Έχει ασχοληθεί με τη φιλοσοφία, “Ο ρόλος της γλώσσας στη γνωστική διαδικασία” (1988), τη γλωσσολογία, “Τα πειράματα ανακλήσεων ως μεθοδολογικό εργαλείο για την κατανόηση της σημασίας της λέξης” (2005), και τη φιλολογία. Κατέχει μάστερ φιλοσοφίας, διδακτορικό φιλολογίας. Δίδαξε ελληνική φιλολογία επί σειρά ετών στο Πανεπιστήμιο Λομονόσοφ της Μόσχας. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Έχει κυκλοφορήσει τα ποιητικά έργα “Ο χρόνος νησί” (2006, 2011), “Σμπόρνικ” (2012), που περιέχει τους ποιητικούς κύκλους (“Ο χρόνος νησί”, “Η ξενιτιά δεν υπάρχει”, “Ολόφωτη πόλη”, “Χειμώνας στην Ιταλία”), καθώς και τη μετάφραση – μελέτη, Πούσκιν “Μικρά ποιήματα” (2012). Επίσης στα ρωσικά κυκλοφορούν τα έργα του “Αυτοδιδακτική μέθοδος διδασκαλίας της Ελληνικής Γλώσσας” (Μόσχα,2010), “Η θεωρία και πρακτική της μετάφρασης (ρωσικά-ελληνικά)” (Μόσχα, 2012). Έχει επιμεληθεί και προλογίσει τη μετάφραση στα ρωσικά του μυθιστορήματος του Μ. Κουμανταρέα “Η φανέλα με το εννιά” (2010). Έχει λάβει μέρος σε συλλογικές εκδόσεις καθώς και έχει διενεργήσει ομιλίες και διαλέξεις για την ελληνική γλώσσα στην Ελλάδα και στο Εξωτερικό. Το έργο του “Καζαντζάκης και Ρωσία” συμπεριλήφθηκε στους βραχείς καταλόγους των Λογοτεχνικών Βραβείων 2014 στην κατηγορία “Δοκίμιο”.
Έχει το όμορφο blog: Μιχάλης Πάτσης – Διάλογος.
Ο χρόνος νησί (2006), Publibook
Σμπόρνικ (2012), Πάτσης Μιχάλης
Σκόρπισαν οι φίλοι (2016), Εκδόσεις s@mizdat
Διηγήματα
Ζωή στο δρόμο (2015), Πάτσης Μιχάλης
Αφηγήσεις
Χρονικό μιας απρόσμενης Άνοιξης (2021), Πάτσης Μιχάλης
Θεατρικά έργα
Κισινιόφ (2021), Πάτσης Μιχάλης
Βιογραφίες
Παναΐτ Ιστράτι (2019), Πάτσης Μιχάλης
Δοκίμια-Μελέτες-Ιστορία και κριτική
Ο ρόλος της γλώσσας στη γνωστική διαδικασία (1988)
Τα πειράματα ανακλήσεων ως μεθοδολογικό εργαλείο για την κατανόηση της σημασίας της λέξης (2005)
Καζαντζάκης και Ρωσία (2013), Πάτσης Μιχάλης
Μοναχικοί συγγραφείς (2021), Πάτσης Μιχάλης
Συλλογικά έργα
Ο Νίκος Καζαντζάκης και η πολιτική (2019), Εκδόσεις Καστανιώτη
Μεταφράσεις
Aleksandr Sergeevic Puskin, Μικρά ποιήματα (2012)
Κισινιόφ – Μιχάλης Πάτσης
Ο Πούσκιν στους Έλληνες
Η ζωή του Πούσκιν και των Ελλήνων έτυχε να συναντηθούν ιδιαίτερα στο Κισινιόφ, στην όμορφη πρωτεύουσα της Βεσσαραβίας. Ο νεαρός Ρώσος ποιητής πιάνεται χέρι χέρι με τους νεαρούς Έλληνες του Ιερού Λόχου και τις Ελληνίδες της πόλης και χορεύει για την επανάσταση! Μαθαίνει να μελετά την ιστορία, σκέφτεται την Ελλάδα, ονειρεύεται ένα καλύτερο αύριο, νοιάζεται την επανάσταση. Ο Πούσκιν μοιάζει με τους νεαρούς Έλληνες και τις νεαρές Ελληνίδες. Βρίσκεται κι αυτός στην εξορία και αγωνίζεται να πλάσει το εαυτό του με γνώμονα το ωραίο και άριστο. Ο έρωτας έρχεται και φεύγει, αλλά η συνάντησή του με την Πολίτισσα Καλυψώ Πολυχρόνη θα μένει στη θύμησή του. Η Πολυχρόνη μια νεαρή γυναίκα θα τον μαγνητίσει, θα του αποσπάσει το ενδιαφέρον. Η ίδια, το σύμβολο της αυτεξούσιας γυναίκας, θα διαγράψει μια ξεχωριστή ιστορία που θα συγκινήσει την ανδροκρατούμενη εποχή.
Θεατρικό έργο, Πάτσης Μιχάλης, 2021, 90 σελ.
Μοναχικοί συγγραφείς – Μιχάλης Πάτσης
Ροθ, Καμύ, Καζαντζάκης, Τροπαιάτης, Παπαδιαμάντης,
Λόγγος, Μαρκόπουλος, Χρονάς, Μητσός, Σταφυλάς,
Α. Σούτσος, Ελιάντε, Το αρχαίο μυθιστόρημα, Σερζ,
Πολιτικοί πρόσφυγες, Πούσκιν, Εμπειρίκος
Το παρόν βιβλίο περιλαμβάνει κείμενα για λογοτεχνικά έργα συγγραφέων που έχουν ένα ξεχωριστό ενδιαφέρον.
Οι είκοσι πέντε περίπου συγγραφείς δεν συνδέονται μεταξύ τους με κάποια γενεαλογική σχέση. Στέκουν μόνοι τους, μοναχικοί στην αποβάθρα της ιστορίας.
Πολλοί έχουν επιβιβαστεί στα τρένα και ταξιδεύουν ήδη. Κάποιοι κατεβαίνουν στους ίδιους σταθμούς. Οι συγγραφείς ταξιδεύουν μαζί αλλά το ταξίδι στη ζωή και στο έργο είναι μοναχικό. Του καθενός ξεχωριστό! Είναι μεγάλο και συνεχές, δεν σταματάει! Γι’ αυτό κάποιοι έχουν φτάσει πολύ μακριά. Οικοδεσπότες τους στον κάθε σταθμό οι αναγνώστες και οι φίλοι τους που τους συναντούν και μιλούν μαζί τους. Χαίρονται με τις συναντήσεις.
Κάποιοι άλλοι άνθρωποι όμως, αν και θέλουν, δεν τους συναντούν! Αυτοί συνήθως είναι απασχολημένοι, δουλεύουν μόνοι τους στο εργαστήριό τους ή στο σπίτι τους. Κάποιες φορές πλησιάζουν τους συγγραφείς αλλά αποφεύγουν τις γιορτές και τις δεξιώσεις και δεν προχωρούν. Θα ήθελαν πολύ ωστόσο να μιλήσουν μαζί τους για να μάθουν τη γνώμη τους. Έτσι, επειδή δεν το κατορθώνουν σχεδόν ποτέ, γράφουν οι ίδιοι πολλές σελίδες για να μιλήσουν για το έργο των συγγραφέων. Γράφουν εικασίες για εκείνο.
Εικασία πάει να πει παραμύθι.
Ένα βιβλίο λογοτεχνικής αρχαιολογίας!
(Από την εισαγωγή του βιβλίου)
Δοκίμιο, Πάτσης Μιχάλης, 2021, 263 σελ.
Χρονικό μιας απρόσμενης Άνοιξης – Μιχάλης Πάτσης
Το βιβλίο αποτελεί Ημερολόγιο Καραντίνας της Άνοιξης του 2020. Η προσωπική και η κοινωνική ζωή του συγγραφέα φωτίζονται ή αποκρύπτονται μέσα από το γεγονός της απαγόρευσης. Οι καθημερινές σκέψεις, η αγωνία της επιβίωσης, ο ελληνικός πολιτισμός, το σχολείο, η παράδοση, η ελληνική και ξένη λογοτεχνία, ο σύγχρονος ελληνικός αστικός τόπος και οι ανθρώπινες σχέσεις αποτελούν το θέμα του βιβλίου.
«Όταν σε αναγκάζουν να περιοριστείς στο σπίτι σου, πρέπει να βρεις δυνάμεις για να παραμείνεις δυνατός και να μπορέσεις να επιβιώσεις. Πρώτα και κύρια μέσα σου θα βρεις αυτές τις δυνάμεις. Κατά δεύτερον θα τις βρεις στην παράδοση και σε όλες εκείνες τις αξίες και τις αρχές που κουβαλάς εσύ. Μετά θα κοιτάξεις δίπλα σου και θα δεις εκείνες τις αξίες που έχουν μεγάλη σημασία για εσένα. Τα νέα παιδιά ψάχνουν να βρουν δρόμο και μας δείχνουν πορεία μέσα από τις δικές τους τέχνες και γράμματα.
Ένα βιβλίο για την καραντίνα είναι ένα βιβλίο για το μέλλον.»
Αφηγήσεις, Πάτσης Μιχάλης, 2021, 237 σελ.
Παναΐτ Ιστράτι – Μιχάλης Πάτσης
Ο σημερινός συγγραφέας: ζωή, έργο ελληνική μοίρα
Το βιβλίο αυτό αποτελεί το πρώτο για τον μεγάλο ελληνορουμάνο συγγραφέα Παναΐτ Ιστράτι που εκδίδεται στα ελληνικά και είναι γραμμένο από έλληνα συγγραφέα. Ποτέ μέχρι τώρα, για πολλούς λόγους, δεν εκδόθηκε στο τόπο μας ένα βιβλίο για τον συγγραφέα.
Έτσι, το βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας έρχεται να καλύψει ένα μεγάλο κενό και παράλληλα να επαναφέρει στη μνήμη μας το συγγραφέα που στην εποχή του αγαπήθηκε τόσο στο εξωτερικό όσο και στην Ελλάδα και αποτέλεσε το παράδειγμα για πολλούς άλλους. Ο Ιστράτι που από τον πατέρα του ήταν Έλληνας έστρεψε την προσοχή του στους φτωχούς και καταφρονεμένους της Μεσογείου δίνοντας αξιοπρέπεια, ομορφιά και κάλλος στη συμπεριφορά τους. Φέρνοντας για πρώτη φορά την εργατική Ανατολή στα σαλόνια της δυτικής Ευρώπης.
Το βιβλίο εξετάζει τη ζωή και το λογοτεχνικό του έργο σε όλες τις πτυχές τους και ιδιαίτερα σε αυτές που αφορούν την Ελλάδα. Καταγράφονται οι περιπέτειες και οι αλλαγές της ζωής και της μοίρας του. Από τις φτωχογειτονιές της Βραΐλας, στην Ανατολή και μετά στη Γαλλία και ύστερα στη Σοβ. Ρωσία και στην Ελλάδα και τέλος αποδιωγμένος στη Ρουμανία. Η ζωή του αποτελεί ένα παιγνίδι ανάμεσα στη ζωή, στη λογοτεχνική δημιουργία και στην πολιτική ένταξη, αλλά και ένα παράδειγμα για τη σημερινή εποχή.
Με το Ν. Καζαντζάκη βρέθηκαν στη Σοβιετική Ρωσία και ταξίδεψαν στη χώρα, ταξίδεψαν και στην Ελλάδα αποτελώντας του δύο Διόσκουρους που συντάραξαν το ελληνικό κατεστημένο με τη στάση τους. Όμως το βιβλίο ασχολείται και με τους συγγραφείς της δεκαετίας του 1920 και τη σχέση τους με τον Ιστράτι.
Ο Ιστράτι εξετάζεται και σαν Έλληνας συγγραφέας που εισάγει πολλά στο νεοελληνικό λόγο και γι’ αυτό η μελέτη του έργου του είναι αναγκαία.
Βιογραφία, Πάτσης Μιχάλης, 2019, 728 σελ.
Σκόρπισαν οι φίλοι – Μιχάλης Πάτσης
Στίχοι – δώρα της πραγματικότητας, κοτσύφια που συχνάζουν στα κέντρα των πόλεων, πάνω στις πολυκατοικίες ή και στις λίγες φυλλωσιές που απέμειναν ακόμα στην πόλη και τα βλέπουμε τα πρωινά πριν φύγουμε για τη δουλειά, δεν μας αφήνουν να ζήσουμε όπως παλιά.
Η συλλογή αυτή, διαρθρωμένη από διαφορετικά ποιήματα, γράφτηκε τα τελευταία χρόνια σε μια περίοδο που ακόμα δεν συνηθίσαμε πώς να επιβιώνουμε και να ζούμε. Η ίδια η ποίηση μάς μαθαίνει μέσα στην αναστάτωση και στο χάος να διατηρούμε την εσωτερική ενότητα της ψυχής, την ανάμνηση της ανθρωπιάς μας και την αγάπη του ανθρώπου.
Άλλοτε στο ποίημα ενυπάρχει η ανάμνηση της ξενιτιάς, άλλοτε ο αποχωρισμός από κάποιο αγαπημένο πρόσωπο, συχνότατα η μετριοπάθεια του ποιητή, αλλά και η σκιαγράφηση φίλων και πολύ συχνά η πολυχρωμία των τόπων και των τοπίων, αλλά και της πατρίδας.
Η γλώσσα των ποιημάτων ακολουθεί τη διάθεση του ποιητή και αυτή δεν μπορεί παρά να είναι αληθής και ευθύς, ίσως, γιατί η αλήθεια και η ευθύτητα, ως στοιχείο γενναιότητας, πάντα θα αποτελούν στόχους για τον άνθρωπο.
Κάποια ποιήματα, τα τελευταία, ο “Ρεμβασμός”, αποτελούν μιαν ανάμνηση από την προσπάθεια του ανθρώπου να φέρει την ισότητα στη γη. Σε αυτά διακρίνεται η προσπάθεια νεαρών ανθρώπων να αγαπήσουν τον πλησίον και να προσφέρουν ζώντας σε έναν κόσμο τελείως άγνωστο και ζωηρό.
Ποίηση, Εκδόσεις s@mizdat, 2016, 72 σελ.
Ζωή στο δρόμο – Μιχάλης Πάτσης
Τα διηγήματα αυτά έχουν επίκεντρο τη ζωή των άστεγων και ξεσπιτωμένων ανθρώπων της Μόσχας. Η παράξενη και σκληρή ζωή των ανθρώπων που μένουν στο δρόμο συγκινεί ή απωθεί πολλούς. Η ζωή στο δρόμο έχει τη δική της φιλοσοφία, τη δική της δύναμη και τα δικά της μυστικά. Πάνω απ’ όλα είναι μια ζωή αυτόνομη, ξεκομμένη από την ήσυχη ζωή των άλλων κατοίκων. Οι άνθρωποι ζώντας μέσα στις απρόσωπες σχέσεις των δρόμων θυμίζουν κάτι κοινό που διαθέτουμε όλοι: την ανθρωπιά και την ανάγκη για ελευθερία. Ό,τι γίνεται πια στον κόσμο, δεν μας φαίνεται πως ανήκει σε κάποιους άλλους. Πολλά συμβαίνουν τόσο μακριά και είναι σα να συμβαίνουν σε εμάς.
Διηγήματα, Πάτσης Μιχάλης, 2015, 172 σελ.
Καζαντζάκης και Ρωσία – Μιχάλης Πάτσης
Οικοφοβία, διαλογικότητα, καρναβάλι
Η πρώτη πλήρης και συστηματική μελέτη για τη σχέση του Καζαντζάκη με τη Ρωσία και το ρωσικό πολιτισμό. Εξετάζει τον τρόπο πρόσληψης της Οχτωβριανής Επανάστασης, της ρωσικής ιδέας και του ρωσικού πολιτισμού από τον έλληνα συγγραφέα, μιλώντας για “σύνθεση” την ελληνική ματιά θέασης του κόσμου. Αναφέρεται στις μελέτες του, στην επικοινωνία του και στις σχέσεις του με σύγχρονούς του ρώσους συγγραφείς, φωτίζοντας πολλές κρυφές πτυχές των σχέσεων, προσκομίζοντας νέο υλικό. Ερευνά την παρουσία του έλληνα συγγραφέα στην ΕΣΣΔ, περιγράφει το πλαίσιο επικοινωνίας του με την επίσημη πολιτική και τους εκπροσώπους της, καταθέτοντας αρχειακό υλικό. Διατρέχει την ελληνική λογοτεχνία και ιδεολογία της δεκαετίας του 1920. Παράλληλα διερευνά τη ρωσική λογοτεχνία της εποχής τού Μεσοπολέμου, μιλώντας για τη δημιουργική σχέση του Καζαντζάκη με ρώσους ποιητές όπως τον Μπλοκ, τον Μπριούσοφ, τον Κλιούεφ, συγγραφείς, όπως τον Πιλνιάκ και τον Βάγκινοφ, φιλοσόφους, όπως τον Μπερντιάεφ και τον Σιμιόν Φράνκ, αλλά και την “πρόσληψή” του από τον Μπρόντσκι.
Η εργασία αναφέρεται στην οικοφοβία, μια έννοια που εισάγεται για να δηλώσει την προβληματική σχέση του ατόμου με την ισχύουσα εικόνα της πατρίδας και την προσπάθεια ανασύνταξής της. Επίσης μελετά τη θεωρία του Μ. Μπαχτίν για τη διαλογικότητα και το καρναβάλι, υποστηρίζοντας πως ο Καζαντζάκης δημιουργεί το έργο του με αυτές τις ιδέες, που έγιναν γνωστές από το ρώσο στοχαστή, προσφέροντας έτσι μια διαφορετική οπτική γωνία εξέτασης του συγγραφέα Καζαντζάκη.
Ιστορία και κριτική, Πάτσης Μιχάλης, 2013, 600 σελ.
Σμπόρνικ – Μιχάλης Πάτσης
Το βιβλίο “Σμπόρνικ”, η λέξη αυτή είναι ρωσική και σημαίνει “συλλογή”, περιέχει τέσσερις ποιητικές συλλογές, στις οποίες διερευνώνται θέματα τόσο της ατομικής, όσο και της συλλογικής συνείδησης.
Ποίηση, Πάτσης Μιχάλης, 2012, 288 σελ.
Ο χρόνος νησί – Μιχάλης Πάτσης
Στη συλλογή αυτή αποτυπώνονται δύο ποιητικές εικόνες. Η λυρική φωνή δεν αφήνει μόνο παντού τα ίχνη της, αλλά ζητάει νέους τρόπους αναπαράστασης. Οι εικόνες αυτές δεν είναι ξένες, αλλά διαφορετικές μεταξύ τους. Υπάρχουν θέματα που δεν μπορούν να γίνουν ποίηση; Ή μήπως ποίηση στην εποχή μας είναι η άφθαρτη ακόμα συνείδηση; Υπάρχουν όρια μεταξύ ποιητή και μη ποιητή; Η λέξη που καλείται να κατασκευάσει το ποίημα είναι ένα σύμβολο ή πέφτει σαν πέτρα στην συνείδηση του γράφοντος και του αναγνώστη; Στις συλλογές δεν ακολουθείται κάποια παράδοση. Δεν υπάρχει πρόθεση για κάτι. Η λυρική φωνή δεν σε αφήνει να βολευτείς. Μήπως ποίηση είναι τελικά το ξεβόλεμα;
Ποίηση, Publibook, 2011, 93 σελ.
Πηγές: Biblionet, Εκδόσεις s@mizdat, Publibook, Πάτσης Μιχάλης
