Σπούδασε στο Φαρμακευτικό Τμήμα της Φυσικομαθηματικής και στο Γαλλικό Τμήμα της Φιλοσοφικής του ΕΚΠΑ. Είναι διδάκτωρ στην Αμερικανική Ιστορία και στην Ιστορία των πόλεων. Έχει κάνει μεταδιδακτορικές σπουδές στη φιλοσοφία των μαθηματικών και στις διεθνείς σχέσεις. Έχει εκδώσει μυθιστορήματα, νουβέλες, δοκίμια και διηγήματα. Μεταφράζει από τέσσερις γλώσσες και αρθρογραφεί στον Τύπο.
Έχει γράψει συλλογές διηγημάτων (“Μέρες που έμοιαζαν με μανταρίνι”, “Το εναέριο τρένο στο Στίλγουελ”, “Άλφαμπετ Σίτυ”), βιβλία για τον κινηματογράφο (“Κινηματογραφημένες πόλεις”, “Ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου 1976-1992”, “Νέος αγγλικός κινηματογράφος”, “Σύγχρονος γαλλικός κινηματογράφος”, “Φρανσουά Τριφό”, “Τζων Κασσαβέτης”. “Μίκαελ Χάνεκε”, κ.ά.), μυθιστορήματα (“Σάββατο βράδυ στην άκρη της πόλης”, 1996, “Αύριο, μια άλλη χώρα”, 1997, “Ο υπόγειος ουρανός”, 1998, “Το εργοστάσιο των μολυβιών”, 2000, “Φτωχή Μάργκο”, 2001, “Άλμπατρος”, 2003, “Κινέζικα κουτιά”, 2006, “Λίγο από το αίμα σου”, 2011, “Για την αγάπη της γεωμετρίας”, 2012, “Σπάνιες γαίες”, 2013, “Το τέλος του κόσμου σε αγγλικό κήπο”, 2017), που έγιναν τα περισσότερα μπεστ σέλερ, τις νουβέλες: “Γράμμα από την Αλάσκα”, “Θάνατος το ξημέρωμα”, “Η φυγή”, “Συγχώρεση”, “Πιτσιμπούργκο”, “Η ταφή της Οφηλίας”, “Μηχανικοί καταρράκτες”, τα αυτοβιογραφικά βιβλία: “Ο χρόνος πάλι”, “Αστραφτερά πεδία”, τα βιβλία για παιδιά: “Η Μαριόν στα ασημένια νησιά και τα κόκκινα δάση”, “Γράμμα από ένα δράκο”, “Η Μιλένα και το φρικτό ψάρι”, “Οι αρχαίοι Έλληνες χώνουν τη μύτη τους παντού”, “Οι αρχαίοι Έλληνες χώνουν τη μύτη τους παντού (ξανά)” και για εφήβους και νέους: “Αφρικανικό ημερολόγιο”, “Μιλώντας με την Αλίκη για τη φιλοσοφία και το νόημα της ζωής”, “Μιλώντας για την Έκφραση Έκθεση”. Μαζί με τον Ηλία Ιωακείμογλου, έγραψαν από κοινού τα βιβλία: “Αριστερή τρομοκρατία, δημοκρατία και κράτος” και “Για τη σημαία και το έθνος”. Μόνη της, το βιβλίο “Πλουραλισμός, πολυπολιτισμικότητα, ενσωμάτωση, αφομοίωση”. Τα άρθρα της στην εφημερίδα “Athens Voice” συγκεντρώθηκαν στους τόμους: “Η φοβερή τροπή των πραγμάτων”, 2012, “Η ενδέκατη ώρα”, 2014, “Ασκήσεις αταραξίας”, 2015, “Οι δυσκολίες των πεδιάδων”, 2017.
Αύριο μια άλλη χώρα (1997), Πόλις
Σάββατο βράδυ στην άκρη της πόλης (1998), Πόλις
Ο υπόγειος ουρανός (1998), Πόλις
Η Μαριόν στα ασημένια νησιά και τα κόκκινα δάση (1999), Εκδόσεις Πατάκη
Φτωχή Μάργκο (2001), Εκδόσεις Πατάκη
Αλμπατρος (2003), Εκδόσεις Πατάκη
Το εργοστάσιο των μολυβιών (2004), Εκδόσεις Πατάκη
Κινέζικα κουτιά (2006), Εκδόσεις Πατάκη
Σάββατο βράδυ στην άκρη της πόλης (2008), Εκδόσεις Πατάκη
Λίγο από το αίμα σου (2008)
Αύριο, μια άλλη χώρα (2009), Εκδόσεις Πατάκη
Ο υπόγειος ουρανός (2010)
Poor Margo (2010), Εκδόσεις Πατάκη
Για την αγάπη της γεωμετρίας (2012), Εκδόσεις Πατάκη
Σπάνιες γαίες (2013), Εκδόσεις Πατάκη
Ο υπόγειος ουρανός (2015), Εκδόσεις Πατάκη
Λίγο από το αίμα σου (2015), Εκδόσεις Πατάκη
Αστραφτερά πεδία (2016), Εκδόσεις Πατάκη
Το τέλος του κόσμου σε αγγλικό κήπο (2017), Εκδόσεις Πατάκη
Το λούνα παρκ στο ιερό βουνό (2019), Εκδόσεις Πατάκη
Σικελικό ειδύλλιο (2021), Εκδόσεις Πατάκη
Άκου το λιοντάρι (2023), Εκδόσεις Πατάκη
Νουβέλες
Γράμμα από την Αλάσκα (2002), Ελληνικά Γράμματα
Μηχανικοί καταρράκτες (2014), Εκδόσεις Πατάκη
Γράμμα από την Αλάσκα (2015), Εκδόσεις Πατάκη
Διηγήματα
Μέρες που έμοιαζαν με μανταρίνι (1990)
Το εναέριο τραίνο στο Στίγλουελ (1992)
Αλφαμπετ Σίτι (1994), Δελφίνι
Θάνατος το ξημέρωμα (2003), Ιανός
Ιστορίες απόγνωσης (2005), Athens Voice
Ιστορίες του σώματος (2006), Athens Voice
Η ταφή της Οφηλίας (2013), Free Thinking Zone
Αφηγήσεις
Η φυγή (2004), Μελάνι
Συγχώρεση (2005), Εκδόσεις Πατάκη
Πιτσιμπούργκο (2006), Αιγέας
Λος Αντζελες (2007), Μελάνι
Η φυγή (2011), IKK Productions
Συγχώρεση (2014), Εκδόσεις Πατάκη
Λος Αντζελες (2019), Μελάνι
Η φυγή (2023), Εκδόσεις Πατάκη
Δοκίμια-Μελέτες
Η ενδέκατη ώρα (2014), Athens Voice
Πλουραλισμός, πολυπολιτισμικότητα, ενσωμάτωση, αφομοίωση (2015), Εκδόσεις Πατάκη
Ασκήσεις αταραξίας (2015), Athens Voice
Οι δυσκολίες των πεδιάδων (2017), Athens Voice
Μιλώντας για την Έκφραση Έκθεση (2017), Εκδόσεις Πατάκη
Μόνοι στον κόσμο (2019), Εκδόσεις Πατάκη
Πόλιτιξ (2021), Athens Voice
Καρχαρίες και κοριοί (2023), Εκδόσεις Πατάκη
Αρθρογραφία-αυτοβιογραφίες
Ο χρόνος πάλι (αυτοβιογραφία) (2009), Εκδόσεις Πατάκη
Η φοβερή τροπή των πραγμάτων (Συλλογή άρθρων) (2012), Athens Voice
Σύντομη δεκαετία (2019), Athens Voice
Παιδική κι Εφηβική λογοτεχνία
Η Μαριόν στ’ ασημένια νησιά και στα κόκκινα δάση (1999)
Γράμμα από ένα δράκο (2005), Εκδόσεις Πατάκη
Αφρικανικό ημερολόγιο (2008), Εκδόσεις Πατάκη
Η Μιλένα και το φρικτό ψάρι (2011), Εκδόσεις Πατάκη
Μιλώντας με την Αλίκη για τη φιλοσοφία και το νόημα της ζωής (2012), Εκδόσεις Πατάκη
Η Μαριόν στ’ ασημένια νησιά και στα κόκκινα δάση (2014), Εκδόσεις Πατάκη
Οι αρχαίοι Έλληνες χώνουν τη μύτη τους παντού (2015), Εκδόσεις Πατάκη
Οι αρχαίοι Έλληνες χώνουν τη μύτη τους παντού (ξανά) (2016), Εκδόσεις Πατάκη
Σχετικά με τον Κινηματογράφο
Μονογραφίες: Τζον Κασσαβέτης (1985), Αιγόκερως
Φρανσουά Τρυφφώ (1986), Αιγόκερως
Γαλλικός Κινηματογράφος (1987), Αιγόκερως
Νέος Αγγλικός Κινηματογράφος (1988), Αιγόκερως
Κινηματογραφημένες Πόλεις (1989), Σύγχρονη Εποχή
Ιστορία του Παγκόσμιου Κινηματογράφου 1976-1992 (1993), Αιγόκερως
Φρανσουά Τριφό (2003), Αιγόκερως
E-books
Μιλώντας με την Αλίκη για τη φιλοσοφία και το νόημα της ζωής (2021), Εκδόσεις Πατάκη
Σικελικό ειδύλλιο (2021), Εκδόσεις Πατάκη
Αύριο, μια άλλη χώρα (2022), Εκδόσεις Πατάκη
Ο χρόνος πάλι (2022), Εκδόσεις Πατάκη
Λίγο από το αίμα σου (2022), Εκδόσεις Πατάκη
Σάββατο βράδυ στην άκρη της πόλης (2022), Εκδόσεις Πατάκη
Ο υπόγειος ουρανός (2022), Εκδόσεις Πατάκη
Συλλογικά έργα
Παίγνια (2011), Futura
Ελληνικά εγκλήματα 4 (2011), Εκδόσεις Καστανιώτη
Αληθινές ιστορίες (2012), Μεταίχμιο
Γράμμα σ’ ένα παιδί για τη φιλαναγνωσία (2012), Εθνικό Κέντρο Βιβλίου
Το αποτύπωμα της κρίσης (2013), Μεταίχμιο
Εκείνες (2015), Μουσείο Φρυσίρα
Ερωτικά εγκλήματα (2015), Εκδόσεις Πατάκη
Ο πειρασμός του λαϊκισμού (2016), Αρμός
Passengers (2018), Free Thinking Zone
Οι καλύτερες ιστορίες με φαντάσματα (2019), Εκδόσεις Παπαδόπουλος
Η φυγή – Σώτη Τριανταφύλλου
Η Φυγή εκτυλίσσεται στη µετεµφυλιακή Φωκίδα, σε µια εποχή θλιβερών παθών: ακόµα και οι νικητές του πολέµου είναι ηττηµένοι. Η ερωτική ιστορία ανάµεσα στον Απόστολο και στην Άννα φαίνεται σαν µια µικρή εξέγερση: ο χώρος της ελευθερίας είναι λιγοστός· τα πρόσωπα κινούνται από προγονικές αξίες. Το αφήγηµα είναι το πορτρέτο της ελληνικής υπαίθρου στη δεκαετία του 1950· το χρονικό µιας προσωπικής αποτυχίας.
Αφήγημα, Εκδόσεις Πατάκη, 2023, 108 σελ.
Άκου το λιοντάρι – Σώτη Τριανταφύλλου
Το «Άκου το λιοντάρι» είναι το πορτρέτο μιας αθηναϊκής οικογένειας. Η ιστορία των Λεοντάρηδων μοιάζει με την ιστορία της γειτονιάς τους, της Φωκίωνος Νέγρη, που στη δεκαετία του 1960 και του 1970 ήταν γνωστή με το όνομα Βία Βένετο. Αργότερα, όλα πήγαν στραβά, σχεδόν όλα: οι Λεοντάρηδες χωρίστηκαν σε εχθρικές φατρίες και είχαν το μερίδιό τους σε πόνο, αρρώστια, λάθη κι απογοήτευση. Η Φωκίωνος Νέγρη παρήκμασε μαζί με τους Λεοντάρηδες. Σ’ αυτό το μυθιστόρημα, ο αιφνίδιος θάνατος του Ηλία φέρνει στη μνήμη των επιζώντων μια γιορταστική παιδική ηλικία –στο κέντρο της πόλης και μέχρι την πίστα των Go-karts στην αθηναϊκή Ριβιέρα– και όλες τις χαμένες ελπίδες της νιότης τους.
Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Πατάκη, 2023, 352 σελ.
Καρχαρίες και κοριοί – Σώτη Τριανταφύλλου
Σημειώσεις για την τρίτη δεκαετία του 21ου αιώνα
Σε αυτή τη συλλογή πολιτικών άρθρων η Σώτη Τριανταφύλλου προσπαθεί να εµβαθύνει στις διεθνείς σχέσεις µε ιδιαίτερη έµφαση στην αµερικανική πολιτική που αποτελεί το επιστηµονικό της πεδίο. Αναλύει τις ευρωπαϊκές υποθέσεις, τα µικρά και µεγάλα πολιτικά δράµατα της Ελλάδας και ορισµένα γεγονότα που σηµειώθηκαν τα τελευταία δύο χρόνια — το πιο συνταρακτικό από τα οποία ήταν η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Γίνεται λόγος για τον Ψυχρό Πόλεµο, για τις ιδεολογικές, θρησκευτικές και πολιτιστικές συγκρούσεις, για τη χριστιανική ακροδεξιά και τα woke κινήµατα —ένα φαινόµενο κατόπτρων—, καθώς και για τις κοινωνικές νευρώσεις και τις πολιτιστικές µόδες που επηρεάζουν τον τρόπο ζωής στον σηµερινό κόσµο. Έχουν προηγηθεί οι συλλογές άρθρων Η φοβερή τροπή των πραγµάτων (2012), Η ενδεκάτη ώρα (2014), Οι δυσκολίες των πεδιάδων (2016), Ασκήσεις αταραξίας (2017), Σύντοµη δεκαετία (2018) και Πόλιτιξ (2020) που εκδόθηκαν από την Athens Voice Books. Εδώ, αν και περιλαµβάνονται πολλά κείµενα που δηµοσιεύτηκαν στην Athens Voice και στα ΝΕΑ, το βιβλίο έχει περισσότερο δοκιµιακή µορφή· ο σκοπός του υπερβαίνει τα όρια της αρθρογραφίας.
Πολιτική, Διεθνείς σχέσεις, Εκδόσεις Πατάκη, 2023, 512 σελ.
Πόλιτιξ – Σώτη Τριανταφύλλου
Η Σώτη Τριανταφύλλου παρατηρεί και σχολιάζει την ελληνική και διεθνή πολιτική και κοινωνική πραγματικότητα από το τέλος του 2019 μέχρι τις αρχές του 2021. Θέτει ερωτήματα και δίνει κάποιες απαντήσεις σχετικά με τις διαφορές της ρεαλιστικής πολιτικής από
τον κόσμο των ιδεών, τον ρόλο της ουτοπίας και για τις σύγχρονες ψευδαισθήσεις περί άμεσης δημοκρατίας, ισότητας και πολυπολιτισμικότητας. Ανάμεσα στα ζητήματα που θίγει είναι τα όρια της ελευθερίας, οι διαφορές και οι ομοιότητες μεταξύ δεξιάς και αριστεράς, η λειτουργία και η δυσλειτουργία του κοινοβουλευτικού συστήματος, η ιδεοληψία της πολιτικής ορθότητας και το γιατί
η δημοκρατία είναι το καλύτερο πολίτευμα. Σε αυτό το βιβλίο αναλύονται μερικές συγκεχυμένες έννοιες –ο πλουραλισμός, η πολιτική ανυπακοή, η ανεκτικότητα, η ελευθερία του λόγου, τα εθνικά σύνορα – καθώς και κάποιες ιδέες για τα χαρακτηριστικά του ενάρετου πολίτη στον σύγχρονο κόσμο.
Πολιτική, Athens Voice, 2021, 416 σελ.
Σικελικό ειδύλλιο – Σώτη Τριανταφύλλου
ο “Σικελικό ειδύλλιο” δεν είναι ειδύλλιο. Είναι το χρονικό της συνάντησης δύο ανθρώπων σε µια µικρή πόλη της Σικελίας, στα µέσα της δεκαετίας του 1950. Με την πρώτη µατιά, ο αστυνόµος Λούκα Ντε Ματέις και η νεαρή Κοντσέττα Βιτάλε δεν έχουν τίποτα κοινό εκτός από τη σικελική τους καταγωγή: αλλά, καθώς αφηγούνται τα γεγονότα της ζωής τους, φανερώνουν όλο και περισσότερες οµοιότητες· είναι και οι δυο τους, ο καθένας µε τον τρόπο του, ξένοι στον γενέθλιο τόπο· µοιάζουν µε τα αντίθετα είδωλα του ίδιου καθρέφτη. Για τον Ντε Ματέις, ο τίτλος αυτού του βιβλίου ίσως να ήταν Σικελικό γοτθικό — ιστορία τρόµου δυτικά των Συρακουσών· στην Κοντσεττίνα ίσως να ταίριαζε περισσότερο ο τίτλος Κουκλοθέατρο σε τοπίο του Νότου· της άρεσαν οι µαριονέτες· άλλοτε έµοιαζε µικρότερη από την ηλικία της, άλλοτε πολύ µεγαλύτερη. Το Σικελικό ειδύλλιο τοποθετείται στο επαρχιακό περιβάλλον του νησιού εκείνη την όχι και τόσο µακρινή εποχή: µαφιόζικες δολοφονίες, εγκλήµατα τιµής, βιασµοί και επανορθωτικοί γάµοι. Ο Ντε Ματέις και η Κοντσέττα Βιτάλε δεν βρίσκουν τη θέση τους σ’ αυτόν τον κόσµο. Αν και η προτροπή για τον εαυτό τους είναι Ζήσε!, όλα πάνε στραβά, σχεδόν όλα: ο Ντε Ματέις βρίσκει τον σικελικό τρόπο θανάτου και η Κοντσέττα αρνείται να συµµορφωθεί µε τον σικελικό τρόπο ζωής.
Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Πατάκη, 2021, 304 σελ.
Το λούνα παρκ στο ιερό βουνό – Σώτη Τριανταφύλλου
Τιφλίδα, δεκαετία του 1980. Η Ιρίνα Νόζατζε, κόρη εργάτη σαπωνοποιίας, δημοσιογράφος στην εφημερίδα “Χρονικά της Σοβιετικής Γεωργίας”, περνάει τις μέρες της αντιγράφοντας δελτία για την αγροτική παραγωγή και τα επιστημονικά επιτεύγματα της σοσιαλιστικής δημοκρατίας. Τίποτα δεν συμβαίνει. Ύστερα, συμβαίνει κάτι· μια αποτυχημένη αεροπειρατεία: τέσσερις νεαροί Γεωργιανοί αποπειρώνται να αυτομολήσουν στη Δύση· ακολουθεί τραγωδία που παίρνει μεγάλη δημοσιότητα και πανσοβιετικές διαστάσεις. Η Ιρίνα, αποφασίζοντας να ερευνήσει την υπόθεση με καυκασιανό πείσμα, ζει δυο παράλληλες ζωές: μια μέσα στην κρυψίνοια, στην αδιαφορία και στην ασυνεννοησία, και μια άλλη στον κόσμο της φαντασίας και των βιβλίων, από τα Ταξίδια του Γκιούλιβερ μέχρι το Γαλάζιο πουλί της ευτυχίας. Ως τον σκληρό Απρίλιο του 1989, τα μικρά και μεγάλα γεγονότα της ζωής της (απώλειες, απογοητεύσεις, καθημερινές ανακαλύψεις) και της χώρας ολόκληρης (το πυρηνικό δυστύχημα στο Τσερνόμπιλ, οι μεταρρυθμίσεις του Γκορμπατσόφ και ο αντίκτυπός τους, το εθνικιστικό κίνημα στη Γεωργία) γίνονται αιτία να αλλάξει η ιδέα που είχε για τον εαυτό της και για όλα τ’ άλλα.
Το “Λούνα παρκ στο ιερό βουνό” είναι το τρίτο βιβλίο μιας εν εξελίξει τετραλογίας για τη Σοβιετική Ένωση. Στο “Εργοστάσιο των μολυβιών” (2000), η ιστορία αρχίζει πριν από την επανάσταση των μπολσεβίκων και τελειώνει τις παραμονές του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου· στις “Σπάνιες γαίες” (2013), ο κλόουν Πραβιέν Σεργκέγεβιτς Μακάρεφ ζει στη βορειοδυτική Ρωσία στα χρόνια του Στάλιν· σ’ αυτό το τρίτο μυθιστόρημα, ξετυλίγεται η ιστορία της οικογένειας Νόζατζε και οι τελευταίες μέρες της Σοβιετικής Γεωργίας.
Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Πατάκη, 2019, 352 σελ.
Λος Άντζελες – Σώτη Τριανταφύλλου
Οδηγώντας στη Νότια Καλιφόρνια
Ένα πρωί βρήκα τα υπολείμματα των ημερών σου, είδα τις πατημασιές σου στην ερπετώδη γη, άκουσα πάλι την αναπνοή σου: στα ρημαγμένα τοπία, στη μακάβρια αταξία, σε είδα να γίνεσαι ένας άνθρωπος ασυνήθιστα συνηθισμένος. Ήθελα να σου φωνάξω πως όταν σε βρήκα ήσουν ήδη χαμένος, όμως, δεν σου είπα τίποτα· έμεινα να σε κοιτάζω με την πλάτη ακουμπισμένη στον τοίχο. Έπειτα, πέρασε το καλοκαίρι και ήρθε ένας μακρύς και βαρύς χειμώνας: οι σκιές σκούραιναν και οι άνεμοι βρυχώνταν -αστραφτερές βροχές χτυπούσαν τις γέφυρες. Πήρα τον δρόμο για την Καλιφόρνια: οδηγώντας σκεφτόμουν πως η ταχύτητα στον δρόμο δείχνει την ταχύτητα της ανθρώπινης προσδοκίας. Κάνε αυτό που ξέρεις να κάνεις καλύτερα. Οδήγα.
Αφηγήσεις, Ταξιδιωτική λογοτεχνία, Μελάνι, 2019, 136 σελ.
Σύντομη δεκαετία – Σώτη Τριανταφύλλου
Η Σώτη Τριανταφύλλου αναλύει τις διεθνείς σχέσεις, την εξέλιξη των νοοτροπιών και τις μορφές της πολιτικής που αναδύθηκαν την τελευταία, “σύντομη” δεκαετία: Τουρκία, ΝΑΤΟ, προεδρία Ντόναλντ Τραμπ· Ευρωπαίοι δημαγωγοί· στην Ελλάδα δέκα χρόνια φτωχοποίησης· τέσσερα χρόνια αριστεροδεξιάς διακυβέρνησης.
Η αριστερά με τη μαρξιστική της ανάλυση χρησιμοποιεί την οικονομία ως βασικό εργαλείο και σημείο αναφοράς, δεν κατανοεί την ποιότητα ζωής με όρους του 21ου αιώνα. Γι’ αυτό, ένα μεγάλο μέρος της συμμετέχει σε συνωμοσία σιωπής. Αδυνατεί να αντιμετωπίσει τα θρησκευτικά και πολιτισμικά προβλήματα ανεξάρτητα από τα οικονομικά και να ερμηνεύσει τι μας συμβαίνει.
Μια συλλογή άρθρων που προσπαθεί να αποκαταστήσει την αλήθεια για το χθες και το σήμερα στο ομιχλώδες τοπίο της προπαγάνδας και των κληρονομημένων ιδεών.
Αρθρογραφία, Athens Voice, 2019, 416 σελ.
Μόνοι στον κόσμο – Σώτη Τριανταφύλλου
Ευρωπαίοι συγγραφείς, αντιαμερικανισμός και ευρωπαϊκή μοναξιά
Είναι άραγε οι Αµερικανοί από τον Άρη και οι Ευρωπαίοι από την Αφροδίτη; Mήπως ο αντιαµερικανισµός είναι νοµιµοποιηµένος ρατσισµός; Ή µήπως πρόκειται για κάτι ανύπαρκτο, για µια κατασκευή των Αµερικανών υπερπατριωτών που δεν δέχονται κριτική και δεν παίρνουν από λόγια; Πολλοί αποδίδουν την ευρωπαϊκή εχθρότητα εναντίον των ΗΠΑ στον φθόνο και θεωρούν τον “εξαµερικανισµό” άριστη µορφή εκσυγχρονισµού. Πράγµατι, σε πολλές περιπτώσεις, ο αντιαµερικανισµός είναι µια σειρά από στερεότυπα, προκαταλήψεις και υπεραπλουστευµένες, συνήθως ανακριβείς, πληροφορίες: το πρόβληµα στις κοινωνίες µας είναι ότι όλες οι παρεξηγήσεις, αν και συνιστούν ψεύτικες ιδέες, παραµένουν αληθινά γεγονότα.
Τα αρνητικά αισθήµατα µαζί µε κάθε λογής φαντασιώσεις για την Αµερική χρονολογούνται από την ανακάλυψη του Νέου Κόσµου· από τότε που ο Κολόµβος µετέφερε την εικόνα ενός ελκυστικού πρωτογονισµού στον οποίο απέδιδε ταυτοχρόνως στοιχεία εκφυλισµού. Και προτού ο Νέος Κόσµος εξελιχθεί στις Ηνωµένες Πολιτείες και στη συνέχεια σε παγκόσµια δύναµη -“υπερδύναµη”-, η Ευρώπη ένιωθε ένα είδος ανηµπόριας που πήγαζε από την ίδια: η Αµερική φάνταζε σαν ένας απειλητικός νεόπλουτος που ανέβαινε γοργά στην παγκόσµιακλίµακα. Αυτά τα αισθήµατα δεν ήταν πάντοτε ξεκάθαρα και χωρίς αµφισηµία: πολλοί Ευρωπαίοι ταλαντεύονταν ανάµεσα στην ανησυχία και στο θάµβος, ενώ άλλοι έβλεπαν την Αµερική σαν το ιδανικό καταφύγιο από την ευρωπαϊκή στενότητα, τις ασφυκτικές παραδόσεις και τα αυταρχικά καθεστώτα.
Ιστορία και κριτική, Εκδόσεις Πατάκη, 2019, 536 σελ.
Σάββατο βράδυ στην άκρη της πόλης – Σώτη Τριανταφύλλου
Το “Σάββατο βράδυ στην άκρη της πόλης” είναι ένα από τα πιο πολυδιαβασμένα μυθιστορήματα της δεκαετίας του ’90. Πρόκειται για μια ιστορία φιλίας, απώλειας και ενηλικίωσης που εκτυλίσσεται στο κέντρο του δυτικού κόσμου και συγχρόνως στην άκρη του, στις φτωχογειτονιές της Νέας Υόρκης. Μέσα από τη ζωή της αφηγήτριας, μιας Ελληνίδας που σπουδάζει στο ΝΥU, ξετυλίγεται η εικόνα μιας ασυλλόγιστης πόλης που δονείται ακτινοβολώντας αγαλλίαση και ποίηση. Στα εφτά χρόνια που περνούν στις σελίδες αυτού του βιβλίου, τα μητροπολιτικά πλάσματα που χορεύουν σε γιγάντια πάρτυ, καταπίνουν παράνομες κάψουλες και ονειρεύονται ταξίδια μ’ ένα διθέσιο Θάντερμπερντ, θα γνωρίσουν την αγάπη, τον κίνδυνο και τον θάνατο· μερικοί θα μεγαλώσουν, μερικοί θα χαθούν για πάντα· τέλος, άλλοι θα γίνουν, για λίγο καιρό, εκστατικά ευτυχισμένοι.
Αύριο, μια άλλη χώρα – Σώτη Τριανταφύλλου
Στην αρχή, ο Κάρολος πηγαίνει στην τρίτη δημοτικού, η Λίλη στην πρώτη· ο μπαμπάς τους δουλεύει στη σωληνουργία· είναι ο καλύτερος μπαμπάς που μπορεί να έχει κανείς· δεν παραπονιέται ποτέ για τα βάσανά του. Βάσανα έχει· βλέπει όμως πάντα την ηλιόλουστη πλευρά του δρόμου. Η μαμά τους είναι όμορφη (παρά το στραβό εκείνο δόντι), αλλά πίνει πολύ· ουίσκι, καμιά φορά τζιν· ακόμα, κάνει βόλτες στα μαγαζιά, μιλάει (ψιθυριστά) στο τηλέφωνο και νοσταλγεί την Αφρική, όπου ζούσε κάποτε μαζί με τον παππού και τη γιαγιά, τα σκυλιά τους και τα άλογά τους. Ο μπαμπάς αγαπάει τρελά τη μαμά, η μαμά αγαπάει τρελά τον Ευτύχη -που μόλις αποφυλακίστηκε- και ο Ευτύχης προσπαθεί να φτιάξει τη ζωή του, όπως λένε. Πρόκειται για μια γλυκιά οικογένεια που διαλύεται και ανασυγκροτείται· ζει σ’ ένα διαμέρισμα στην Αθήνα στα μέσα της δεκαετίας του ’60· η Αθήνα γλεντάει· ξενυχτάει στα αναψυκτήρια και στις βεγγέρες· στο μεταξύ, χτίζονται καινούριες πολυκατοικίες· καινούριες συνοικίες· σ’ ολόκληρη την πόλη αντηχούν κομπρεσέρ και μπουλντόζες. Είναι ένα τοπίο μαγικό, που αναβοσβήνει: Οι μεγάλοι έχουν ένα σωρό μυστικά και οι μικροί ένα σωρό απορίες -καθώς και μυστικά άλλωστε. Ο Κάρολος κοιτάζει τον κόσμο -τον κόσμο κοιτάζει και η Λίλη, διαφορετικά όμως· έπειτα, ο κόσμος κλυδωνίζεται· η χώρα μεταμορφώνεται σε μια άλλη χώρα· ο Κάρολος κι η Λίλη μεγαλώνουν λίγο· όχι πολύ· στο μεταξύ, η γιαγιά Νίνα χαρίζει στη Λίλη ένα τρανζιστοράκι, ο Πίπης βάζει γυαλιά μυωπίας, η Φώφη ερωτεύεται ένα φαντάρο, ο μπαμπάς του Πίπη εξορίζεται σ’ ένα ερημονήσι και η γιαγιά Ευλαλία τσακώνεται με τη Λίλη γιατί η Λίλη πάει σ’ εκείνα τα βαφτίσια απρόσκλητη. Μέχρι να συμβούν αυτά, συμβαίνουν άλλα, πολλά: ακούγονται φιλιά, κλάματα, τραγούδια και γυαλικά που σπάνε· ο Αζναβούρ εμφανίζεται σ’ ένα κέντρο στο Καλαμάκι· δίνονται μερικές υποσχέσεις και μερικά χαστούκια. Το Αύριο, μια άλλη χώρα είναι η ιστορία του Κάρολου και της Λίλης, οι καλές και οι κακές μέρες μιας παιδικής ηλικίας· οι καλές και οι κακές μέρες μιας χώρας -και, ύστερα, μιας άλλης χώρας.
Το “Αύριο, μια άλλη χώρα” είναι το δεύτερο μυθιστόρημα της Σώτης Τριανταφύλλου, που πρωτοεκδόθηκε το 1997. Σ’ αυτό, η Σώτη Τριανταφύλλου περιγράφει τη μοναδική χώρα που μπορεί κανείς να ονομάσει “πατρίδα” του: μια παιδική ηλικία, γεμάτη μικρά και μεγάλα γεγονότα, εκπλήξεις και πικρίες. Η ιστορία εκτυλίσσεται στην κεντρική Αθήνα, λίγο πριν από το πραξικόπημα του 1967, και ήρωές της είναι τα μέλη μιας μεσοαστικής οικογένειας, το καθένα από τα οποία βλέπει τον κόσμο με τον δικό του τρόπο. Μολονότι δεν πρόκειται για αυτοβιογραφικό αφήγημα (κάθε άλλο), το “Αύριο, μια άλλη χώρα” αποτελεί τη μαρτυρία μιας ολόκληρης εποχής που πέρασε, αφήνοντας βαθιά ίχνη, και μιας κοινωνικής τάξης που έχασε την εύνοια των θεών.
Ο υπόγειος ουρανός – Σώτη Τριανταφύλλου
Ο “Υπόγειος ουρανός” είναι το τρίτο μυθιστόρημα της Σώτης Τριανταφύλλου, που πρωτοεκδόθηκε το 1998 από τις εκδόσεις Πόλις. Πρόκειται για την ιστορία της ελληνοαμερικανικής κοινότητας σε μια βιομηχανική πόλη της Ιντιάνα και για την περιπέτεια του νεαρού Μπίλλυ Μόρροου (πρώην Μωρόπουλου), που προσπαθεί να απαλλαγεί από την ταυτότητα του μετανάστη δεύτερης γενιάς: ο Μπίλλυ ζει μια αμερικανική ζωή και μια αμερικανική εμπειρία· την αγάπη για τους αγώνες των αυτοκινήτων· τη λαχτάρα της περιπλάνησης· την τζαζ του Γουές Μοντγκόμερυ· τα βιβλία για την κατάκτηση της Δύσης· τον έρωτα με μια άρρωστη κοπέλα που τη λένε Λουτσία και μένει σε καταυλισμό με τροχόσπιτα.
Ο “Υπόγειος ουρανός” είναι το χρονικό μιας περιπλάνησης και μιας ήττας· ένα μυθιστόρημα εμπνευσμένο από τα μεταναστευτικά χρονικά κι από τα “Σταφύλια της οργής”, από τον Ρος Λόκριτζ και τον Κένεθ Ρέξροθ· ένα αμερικανικό μυθιστόρημα γραμμένο στα ελληνικά.
Στη γειτονιά, στο Σάουθ Μπεντ της Ιντιάνα, τον Μπίλλυ Μόρροου τον φώναζαν Ντουντς. Η ιστορία του Ντουντς αρχίζει από τότε που οι γονείς του ήρθαν από την Ελλάδα στις Ηνωμένες Πολιτείες για να δουλέψουν στην αυτοκινητοβιομηχανία Στουντεμπέικερ, όταν το Σάουθ Μπεντ ήταν γεμάτο εργοστάσια. Και συνεχίζεται με την τζαζ του Γουές Μοντγκόμερυ, με παλιά αυτοκίνητα και με βιβλία για τους Ινδιάνους, τους χρυσοθήρες και τον απέραντο ουρανό της Δύσης.
Ο Ντουντς μεγαλώνει δίπλα στον φίλο του τον Τόνυ -που παίζει με τράπουλες και με πιστόλια και στον ξάδερφό του τον Τέλη, που φιλοδοξεί να γίνει επιχειρηματίας. Μαζί ξενυχτάνε στα επαρχιακά χορευτικά κέντρα, διανύουν τους αυτοκινητοδρόμους που οδηγούν στην Ιντιανάπολη, στο Σικάγο και στους αγώνες των «πειραγμένων» αυτοκινήτων. Ο Μπίλλυ, ο Τόνυ κι ο Τέλης περιμένουν να συμβεί το μέλλον· κι όταν συμβαίνει, είναι απροετοίμαστοι – ο καθένας με τον τρόπο του· κανείς δεν μπορεί να τους βοηθήσει.
Όταν ο Ντουντς γνωρίζει τη Λουτσία, ο κόσμος φωτίζεται· γίνεται ένα μέρος θεσπέσιο: οι δυο τους ταξιδεύουν προς την Καλιφόρνια αναζητώντας τον ήλιο και τον ωκεανό. Αλλά στον δρόμο τούς περιμένουν η λύπη, η αρρώστια και ο θάνατος: ένα κακό αστέρι τούς ακολουθεί· ο απέραντος, προστατευτικός ουρανός που αναζητεί ο Μπίλλυ «Ντουντς» Μόρροου απομακρύνεται μαζί με τον ορίζοντα.
Η Μαριόν στ’ ασημένια νησιά και στα κόκκινα δάση – Σώτη Τριανταφύλλου
Η Μαριόν είναι ένα κοριτσάκι που µοιάζει µε αγοράκι, αλλά όχι πολύ· ζει µε τον µπαµπά της -που µαγειρεύει ωραία φαγητά- και τη µαµά της -που όλο ακούει τραγούδια των Beatles- σ’ ένα σπίτι σ’ ένα βόρειο, ασηµένιο νησί. Στο σπίτι αυτό -που βρίσκεται στην όχθη του ωκεανού- µένει (µέσα στο ρολόι του τοίχου) ένας νάνος ευγενικής καταγωγής, ένα µαλλιαρό και καλόκαρδο σκυλί κι ένα πολύ γλυκό µωρό που χτυπάει παλαµάκια µε τα ποδαράκια του. Δίπλα, µένει η Πούπε, ένα άλλο κοριτσάκι που πηδάει µέσα σε ζωγραφιές κι έτσι ταξιδεύει σε χώρες τροπικές, µε τιρκουάζ πισίνες και παγωμένες λεμονάδες. Η Μαριόν στ’ ασηµένια νησιά και στα κόκκινα δάση είναι ένα ταξίδι στον κόσµο και στα όνειρα, µια γνωριµία µε τα πλάσµατα της φαντασίας και µε τις θεσπέσιες µουσικές που παραµονεύουν. Επίσης, είναι µια µεγάλη βουτιά, ένα σπλας στη µυθολογία και στα παραµύθια όλων των χωρών µαζί, αφού οι χώρες δεν είναι ξεχωριστές κι αφού όλοι οι δρόµοι οδηγούν κάπου κι έπειτα κάπου αλλού. Η Μαριόν παίρνει τους απίθανους αυτούς δρόµους κι ούτε φοβάται µήπως χαθεί ούτε τίποτα, και µετά από πολλές περιπέτειες φτάνει στη µέση της Γης, και στο καλοκαίρι που ποτέ δεν τελειώνει· στη διαδροµή, συναντάει ξωτικά και ζώα, τζίνια, πνεύµατα και τέρατα, νάνους που μιλάνε αλλόκοτες γλώσσες, τρελούς θεατρίνους, ηλιοτρόπια που χαχανίζουν και μάγισσες που γελάνε φριχτά µες στη νύχτα.
Άλμπατρος – Σώτη Τριανταφύλλου
Το Λονδίνο από το 1880 μέχρι το τέλος του Μεγάλου Πολέμου, το σύστημα των κοινωνικών τάξεων στη Βρεττανία, η βαρβαρότητα και το μεγαλείο της Αυτοκρατορίας, αλλά και οι ασυμβίβαστοι ταξικοί αποστάτες -όπως ο βαρωνέτος Έντμουντ Μάθιουσελντ και ο μαρκήσιος Νέλσον Τζαίημς- είναι το υλικό αυτού του μυθιστορήματος που έχει τον τίτλο ενός μεγάλου ωκεάνιου πουλιού. Στο κέντρο της δράσης βρίσκεται ένα κοριτσάκι που μεγαλώνει σε μια άθλια φτωχογειτονιά, αλλά εισβάλλει μέσα στον κόσμο με την απόφαση ν’ αλλάξει τους όρους του παιχνιδιού. Η Μόλλυ Γιάρροου δεν δέχεται να δουλέψει σε σπιρτοποιείο, δεν δέχεται να υποκύψει στη μοίρα· το “Άλμπατρος” είναι η αφήγηση αυτής της ανυποχώρητης άρνησης, και μαζί η περιγραφή μιας εποχής, μιας μητρόπολης κι ενός γάμου που ανατρέπει τις βικτωριανές αξίες και τον ίδιο του τον εαυτό: είναι η ιστορία του Έντμουντ και της Μόλλυ Γιάρροου· η ιστορία του κόσμου στο γύρισμα του αιώνα· και το χρονικό του πώς οι γυναίκες έγιναν άνθρωποι.
Γράμμα από την Αλάσκα – Σώτη Τριανταφύλλου
Επιστολική νουβέλα
Η Γουέντυ είναι τραγουδίστρια της κάντρι. Ο Τζέραρντ είναι άνεργος, αλλά έχει βάλει στοίχημα με τον εαυτό του να ξοδεύει πέντε δολάρια την ημέρα (χώρια το ενοίκιο).
Ζουν στο Σιάτλ, μια πόλη όπου βρέχει διαρκώς. Αγαπιούνται -με τον τρόπο τους- αλλά ευτυχισμένοι δεν είναι. Η Γουέντυ φεύγει για περιοδεία στην Αλάσκα. Γράφει γράμματα στον Τζέραρντ, εκείνος όμως δεν απαντάει: έχει βαρεθεί, θέλει την ησυχία του.
Γίνεται μια παρεξήγηση: η Γουέντυ απελπίζεται και σκάει από το κακό της. Όμως, η Αλάσκα δεν είναι μόνο χιόνια κι αρκούδες και άγρια φύση. Είναι ένας τόπος όπου όλα μπορούν να συμβούν. Και συμβαίνουν.
Επιστολές που συνθέτουν μια ιστορία αγάπης (στην πραγματικότητα δύο) σ’ ένα βόρειο κλίμα: μια ιστορία κάπως ρομαντική και κάπως αστεία.
Σπάνιες γαίες – Σώτη Τριανταφύλλου
Ο Πραβιέν Σεργκέγεβιτς Μακάρεφ γεννήθηκε στο Μουρμάνσκ, στη βορειοδυτική Ρωσία, δέκα χρόνια μετά την επανάσταση των μπολσεβίκων. Σπούδασε εδαφολογία στο Λένινγκραντ, ερωτεύτηκε μια ακροβάτισσα, διέπραξε ένα έγκλημα. Ύστερα, γνώρισε έναν Άγγλο κατάσκοπο: η φιλία αυτή τον οδήγησε σε μια απόφαση που δεν πραγματοποίησε. Αναζητώντας Σπάνιες Γαίες, ο Μακάρεφ άκουσε τις γοργόνες να τραγουδάνε και τους ψιθύρους της ιστορίας που μορφάζει σαν τέρας. Αυτό το βιβλίο είναι τα απομνημονεύματά του.
“Κοιμόμασταν σε μεταλλικές κουκέτες, ξυπνούσαμε μαζί το πρωί -ο Βαλόντια κι ο Ανατόλι φρέσκιοι φρέσκιοι, εγώ κατάκοπος με μαύρους κύκλους γύρω απ’ τα μάτια. Πετάγονταν απ’ τα κρεβάτια τους ολόχαροι, φλύαροι· το πάτωμα έτριζε καθώς έκαναν πενήντα κάμψεις μετρώντας τες μεγαλοφώνως. Ύστερα, ξυρίζονταν σιγοτραγουδώντας, έριχναν πάνω τους μεγάλες ποσότητες κολόνιας λεμονιού και στη συνέχεια τρέχανε όλοι μαζί στα μαθήματα, στις παραδόσεις, στα εργαστήρια και στις εξετάσεις. “Φοιτητική ζωή”. Μελετούσαμε γύρω από μια μεγάλη σανίδα τοποθετημένη σε τέσσερα πόδια -εδαφοχημεία, αγρογεωλογία-, τρώγαμε μαζί στην τραπεζαρία (χοντρά, καραβίσια μακαρόνια και πυνκόρρευστες σούπες με ετερόκλητα υλικά και αηδιαστική γεύση), ακούγαμε πλάκες από έναν παλιό φορητό φωνογράφο και, κάθε τόσο, σοβατίζαμε τον ξεφλουδισμένο τοίχο. Σ’ αυτόν τον τοίχο ήταν κρεμασμένα σημαιάκια της Σπαρτάκ Μόσχας, μια αφίσα από έναν αγώνα του 1936 με την Ντυνάμο και η φωτογραφία ενός περίφημου ποδοσφαιριστή που έδειχνε με καμάρι τη φανέλα του -εγώ πάντως δεν τον είχα ακούσει ποτέ. Δεν είμαι αθλητικός τύπος· όταν μια φορά πήγα μαζί με τον Βαλόντια και τον Ανατόλι στο γήπεδο με μπέρδεψε η αλλαγή των τερμάτων στο ημίχρονο”.
Ο χρόνος πάλι – Σώτη Τριανταφύλλου
Φιλοξενία είναι να καλείς κάποιον στην κουζίνα σου…
Το “Ο χρόνος πάλι” είναι ένα παιχνίδι αυτοβιογραφίας: η συγγραφέας περιηγείται στη ζωή της· η μυθοπλασία συγχέεται με την πραγματικότητα, όσα συνέβησαν συγχέονται με όσα θα μπορούσαν να έχουν συμβεί, με όσα θα ήταν ωραίο να συμβούν· “αν είχα μια δεύτερη ευκαιρία, μια δεύτερη ζωή, θα γινόμουν…”
Το βιβλίο αυτό -τα απομνημονεύματα ενός ανθρώπου που έζησε “έναν αστερισμό από γεγονότα”- είναι άλλοτε κοινωνική ιστορία, άλλοτε λογοτεχνική κριτική, άλλοτε ταξιδιωτική πεζογραφία· η καταγραφή μιας προσωπικής φιλοσοφίας για την ύπαρξη και για το γράψιμο, για τη ζωή στη μεγαλούπολη, για την αποτυχία του έρωτα, για τον Σαίξπηρ, για το δίκιο του Κερένσκυ έναντι των μπολσεβίκων, για τους αγώνες της Φόρμουλα 1 και για τις τηγανητές πατάτες. Στις σελίδες του Ο χρόνος πάλι -που μπορούν να διαβαστούν σε τυχαία σειρά- οι στιγμές ξεδιπλώνονται σαν χάρτης· τα λογοτεχνικά τοπία είναι τοπία της ψυχής. Στα περιθώρια σημειώνονται παρατηρήσεις και ερωτήματα για την ποίηση, την πολιτική, τη φιλία, την αγάπη, την απώλεια· για την αρρώστια και τον θάνατο· για το πώς μπορείς να μεταμορφώσεις την απελπισία στην πιο ακλόνητη ελπίδα. Ανάμεσα σε όσα έφερε το πέρασμα του χρόνου -του χρόνου που σε βλάπτει “μόνο αν είσαι τυρί…”- είναι μια υπέροχη παιδική ηλικία, μια νεότητα που παρατράβηξε, μια εξέγερση που δεν τελείωσε ποτέ.
Το “Ο χρόνος πάλι” αποτελεί μια επινοημένη βιογραφία· προπάντων, είναι ένα έργο τιμής στα βιβλία, για το πώς η ανάγνωση μπορεί να σώσει τη ζωή σου.
“Καμιά φορά, το πρώτο πρόσωπο, η φωνή του αφηγητή, η φαινομενικά άδολη κι αθώα, είναι παραπλανητική· κόλπο, ξεγέλασμα. Ο συγγραφέας παίζει το παιχνίδι της βιογραφίας χρησιμοποιώντας ένα σωρό απεικάσματα…”
Συγχώρεση – Σώτη Τριανταφύλλου
Η «Συγχώρεση» είναι ένα αφήγημα για τη βία του κόσμου αλλά, κυρίως, για την καλοσύνη. Κι αν η ιστορία της ανθρωπότητας προχωρεί χάρη στον εγκληματία που κρύβουμε μέσα μας -καθώς και σε πείσμα του- η καλοσύνη είναι άχρονη και δεν έχει ηλικία. Τουλάχιστον αυτό ανακαλύπτει η ηρωίδα αυτού του βιβλίου, η Αντόνια Κούπερ, μια νοικοκυρά και μητέρα από το Νάσβιλλ του Τεννεσσή, που βλέπει τη ζωή της να διαλύεται και την πίστη της στο Καλό να κλονίζεται από ένα απρόσμενο φρικτό γεγονός. Ωστόσο, η Αντόνια επιμένει ως το τέλος -ή πείθεται- ότι το Καλό αναδύεται στο τέλος σαν κάτι μεγαλύτερο και ισχυρότερο απ’ το Κακό. Στη «Συγχώρεση» γίνονται τρεις αποτρόπαιοι φόνοι, ο καθένας με διαφορετικό τρόπο. Ένα παιδί εξαφανίζεται· μια οικογένεια πληρώνει το τίμημα· την εύθραυστη αρμονία διαδέχεται η αγωνία, η απελπισία, το μίσος, η απατηλή επιθυμία για εκδίκηση. Το έγκλημα τιμωρείται σκληρά, αλλά η τιμωρία δεν φέρνει τη λύτρωση· προπάντων, δεν φέρνει πίσω τους νεκρούς. Όλα γύρω της κλυδωνίζονται επικίνδυνα, και η Αντόνια πέφτει και τσακίζεται. Μετά από χρόνια και χρόνια σε μια ιδιωτική κόλαση, ξαναβρίσεκι τη μικρή θέση της στον κόσμο: η συγχώρεση είναι ο μοναδικός τρόπος για να επιζήσει.
Στη «Συγχώρεση» ξεδιπλώνεται ο Αμερικανικός Νότος σήμερα: η «αμερικανική» αφέλεια μαζί με την απάνθρωπη ηθική της Παλαιάς Διαθήκης, το θρησκευτικό συναίσθημα και οι εγκληματικές του παρενέργειες· οι αιμοσταγείς νόμοι και οι όχι λιγότερο αιμοδιψείς «φιλήσυχοι πολίτες» που συσπειρώνονται σε μια κοινωνία χωρίς σοφία και χωρίς έλεος.
Η φοβερή τροπή των πραγμάτων – Σώτη Τριανταφύλλου
Σ’ αυτόν τον τόµο βρίσκονται µερικά από τα πολιτικά άρθρα που έγραψα τα τελευταία τρία χρόνια περιγράφοντας µια λίγο-πολύ σταθερή επικαιρότητα και εκφράζοντας µια σειρά πολιτικές θέσεις σχετικά µε τα κοινωνικά κινήµατα, τις διεθνείς σχέσεις, την Aριστερά, τον πλουραλισµό και την πολυπολιτισµικότητα, την οικονοµική και θεσµική κρίση στη χώρα µας. Είχαν προηγηθεί άρθρα σχετικά µε τον νεοπλουτισµό, τον βαθύ επαρχιωτισµό και την παθολογία της ελληνικής κοινωνίας πριν από το 2008-2009, για το πώς πιστεύω ότι φτάσαµε ως εδώ, το πώς όλα ήταν αναµενόµενα και αναπόφευκτα. Λείπουν επίσης τα άρθρα γύρω από τις Ηνωµένες Πολιτείες, που αποτελούν το κύριο γνωστικό µου αντικείµενο -αυτή την εποχή µάς απασχολεί περισσότερο ο συσχετισµός δυνάµεων στην Ευρώπη παρά η αµερικανική πολιτική στον κόσµο. Εδώ γίνεται λόγος λοιπόν για το πολιτικό µας ήθος, για την επιλεκτική µας νοµιµότητα, για τα πολιτικά και κοινωνικά µας ατυχήµατα, για την αθέτηση της ευρωπαϊκής υπόσχεσης, για τον αριστερό συντηρητισµό και για τα εµπόδια στην πορεία προς τη νεωτερικότητα. Ο κάθε αναγνώστης διαβάζει διαφορετικά αυτά τα κείµενα: η δική µου πρόθεση πάντως είναι η αφύπνιση και η πολιτική µας ωρίµανση· η παρουσίαση ενός εναλλακτικού τρόπου πρόσληψης της πραγµατικότητας που παραµένει γεµάτη συναρπαστικές ευκαιρίες και περιπέτειες.
Λίγο από το αίμα σου – Σώτη Τριανταφύλλου
Με τον Ιερώνυμο ντε Μπιουτ αποχαιρετηθήκαμε με την ίδια αλλόκοτη χειρονομία -το πιάσιμο του αγκώνα- προτού βρω την ευκαιρία να ρωτήσω για τη Λύντια κάτι περισσότερο από ένα βιαστικό “Τι κάνει η Λύντια;” και “Μένει ακόμα στο Λονδίνο;” και να πάρω μονολεκτικές απαντήσεις: “Καλά” και “Ναι”. Και χωρίσαμε προτού αποφασίσω αν ήθελα να τον ξαναδώ, ή να ζητήσω τουλάχιστον τον αριθμό του τηλεφώνου του· προτού μαντέψω αν ήθελε να ξαναϊδωθούμε εκείνος.
Δεν πήγα στο Πάρκο· άλλωστε, είχε αρχίσει να ψιλοβρέχει. Αγγλικό καλοκαίρι: αρχίζει στο τέλος Ιουλίου, τελειώνει στην αρχή Αυγούστου. Στράφηκα προς τα βόρεια και περπάτησα με γρήγορο βήμα μέχρι το σπίτι· όταν έκλεισα πίσω μου την πόρτα, δεν ηξερα αν η ταχυκαρδία οφειλόταν στο περπάτημα ή στην αναστάτωση που μου είχε προκαλέσει η συνάντηση με τον Ιερώνυμο. Όπως και να είχε, έγραψα αυτό το βιβλίο, το τέταρτο της ζωής μου (το τρίτο βρίσκεται ακόμα στο συρτάρι· δεν θέλησα να το εκδώσω· ίσως εξηγήσω αργότερα το γιατί· ίσως και να μην εξηγήσω): πάντως, σε τούτο εδώ το βιβλίο -που μοιάζει με μυθιστόρημα αλλά δεν είναι· είναι το χρονικό της ζωής μας- πρωταγωνιστούν ο Ιερώνυμος ντε Μπιουτ, η Λύντια ντε Μπιουτ κι εγώ. Επίσης, η Κλαίρη ντε Μπιουτ, η μικρή μου αδερφή Μπέθανυ και ο τρελός μου πατέρας Ρόναλντ Ρ. Σταμπς, που το σωτήριο έτος 1930 μετανάστευσε στην Ανατολική Αφρική για να καλλιεργήσει χρυσάνθεμα.
Μηχανικοί καταρράκτες – Σώτη Τριανταφύλλου
Οι “Μηχανικοί καταρράκτες” είναι η ιστορία του Σαλ που, στην πραγματικότητα, είναι η Σάλλυ. Ο Σαλ ταξιδεύει μέχρι το Μεξικό για να υποβληθεί σε επέμβαση αλλαγής φύλου, για να βρει την αληθινή του ταυτότητα και να αναλάβει την ευθύνη της. Οι “Μηχανικοί καταρράκτες” είναι μια αφήγηση για τις διαφορές ανάμεσα στους ανθρώπους, αλλά κυρίως για τις ομοιότητες – για τη φιλία και τον έρωτα που μπορούμε να συναντήσουμε σε απροσδόκητες στιγμές, σε απροσδόκητους τόπους. Όπως λέει ο Σαλ, «οι άνθρωποι είναι προβλέψιμοι, εκτός από τις φορές όπου είναι απρόβλεπτοι” – σ’ αυτό το βιβλιαράκι οι άνθρωποι είναι, όπως πάντα και με τον τρόπο του ο καθένας, χαριτωμένοι, γεμάτοι γλυκύτητα, παιδιάστικοι κι αξιαγάπητοι.
Η ενδέκατη ώρα – Σώτη Τριανταφύλλου
Δεν είμαστε όλοι οι άνθρωποι ίδιοι. Δεν μοιραζόμαστε την ίδια αρνητικότητα και ζοφερή αντίληψη του κόσμου, ούτε διαθέτουμε όλοι ανεπαρκές ψυχικό σθένος. Πολλοί από μας ξυπνάμε γεμάτοι ελπίδα για την καινούργια μέρα· αντιμετωπίζουμε τις δυσκολίες μαζί με τα αγαπημένα μας πρόσωπα· γελάμε πολύ – η γενικευμένη ανοησία, η κακεντρέχεια, η επιθετικότητα ούτε μας αφορούν, ούτε μας αγγίζουν.
Από την άλλη πλευρά, όσοι βυθίζονται στην απελπισία, στην εμπάθεια και στις πατροπαράδοτες ιδεολογίες μισαλλοδοξίας βλάπτουν τον ίδιο τους τον εαυτό, όχι τους στόχους που θέλουν να πλήξουν.
Χρειάζεται οδικός χάρτης για να ζήσει κανείς μακριά από τη δυσαρέσκεια και τα συναισθήματα του ανικανοποίητου. Είναι ανάγκη να μάθουμε να ελαχιστοποιούμε την ανησυχία, να μη θλιβόμαστε για το παρελθόν, να επικεντρωνόμαστε στα πράγματα που μπορούμε να ελέγξουμε αδιαφορώντας για όσα βρίσκονται πέρα από τον έλεγχό μας.
Σε αυτόν τον δεύτερο τόμο, που ακολουθεί τη «Φοβερή τροπή των πραγμάτων» (2012), η Σώτη Τριαντάφυλλου, πάντα καίρια, διορατική και διεισδυτική, ανατέμνει την ελληνική κοινωνία και την πολιτική αναλύοντας τα αίτια της κρίσης. Τι μας συνέβη; Τι θα μπορούσε να μας συμβεί; Τι πρέπει να κάνουμε; Εδώ λοιπόν υπάρχουν σκέψεις, επισημάνσεις και προτάσεις· κυρίως υπάρχουν όσα δεν ειπώθηκαν για πολύ-πολύ καιρό κι όσα αποτελούν ακόμα ταμπού των ιδεολογιών.
Πλουραλισμός, πολυπολιτισμικότητα, ενσωμάτωση, αφομοίωση – Σώτη Τριανταφύλλου
Σημειώσεις για τη σύγχρονη ανοιχτή κοινωνία
Σήµερα οι δυτικές χώρες είναι εγκλωβισµένες σ’ ένα αδιέξοδο παρακµής, αυτοαπέχθειας και υπερσυναισθηµατισµού. Eκτός από τις οικονοµικές και θεσµικές αναταράξεις, αντιµετωπίζουν τις συνέπειες της µεταναστευτικής τους πολιτικής και των πολυπολιτισµικών πρακτικών διαχείρισης των µεταναστών που εφάρµοσαν από τα τέλη της δεκαετίας του 1950.
Αυτές οι συνέπειες επιβαρύνονται από τη διεθνή συγκυρία, την αναβίωση του ισλαµοφασισµού και της σύγκρουσης µεταξύ της Ανατολής και της Δύσης. Στο εσωτερικό των δυτικών δηµοκρατιών, οι πολυπολιτισµικές πρακτικές -καθώς και οι αντίστοιχες θεωρητικές αντιλήψεις- έχουν οδηγήσει στη δηµιουργία περίκλειστων µειονοτήτων που αποµονώνονται από τον κύριο κοινωνικό και πολιτισµικό κορµό µε αποτέλεσµα τον κατατεµαχισµό και τη δυσπιστία µεταξύ των κοινωνικών οµάδων, την εχθρότητα και τις βίαιες αντιπαραθέσεις. Ενώ αναπτύσσεται, µε ποικίλες µορφές, ο ισλαµικός φονταµενταλισµός και ενώ η θρησκοληψία και ο σκοταδισµός µεταφέρονται και καλλιεργούνται στη Δύση, οι κυβερνήσεις των δυτικών χωρών επιµένουν σ’ ένα πολυπολιτισµικό πρόγραµµα που βασίζεται στον κοινωνικό εφησυχασµό και στην εθελοτυφλία. Αυτόν τον εφησυχασµό διαταράσσει η διαφαινόµενη τάση να περάσει η εξουσία από τα σοσιαλδηµοκρατικά κόµµατα στα ακροδεξιά, ή σε εκείνα που χαρακτηρίζονται ακροδεξιά, επειδή επιδεικνύουν σκεπτικισµό έναντι όχι µόνο της µεταναστευτικής πολιτικής, αλλά και της πολιτικής έναντι του ισλαµοφασισµού. Πράγµατι, τα σκεπτικιστικά κόµµατα -συχνά σκεπτικιστικά και ως προς την Ευρωπαϊκή Ένωση και την παγκοσµιοποίηση- κερδίζουν έδαφος, µολονότι έχουν άδικο σχεδόν σε όλα. Έχουν όµως δίκιο στο ότι η Δύση απειλείται από το πολεµικό Ισλάµ ενώ συγχρόνως αυτοκαταστρέφεται προδίδοντας τις αξίες της.
Αυτό το δοκίµιο σχολιάζει τις ρεπουµπλικανικές αξίες πάνω στις οποίες θεµελιώνεται το κράτος δικαίου, επιχειρηµατολογεί υπέρ της ελεγχόµενης µετανάστευσης που δε θα υπονοµεύει την κοινωνική συνοχή και επικρίνει την πολυπολιτισµικότητα ως πρακτική κατακερµατισµού και εξασθένισης των δηµοκρατικών θεσµών.
Τέλος, προτείνει έναν τρόπο αντιµετώπισης των προβληµάτων στη βάση της αναγνώρισης της συνεισφοράς των µεταναστών στην οικονοµία, αλλά και της επιθυµίας τους να ενσωµατωθούν στην κοινωνία αποδεχόµενοι τους δυτικούς νόµους και τις δυτικές αξίες.
Οι αρχαίοι Έλληνες χώνουν τη μύτη τους παντού – Σώτη Τριανταφύλλου
Οι αρχαίοι Έλληνες σοφοί -επιστήµονες, φιλόσοφοι, ταξιδευτές- έχουν πεθάνει εδώ και αιώνες, αλλά δεν παύουν να χώνουν τη µύτη τους παντού! Μας ακολουθούν, µας κοροϊδεύουν, καµιά φορά µάς βοηθούν, βάζουν ένα χεράκι για να µας σώσουν.
Σ’ αυτόν τον πρώτο τόµο, οι αρχαίοι Έλληνες σοφοί µπλέκουν σε συναρπαστικές περιπέτειες στον ουρανό, στους ωκεανούς και στη στεριά. Εµφανίζονται µπροστά µας εκεί που δεν τους περιµένουµε.
Η Σώτη Τριανταφύλλου αφηγείται τα καµώµατα και τα κατορθώµατά τους στον δικό µας, τον σηµερινό κόσµο.
Ασκήσεις αταραξίας – Σώτη Τριανταφύλλου
Είναι το κτίσιμο τζαμιών θεμελιώδες δικαίωμα και απόδειξη ανεξιθρησκίας; Είναι οι πεζόδρομοι λύση στα προβλήματα του άστεως; Γιατί είμαστε τόσο πρόθυμοι να χαρακτηρίσουμε τους άλλους “φασίστες”; Υπάρχει ηγεμονική κουλτούρα; Ποια είναι η φύση και τα όρια του κράτους προνοίας; Γιατί τείνουμε να ερμηνεύουμε τα γεγονότα μέσα από θεωρίες συνωμοσίας; Τι ενώνει και τι διαφοροποιεί τα δύο πολιτικά άκρα; Και προπάντων: Τι είδους κοινωνία επιθυμούμε τελικά; Είναι ακόμα ανοιχτό το σοσιαλιστικό αίτημα;
Οι αρχαίοι Έλληνες χώνουν τη μύτη τους παντού (ξανά) – Σώτη Τριανταφύλλου
Σ’ αυτό το βιβλιαράκι, γίνεται χαµός!
Μανιώδεις οδηγοί παίρνουν µέρος σε αγώνες ταχύτητας, ο Χριστόφορος Κολόµβος τα βρίσκει σκούρα στο Τρίγωνο του Διαβόλου (θεόρατα κύµατα, θυελλώδεις άνεµοι) και ο Πυθέας, που δεν έχει ησυχία, εξερευνά τους παγωµένους βόρειους τόπους µακριά από τη µαµά του που µαγειρεύει πεντανόστιµα κουκιά µε σκόρδο. Ανάµεσά τους κυκλοφορούν οι αρχαίοι σοφοί και εφευρέτες: ο Αρχύτας µε το µπαλονούχο τροχοφόρο µάρκας Μεγαλοπερίστερο, ο Ερατοσθένης µε τη µεζούρα του, ψηλοί και κατάξανθοι Βίκινγκς που αναζητούν το βορειοδυτικό πέρασµα.
Επικίνδυνα ταξίδια, ακραία καιρικά φαινόµενα, περιπέτειες, γκάφες κι ανακαλύψεις: οι αρχαίοι σοφοί χώνουν τη µύτη τους παντού!
Αστραφτερά πεδία – Σώτη Τριανταφύλλου
Αυτό το βιβλίο είναι µια περιδιάβαση στο Παρίσι και στην Αθήνα· µια διαδροµή, γεµάτη παρακάµψεις, στα ευµετάβλητα τοπία των εσώτερων πόλεων· στη σιωπή των προαστίων· στις ακτές. Η Νέα Υόρκη, το Λος Άντζελες, το Ντητρόιτ βρίσκονται εδώ σε δεύτερο πλάνο, µολονότι έζησα µεγάλο µέρος της ζωής µου στις αµερικανικές πόλεις και στον ενδιάµεσο χώρο, στους αυτοκινητοδρόµους και στα µοτέλ. Στα “Αστραφτερά πεδία” ο προορισµός λείπει· στη διαδροµή γίνεται λόγος για τη λογοτεχνία, για τη νιότη, την πολιτική, την ιστορία, τη διεθνή στρατηγική, τον έρωτα, την ποίηση, το ροκ εντ ρολ, τον θάνατο και την αυτοκτονία – γίνεται συχνά λόγος για τον θάνατο και την αυτοκτονία· πολύ συχνά. Δεν ξέρω γιατί – δεν σκοπεύω να αυτοκτονήσω προς το παρόν· τις περισσότερες µέρες, µάλιστα, είµαι εκστατικά ευτυχισµένη.
Παρ’ όλα αυτά, έγραψα τα “Αστραφτερά πεδία” για τους νεκρούς – όχι ότι έχει κάποια σηµασία γι’ αυτούς. Έχει για µένα· ώσπου να εκδοθεί το βιβλίο θα έχουν, σίγουρα, προστεθεί κι άλλοι θάνατοι, κι άλλες απώλειες. Τα Αστραφτερά πεδία είναι το είδος του βιβλίου που µπορεί να συνεχιστεί µέχρι το άπειρο ή µέχρι τον θάνατο του συγγραφέα: περιλαµβάνει σκέψεις, ιστορίες, αποσπάσµατα µυθοπλασίας, αναµνήσεις από το παρελθόν και, κατά κάποιον τρόπο, αναµνήσεις από το µέλλον.
Πηγές: Biblionet, Εκδόσεις Πατάκη, Ελληνικά Γράμματα, Αιγόκερως, Athens Voice, Μελάνι, Σύγχρονη Εποχή, IKK Productions, Αιγέας, Ιανός, Δελφίνι, Free Thinking Zone, Πόλις