Σπούδασε χημικός μηχανικός στο Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο και έκανε το διδακτορικό της στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα, στις ΗΠΑ. Συνέχισε την ερευνητική της δραστηριότητα στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών, στην ομάδα του Ilya Prigogine (Νόμπελ Χημείας, 1977, ο οποίος αναγνώρισε τη συμβολή της, μαζί με άλλους ερευνητές, στη θεωρητική περιγραφή της “μη-αντιστρεπτής θερμοδυναμικής”).
Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, ασχολήθηκε με την κριτική θεατρικών παραστάσεων σε συνεργασία με το περιοδικό “Αντί” (1987-88) και στη συνέχεια με την κριτική λογοτεχνίας σε συνεργασία με το “Αντί” (1989), την εφημερίδα “Εποχή”, και αργότερα με την εφημερίδα “Το Βήμα” (1998-2008) και με το ένθετο “Βιβλιοθήκη” της εφημερίδας “Ελευθεροτυπία” (2009-2011).
Η παρέμβασή της στον χώρο του βιβλίου και της λογοτεχνίας πραγματοποιήθηκε κυρίως μέσω της “Εποχής”, όπου δημοσίευσε τις περισσότερες κριτικές της επί δυόμιση δεκαετίες, μετά τη δεκαετία του ’90, διατηρώντας τη μόνιμη στήλη κριτικής λογοτεχνίας “Ex-libris” (πρβλ. “Εποχικά”, εκδόσεις Νεφέλη, 1999).
Έφυγε από τη ζωή πρόωρα στις 9 Αυγούστου 2016.
Είχε το ιστολόγιο: Ex Libris.
Εποχικά – Μάρη Θεοδοσοπούλου
Κείμενα για νεότερους πεζογράφους
Με 44 κείμενα στα οποία πραγματεύεται αντιπροσωπευτικά δείγματα γραφής 36 νεότερων συγγραφέων, η Μ. Θεοδοσοπούλου επιχειρεί να χαρτογραφήσει το δυσδιάκριτο τοπίο της σύγχρονης πεζογραφικής παραγωγής.
Ερμηνεία και κριτική, Νεφέλη, 1999, 200 σελ.
Μετ’ έρωτος και στοργής – Μ. Θεοδοσοπούλου
Κείμενα για τον Παπαδιαμάντη
Τα κείμενα αυτού του βιβλίου, δημοσιευμένα κυρίως στην εφημερίδα “Η Εποχή”, είναι αξιόπιστος οδηγός για τις παπαδιαμαντικές σπουδές της τελευταίας δεκαετίας. Ο Παπαδιαμάντης αποτελεί μόνιμο μέλημα για τη συγγραφέα, που παρακολουθεί ανελλιπώς τις εκδοτικές τύχες του και τα σημαντικότερα μελήματα για τη ζωή και το έργο του. Οι δοκιμιακές βιβλιοκρισίες της εκθέτουν εύληπτα και διεξοδικά τα προβλήματα του παπαδιαμαντικού έργου, συζητούν τις λύσεις των φιλολογικών εκδοτών και μελετητών του Παπαδιαμάντη και επισημαίνουν τα επιτεύγματα ή τις αστοχίες τους.
Κάποτε η κρίση φαίνεται αυστηρή. Εντούτοις ο αναγνώστης, ακόμη και όταν δεν την συμμερίζεται, διαπιστώνει εύκολα ότι η κριτικός κανένα ψόγο -και κανέναν έπαινο- δεν εκφέρει, αν δεν βασανίσει το ζήτημα και δεν παραθέσει το αναγκαίο αποδεικτικό υλικό. Έχουμε το δικαίωμα να μη συμφωνήσουμε με όλα τα γενικά ή επιμέρους συμπεράσματά της, είμαστε όμως υποχρεωμένοι να παραδεχτούμε ότι τα κείμενά της εισάγουν με σοβαρό τρόπο τον αναγνώστη στα παπαδιαμαντικά πράγματα.
Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλος
Ερμηνεία και κριτική, Νεφέλη, 2001, 146 σελ.
Σχόλια στον Καβάφη – Μάρη Θεοδοσοπούλου
Ο παρών τόμος περιλαμβάνει δεκαοχτώ Ex Libris, τα περισσότερα των οποίων (15) προέρχονται από την τακτική ανά Κυριακή συνεργασία της Μάρης στην εφημερίδα “Η Εποχή”· ένα δημοσιεύτηκε στο περιοδικό “Οδός Πανός” και τα υπόλοιπα δύο είχαν παραμείνει ανέκδοτα· βρέθηκαν στα χαρτιά της σε προχωρημένο, ανολοκλήρωτο πάντως, στάδιο επεξεργασίας.
Δύο από τα πιο πάνω κείμενα είναι εκτενείς κριτικές για εκδόσεις έργων του Καβάφη (αλληλογραφία του με τον Ε.Μ. Φόρστερ, λεξικό παραθεμάτων του Αλεξανδρινού), και άλλα δύο κρίνουν καβαφικού ενδιαφέροντος βιβλία τρίτων, του Δημήτρη Παπανικολάου και της Έρσης Σωτηροπούλου, αντιστοίχως. Τρία άλλα κείμενα σχολιάζουν τα του “Έτους Καβάφη” (2013), ενώ τα λοιπά συνιστούν εμπεριστατωμένα και διεισδυτικά μελετήματα για τις σχέσεις του Αλεξανδρινού με τον Ξενόπουλο, τον Παλαμά, τον Σεφέρη, τον Παπαδιαμάντη. Σε όλα διακρίνεται το κάποτε πολύ αιχμηρό ειρωνικό χιούμορ της Μάρης και η βαθιά γνώση της των λογοτεχνικών θεμάτων.
Ο ευσυνείδητος και, ταυτόχρονα, ανήσυχος κριτικός δεν αποδέχεται ασυζητητί τα καθιερωμένα και δεν επαναπαύεται στις όποιες παγιωμένες αντιλήψεις. Κατά την κρατούσα άποψη, για παράδειγμα, οι σχέσεις μεταξύ Ξενόπουλου και Καβάφη, όπως και οι σχέσεις Καβάφη – Παλαμά έχουν μελετηθεί και διερευνηθεί επαρκώς, ίσως κατά τρόπο οριστικό. Στις σχετικές μελέτες της που δημοσιεύονται στον παρόντα τόμο η Μάρη ξαναπιάνει το νήμα από την αρχή και ξετυλίγει τις σκέψεις της με επαγωγικό, λεπτομερειακό, σχεδόν αστυνομικής υφής τρόπο, και επανεξετάζει τις σχέσεις προσώπων και κειμένων, αμφισβητώντας τις έως τώρα απόψεις που θεωρούνται τελεσίδικες.
Με ανάλογη μέθοδο εξετάζει τις “ασυνήθεις εκδοτικές και μεταφραστικές τύχες’, όπως τις χαρακτηρίζει η ίδια, του καβαφικού ποιήματος “Τείχη”. Στο μελέτημα αυτό είναι εμφανέστατη η άνεση με την οποία κινείται στο χώρο της καβαφικής βιβλιογραφίας, επισημαίνοντας παραλείψεις και προτείνοντας προσθήκες. Παρόμοια είναι η προσέγγισή της στο κείμενο που επιγράφεται “Η πρώτη φορά”.
Σχετικό παράδειγμα αποτελεί και το μελέτημα “Παπαδιαμάντης – Καβάφης” το οποίο, εκτός των άλλων, αναδεικνύει τις γνώσεις και το ενδιαφέρον της Μάρης για γλωσσικά και γλωσσολογικά θέματα.
Με την ίδια όπως πιο πάνω βιβλιογραφική άνεση, καταγράφεται από τη Μάρη στο μελέτημά της “Σεφερικός Καβάφης” η πολύχρονη προσπάθεια του Γιώργου Σεφέρη να οικειωθεί την καβαφική ποίηση.
Δημήτρη Δασκαλόπουλου, από την Εισαγωγή του
Ερμηνεία και κριτική, Πόλις, 2018, 308 σελ.
Εποχικά (1999), Νεφέλη
Μετ’ έρωτος και στοργής (2001), Νεφέλη
Σχόλια στον Καβάφη (2018), Πόλις
Συλλογικά έργα
Για τον Βαλτινό (2003), Αιγαίον
Η κριτική για τα βιβλία του Τηλέμαχου Αλαβέρα (2007), Εταιρία Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης
Πηγές: Biblionet, Νεφέλη, Πόλις
