριστικά χαμένος παράδεισος αλλά προβάλλεται με φροντίδα ως πολύτιμος, θετικός σηματωρός του παρόντος.

Σπ. Κατσαραπίδης,
Φιλόλογος, Υποψήφιος Διδάκτωρ Νέας Ελληνικής Φιλολογίας Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

Μνήμες τής ψυχής είναι τούτα τα διηγήματα, κόντρα στον πηλό τής λήθης που βαραίνει μέρα με τη μέρα όλο και περισσότερο απειλώντας να καταστρέψει το ταξίδι και τις αναπολήσεις μου. Δεν μού προκαλεί θλίψη η παροδικότητα από αυτή τη φλούδα τής γης, όχι, την αλλοτρίωση του ανθρώπου στον σύγχρονο κόσμο αισθάνομαι όλο και περισσότερο και φοβάμαι και θλίβομαι.

Ο νους συνεταιρίστηκε την καρδιά, έτσι γράφτηκαν. Ένα κλαδάκι γιασεμί έμεινε σ’ εκείνο τον παλιό καιρό και προσπαθεί να μην αποχωριστεί το φως.

Ό,τι είναι απρόσιτο και αθέατο μέσα από τις σκοτεινές δαντέλες του καιρού, ευτυχώς ακόμα το βλέπει η καρδιά.

Αύριο, εν ονόματι της αγάπης
Χαρούλα Βερίγου (Ζωή Δικταίου)
Κέρκυρα 16 Δεκεμβρίου 2018

Διηγήματα, Φίλντισι, 2019, 246 σελ.

Αύριο στάχυα οι λέξεις – Ζωή Δικταίου

Η πρώτη ποιητική συλλογή της Ζωής Δικταίου
(Χαρούλα Βερίγου για τα πεζογραφήματά της) αποτελείται από τρεις ενότητες:
Κόντρα στη λήθη (17 ποιήματα),
Της Κρήτης (11 ποιήματα)
και Μέτρησα τον χρόνο με λέξεις (34 ποιήματα)
Όλες οι ενότητες της συλλογής μιλούν για αξίες που θαρρείς έρχονται από άλλες εποχές, χρόνων ριζίτικου ταμπεραμέντου κι ανυποχώρητης αξιοπρέπειας.
Το εξώφυλλο της έκδοσης φιλοτεχνήθηκε από τη Μαρίλυ Βλάχου, ενώ στις σελίδες του βιβλίου φιλοξενούνται έργα του Σπύρου Τρούσα, της Ιωάννας Παληοκώστα, του Ρουσσέτου Παναγιωτάκη και της Ίνας Μελίδου.

Ποίηση, Φίλντισι, 2018, 240 σελ.

Οι άλλες ν’ απλώνουν ρούχα κι εσύ τριαντάφυλλα – Χαρούλα Βερίγου-Μπάντιου

Γυναίκες Ηπειρώτισσες σκιορίσματα της φύσης…
Όταν κατεβαίνει παγωμένος o αέρας από τη Μουργκάνα, τον Γράμμο, το Μιτσικέλι, τα Τζουμέρκα, την Πίνδο, θαρρείς φυσά για να γυρίσει ακόμη μια φορά σελίδες της μνήμης και της ιστορίας. Πρόκληση και πρόσκληση μιας άλλης ανάγνωσης για να συλλαβίσεις το χρέος, να ψιθυρίσεις και να συμπληρώσεις ονόματα.
Σε τούτη την άγονη φλούδα της γης, καθεμιά γυναίκα του παλιού καιρού είναι ένας θρύλος, ένα σύμβολο. Γυναίκες Ηπειρώτισσες, της αντοχής, της υπομονής, της περηφάνιας, της αυτοθυσίας, της τιμής. Θα τις ανταμώσεις, στα καταράχια και στα ρέματα, στις βρύσες, στις ρούγες, στα ρόγκια ζαλωμένες ξύλα ή και με τη σαρμανίτσα στην πλάτη καμιά φορά. Θα τις αναγνωρίσεις από την πυρωμένη ψυχή, αυτή που κρατούν απαράδοτη στα δόντια και δεν θα τις αστοχήσεις ποτέ. Μέσα σου, θα καίει και θα φέγγει το βλέμμα τους.
Γυναίκα Ηπειρώτισσα, της άγρυπνης πάλης…
Για εσένα, με ευγνωμοσύνη, τούτη η ταπεινή κατάθεση της δικής μου ψυχής.
Χαρούλα Βερίγου-Μπάντιου

Διηγήματα, Φίλντισι, 2018, 190 σελ.

Μια κούρσα για τη Χαριγένεια – Χαρούλα Βερίγου

Η κοινωνία ποτέ δεν τους χωράει όλους, γι’ αυτό έχει δημιουργήσει το περιθώριο, για να στέλνει κάποιους εκεί. Όμως, τυχαίνει καμιά φορά κι αυτό το περιθώριο σημαίνει ό,τι και η κορνίζα στις φωτογραφίες των αγαπημένων μας. Συμβαίνει, επειδή η φύση της αγάπης μπορεί να κρύβεται οπουδήποτε, ακόμη κι εκεί.
Τη δεκαετία του εβδομήντα, η Χαριγένεια, έρχεται από το πουθενά κι από το περιθώριο και εγκαθίσταται με τη μητέρα και τα δυο της παιδιά στην Κρήτη. Την παρουσία της στη γειτονιά αντιλαμβάνονται πρώτα δυο μάτια καθαρά, της μικρής Ζωής. Μέσα από το βλέμμα και την αισθητική του παιδιού, έτσι όπως μεγαλώνει και εξελίσσεται στο χρόνο, καταγράφεται η διαδρομή της ζωής αυτής της γυναίκας και των ανθρώπων που συναναστρέφεται σε κωμικοτραγικές ή και ακραία τραγικές καταστάσεις.
Η Χαριγένεια θα ζήσει τα πάντα, από ένα “αθώο” χαστούκι μέχρι τη βαριά σωματική βία, αλλά και τον έρωτα. Με αντάλλαγμα τη βελτίωση των συνθηκών της ζωής της και με όρκο σιωπής, (στη διάρκεια της χούντας) θα ανταποκριθεί σε μια απρόσμενη πρόταση. Το τίμημα ακριβό. Ένα μενταγιόν, τα όνειρα και το τυχαίο θα καθορίσουν τη σχέση ανάμεσα στη Ζωή και στη Χαριγένεια στα σαράντα χρόνια που θα ακολουθήσουν μετά τον Ιούλιο του 1974.
Όταν θέλει η ζωή να σε λυτρώσει, σου ανοίγει την πόρτα σε έναν καινούριο παράδεισο, εκεί που το αχ του έρωντα ξοδεύεται στη μνήμη του νερού, για να κυλάει ο Αχέροντας με τον καιρό της αγάπης, όταν το τέλος έρχεται απλά και ανώδυνα προοικονομημένο από τη φύση.
Ένα αξιόλογο βιβλίο γεμάτο αισθήματα και εικόνες ζωντανές, σαν πίνακες ζωγραφικής. Σε ταξιδεύει, σε μαγεύει, σου αποκαλύπτει βαθιά κρυμμένες πτυχές της ψυχής.
Αλκυόνη Παπαδάκη

Μυθιστόρημα, Φίλντισι, 2017, 416 σελ.

Αύριο νυχτώνει φθινόπωρο – Χαρούλα Βερίγου

Έρωτας γητευτής, με στοιχεία επικά στα μάτια της, εκείνος που έρχεται για να βρίσκει το φθινόπωρο ουρανό. Αποκτά και δίδει νόημα στη Ζωή, αποπνέοντας ένα ιδιαίτερο πνευματικό άρωμα, γι’ αυτό και του αφήνεται με εμπιστοσύνη. Μαθαίνει να ονειρεύεται και μεταμορφώνεται ανάμεσα στη μουσική και τη ζωγραφική. Ξυπνά από την άφεγγη νύχτα και κλείνει ξανά, ραντεβού με το φως στα μάτια του. Στα μάτια του Αλέξανδρου, τα γεμάτα μελαγχολία και μυστήριο όλα είναι ξεκάθαρα. Τα δικά της, συχνά σκοτεινιάζουν από φόβο κι ας ακούει, την ίδια κάθε φορά υπόσχεση, «Αύριο… νυχτώνει φθινόπωρο». Η εξαιρετική ελευθερία που αντλεί από τον Έρωτα θα την οδηγήσει στη σύγκρουση με το οικογενειακό περιβάλλον. Για τη Ζωή, είναι δεδομένο πως η ικανότητα της ανθρώπινης φύσης να αλλάζει και να εξελίσσεται, είναι ατελής χωρίς τον Έρωτα, την Τέχνη και την Αγάπη. Για τη μητέρα της πάλι, ακριβώς το αντίθετο, «χρειάζεσαι έναν άνθρωπο οικονομικά εύρωστο και διασφαλίζεις τα πάντα» συνηθίζει να λέει. Ο θείος και ο εξάδελφος Αντώνης, έχουν εντολή να την «προστατεύουν», φυσικά αστυνομεύοντας τις κινήσεις της. Άνθρωποι γεμάτοι εγωισμό, καχυποψία, εκδικητικότητα. Είναι εκείνοι που θα επιβεβαιώσουν την πραγματικότητα του κακού, όταν τυφλωμένοι από μίσος, δεν θα διστάσουν να παραδώσουν στις φλόγες το ατελιέ του Αλέξανδρου και να χτυπήσουν ανελέητα τον ίδιο. Η πλοκή εξελίσσεται μέσα από έντονη συναισθηματική φόρτιση, με ακραίες σκηνές οικογενειακής βίας. Θα ζήσουν όμως και οι δυο τους, στιγμές πρωτοφανείς, σε μια εξιδανικευμένη ερωτική συνάντηση, εκεί που ο ενθουσιασμός και η περηφάνια συναντιούνται με το ήθος και την ψυχική ολοκλήρωση. Η συνείδηση θα φέρει μεγαλύτερο πόνο από τον ίδιο τον όλεθρο και την απώλεια στη Ζωή. Μετά από μια αποτυχημένη απόπειρα αυτοκτονίας, θα γλιτώσει από το αρρωστημένο οικογενειακό περιβάλλον. Υπακούει στην εσωτερική επιταγή να συνεχίσει το δρόμο της, αλλά χωρίς τον Αλέξανδρο. Φεύγει, για να προχωρήσει μπροστά, γνωρίζοντας καλά, πως όποιος έχει ρισκάρει να ερωτευτεί αληθινά, μπορεί να ζήσει διεκδικώντας μια άλλη θέση στο μέλλον, γιατί ο Έρωτας δεν είναι μόνο το μέσον κατανόησης της ψυχής, αλλά και το όχημα να ταξιδέψεις, να πας μακριά. Στην καρδιά της, που δεν περιορίζεται από τον ανθρώπινο παράγοντα και χρόνο, θα κρατήσει οικεία την εικόνα του με σεβασμό.

Μυθιστόρημα, Φίλντισι, 2015, 256 σελ.

Ιστορίες για φεγγάρια – Χαρούλα Βερίγου-Μπάντιου

Αφήνεις το βλέμμα να γυρίσει πίσω, εκεί που ακόμη οι ψυχές φορούν το πανωφόρι της αθωότητας και λένε ιστορίες. Πόσο απλά, με τη μυρωδιά της νοτισμένης γης κάνεις ταξίδια πίσω απ’ το χρόνο στον καιρό της αγάπης. Αναπολείς μ’ ένα συναίσθημα θολό, μα γνωρίζοντας πως τίποτα δεν σε χωρίζει από το φως.
Χρώματα και φαντασία, ακόμη και στην ουρά ενός κομήτη μ’ ένα ποδήλατο, στα ίδια μέρη, στις ίδιες διαδρομές, εκεί που τρέχουν τα όνειρα.
Γράφεις, φυσάει αεράκι δροσερό, τόσο όσο χρειάζεται για να γέρνει η καρδιά σε μια θύμηση, σε μια σκέψη, για να ανοίγει το παράθυρο της νοσταλγίας, για να αγιάζουν οι στιγμές από το σημειωματάριο της μνήμης.
Τελικά!
Αγαπώ τις λέξεις…
Οι λέξεις μόνο δεν θα με προδώσουν
Τώρα πια φορώ τη Ζωή από την καλή και την προσέχω, και την πάω και με πάει και να δεις… μου πάει τελικά.

Παιδική λογοτεχνία, Έψιλον, 1996, 64 σελ.

Ρίτα Χαίηγουορθ – Χαρά Βερίγου

Ήταν μόλις 40 χρόνων όταν αισθάνθηκε τα πρώτα συμπτώματα μιας τρομακτικής αρρώστιας, που θα της αφαιρέσει σιγά – σιγά τις διανοητικές της ικανότητες. Καθώς η νόσος του Αλτσχάιμερ είναι ακόμα άγνωστη, θα πουν πως το έριξε στον αλκοολισμό και ότι εκεί οφείλεται το “ντελίριουμ τρέμενς”. Μόνο η κόρη της, η Γιασμίνα, που τόσο είχε πολεμήσει να την κρατήσει κοντά της, όταν ο Αλί Χάν απειλούσε να της την πάρει, της έμεινε πιστή μέχρι το τέλος.
Περιέχονται τα κείμενα:
– Χαρά Βερίγου, “Ρίτα Χαίηγουορθ: Η θεά του έρωτα”
– Για την Ρίτα Χαίηγουορθ
– Για την Ρίτα Χαίηγουορθ
– Ρίτα Χαίηγουορθ, ο μύθος με τα μαύρα γάντια

Βιογραφίες, Οδός Πανός, 1991, 94 σελ.