Μαργαρίτα Μαντά

Τα υλικά του χρόνου – Μαργαρίτα Μαντά

«Πιο πολύ απ’ όλα στο Σινεάκ, εμένα μ’ αρέσουν τα «Επίκαιρα». Αυτά τα δείχνουν πριν από τις ταινίες και είναι μαυρόασπρα. Ο μπαμπάς μάς έχει εξηγήσει πως είναι τα νέα απ’ τον κόσμο και την Ελλάδα σε περίληψη. Βλέπουμε εικόνες με βασιλιάδες, πολιτικούς, παπάδες, πολεμιστές, παρελάσεις, νοσοκόμες, παιδάκια σε νοσοκομεία, παιδάκια που παίρνουν δώρα για τα Χριστούγεννα, κάτι στρατιώτες που ψήνουν αρνιά και τσουγκρίζουν αυγά με κάτι κυρίους που φοράνε σκούρα γυαλιά, πολλές ελληνικές σημαίες που ανεμίζουν σε διάφορα μέρη, τον κύριο Ωνάση που φοράει κι αυτός σκούρα γυαλιά, κάτι αεροπλάνα που σταματάνε σ’ ένα μεγάλο μέρος κι ύστερα κατεβαίνει μια σκάλα και βγαίνει μια κοπέλα μ’ ένα καπέλο σαν το πρώτο μου καθικάκι ανάποδα και χαμογελάει και πίσω της βγαίνουν μερικές κυρίες και κύριοι, που κι αυτοί φοράνε σκούρα γυαλιά. Όλα αυτά που βλέπουμε μας τα εξηγεί ένας κύριος με πολύ χοντρή φωνή που δεν τον βλέπουμε, μόνο τον ακούμε. Όταν τελειώνουν τα «Επίκαιρα» μπαίνει μια μουσική και μετά αρχίζει η ταινία.»

«Μνήμες του παιδιού που υπήρξα στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1970. Μνήμες εικόνων, ακουσμάτων και σιωπών. Μνήμες αφής, όσφρησης, μνήμες αισθήσεων. Καταγραφή ενός κόσμου και μιας χώρας που δεν υπάρχουν πια, από το παιδί που ήμουν τότε. Βιώματα που όσο μεγαλώνω τόσο πιο ισχυρά με κατοικούν. ΄Όχι σαν νοσταλγία. Σαν δομικό υλικό της πορείας της ζωής μου».
Μ.Μ.

Αφήγημα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2021, 152 σελ.

“…το πρώτο πράγμα που ‘κανε ο Θεός είναι το ταξίδι…” – Μαργαρίτα Μαντά

Το “Βλέμμα του Οδυσσέα” του Θόδωρου Αγγελόπουλου
Ημερολόγιο γυρισμάτων


Το κείμενο αυτού του βιβλίου δεν ξεκίνησε ποτέ για να γίνει ένα βιβλίο που θα δημοσιοποιηθεί. Για κάποιον λόγο που ακόμα δεν ξέρω όταν αρχίσαμε το γύρισμα της ταινίας αποφάσισα να καταγράφω κάθε μέρα ό,τι συνέβαινε, με το θυμικό και την ένταση που το εισέπραττα εγώ.

Τον Απρίλιο του 1995, τη μέρα της γιορτής-έκπληξης που οργάνωσε η Φοίβη στο σπίτι τους για τα εξηκοστά γενέθλια του Θόδωρου, λίγες μέρες πριν η ταινία πάει στις Κάννες, του χάρισα τα τρία χειρόγραφα τετράδια αυτού του Ημερολογίου λέγοντάς του: “Όταν το διαβάσετε θα μου κόψετε την καλημέρα γιατί στις μισές και παραπάνω σελίδες σας βρίζω”. Γέλασε, το πήρε και μου είπε: “Τότε μπορεί και να ‘χει ενδιαφέρον”.

Λίγες μέρες μετά, μου τηλεφώνησε σκασμένος στα γέλια και μου είπε πως αυτό το κείμενο πρέπει οπωσδήποτε να εκδοθεί γιατί είναι η πιο “μπρούτα” -την έχω ακόμα στο μυαλό μου αυτή τη λέξη- καταγραφή του τι είναι γύρισμα μιας δικής του ταινίας. Εγώ δεν πίστευα αυτό που άκουγα αλλά εκείνος επέμεινε. Πήρε τα τρία χειρόγραφα τετράδια που του χάρισα στο γραφείο του και τα τοποθέτησε στο ράφι δίπλα απ’ την καρέκλα του, μ’ έβαλε να περάσω το κείμενο σε γραφομηχανή και προσπάθησε να βρει εκδότη για να βγει το βιβλίο. Η έκδοση αυτή δεν κατάφερε να γίνει τότε.

Αποφάσισα να συμβεί αυτή η έκδοση τώρα, με το ίδιο ακριβώς κείμενο, χωρίς καμία “καλλωπιστική” επέμβαση, σχεδόν είκοσι χρόνια μετά, επειδή ο ίδιος ο Θόδωρος ήθελε να συμβεί τότε.”
(Μ. Μαντά)

Όλο το γοητευτικό παρασκήνιο της ταινίας “Το βλέμμα του Οδυσσέα” (η οποία γυρίστηκε από τον Γενάρη του 1994 ως τον Μάρτη του 1995), η προσωπικότητα του πληθωρικού σκηνοθέτη καθώς επίσης και η περιπέτεια όλου του ανθρώπινου δυναμικού, από τους βοηθούς μέχρι τους σταρ και όλους τους ηθοποιούς, αποτυπώνονται στα ημερολόγια που κρατούσε η Μαργαρίτα Μαντά ως σκριπτ, στη διάρκεια των γυρισμάτων. Το κείμενο διανθίζεται με φωτογραφίες από τα γυρίσματα καθώς και σχετικά ντοκουμέντα.

Ημερολόγιο, Κινηματογράφος, Μεταίχμιο, 2013, 317 σελ.

Η μνήμη ακίνητη – Μαργαρίτα Μαντά

Πρωταγωνιστές σ’ αυτό το τρυφερό και, συνάμα, συγκλονιστικό μυθιστόρημα είναι ο λαβύρινθος του χρόνου, τα σκιρτήματα του πρώτου έρωτα, η αγάπη, η στοργή και ο αγώνας για την υπέρβαση του θανάτου. Μια υπέρβαση που συντελείται μέσα από την αγάπη και την αργή καταβύθιση στα βάθη της μνήμης.
Η συγγραφέας μας λέει ότι ανακαλύπτουμε τον εαυτό μας μονάχα εάν στέρξουμε να γυρίσουμε πίσω, εάν πασχίσουμε να ανακαλύψουμε τη στιγμή που μας καθόρισε κάποτε, κι έκτοτε, από φόβο ή από άγνοια ή κυνηγώντας το χρόνο αλόγιστα, αφήσαμε να χαθεί στη λίμνη της λήθης, αφήσαμε να σκεπαστεί απ’ τη σκόνη της καθημερινότητας.
Με μιαν αφήγηση πολυφωνική, με ένα ύφος γεμάτο ευαισθησία και ακρίβεια, με τη χρήση ενός κινηματογραφικού μοντάζ, με πολλή μουσική στους συνδυασμούς των λέξεών της, η Μαργαρίτα Μαντά μάς προσφέρει ένα μυθιστόρημα που μας κάνει να σκεφτούμε εκ νέου πώς φτάσαμε εδώ που φτάσαμε, ποιοι είμαστε, πού και πώς θα εντοπίσουμε το χαμένο κέντρο του είναι μας, για να γίνουμε και πάλι βαθιά ανθρώπινοι και αληθινοί.
Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης

Επιμέλεια, παρουσίαση: Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης

Μυθιστόρημα, Μεταίχμιο, 2002, 287 σελ.