Ο γλύπτης
Ρόντερικ Χάντσον
Ο Ρόντερικ Χάντσον, νέος, ταλαντούχος και ωραίος, βαλτώνει στην επαρχιώτικη ανία και στην έλλειψη μέσων να προωθήσει το ταλέντο του. Ο Ρόλαντ Μάλλετ, πλούσιος, παλλόμενος από ευαισθησία και με οξύτατη όραση, γίνεται ο Μαικήνας του. Ο μεγάλος καλλιτεχνικός εγωκεντρισμός του Ρόντερικ δεν μειώνει ούτε στο ελάχιστο τα φιλικά αισθήματα του Ρόλαντ. Η παρουσία της γυναίκας κάνει εντονότερο τον εγωκεντρισμό του Ρόντερικ και ιδανικότερη τη φιλία του Ρόλαντ.
Ο Χένρυ Τζέημς παρουσιάζει με άφταστη τέχνη το ψυχικό πορτραίτο των δύο φίλων για να δώσει με το τραγικό φινάλε και τον δραματικό ψυχισμό του καλλιτέχνη.
Ο Αμερικάνος
… Ένιωθε σαν άνθρωπος που ανεβαίνοντας μια σκάλα ετοιμάζεται να πατήσει σ’ ένα σκαλί και το πόδι του βρίσκει το κενό. Αυτή η παράξενη, χαριτωμένη γυναίκα, που καθόταν και κουβέντιαζε με τον αδερφό της κοντά στο τζάκι, στα γκρίζα βάθη του αφιλόξενου σπιτιού της – τι είχε να της πει; Φαινόταν τυλιγμένη σ’ ένα είδος αλλόκοτης και θεληματικής απομόνωσης· με ποια δικαιολογία είχε τραβήξει εκείνος την κουρτίνα; Για μια στιγμή ένιωσε σα να είχε βουτήξει σε κάτι βαθύ σαν τον ωκεανό, και σα να ήταν αναγκασμένος να παλέψει για να μη βουλιάξει.
Οι Ευρωπαίοι
Η δράση του μυθιστορήματος τοποθετείται στα μέσα του περασμένου αιώνα. Μας μεταφέρει σ’ ένα όμορφο βοστωνέζικο προάστιο, όπου βρίσκεται το μεγαλόπρεπο ερημητήριο της εύπορης οικογένειας Γουέντγουωρθ, τα νεώτερα μέλη της οποίας εξακολουθούν να ανατρέφονται σύμφωνα με τις αυστηρές πουριτανικές παραδόσεις της Νέας Αγγλίας. Την ανέφελη γαλήνη αυτής της μικρής πατριαρχικής κοινότητας, που η συνοχή της φαίνεται εκ πρώτης όψεως αδιάσπαστη, θα ταράξει ανεπανόρθωτα η ξαφνική άφιξη ενός μισολησμονημένου συγγενικού προσώπου, το όποιο έχει γεννηθεί και μεγαλώσει στην Ευρώπη. Πρόκειται για την ελκυστική βαρώνη Μύνστερ, μια φιλόδοξη κοσμική κυρία που, απογοητευμένη από το ναυάγιο του γάμου της με κάποιον γερμανό αριστοκράτη, επισκέπτεται μαζί με τον αδελφό της την προγονική γη αναζητώντας καλύτερη τύχη. Ο ερχομός της θα φέρει αντιμέτωπα δύο διαφορετικά μοντέλα ζωής, που ξεκινάνε από αντίθετες πολιτικές αφετηρίες. Μέσα απ’ αυτή τη σύγκρουση, που δεν εκφράζεται με εξωτερική βιαιότητα, αλλά με απαλές, “υπόγειες”, μόλις διαφαινόμενες αψιμαχίες χαρακτήρων, καμιά πλευρά δεν πρόκειται να βγει ουσιαστικά νικήτρια. Και οι δύο κόσμοι έχουν κάτι πολύτιμο να υπερασπιστούν, αλλά και κάτι περιττό να χάσουν.
Πλατεία Ουάσιγκτον
Μια αφήγηση παθιασμένων συγκρούσεων στην αναπτυσσόμενη αστική Αμερική του 19ου αιώνα. Η ιστορία της Κάθριν Σλόπερ, του σκληρού πατέρα της και του προικοθήρα αρραβωνιαστικού της είναι μια σύγκρουση αρπακτικών αρσενικών που διεκδικούν, μέσα από παραδοσιακούς και μη διαύλους, την εξουσία. Η στάση της Κάθριν Σλόπερ είναι η γενναία στάση της γυναίκας που, πολεμώντας να διεκδικήσει τη διαφορά της, έξω από τους πάγιους ανδρικούς κανόνες, συντρίβεται. Η Πλατεία Ουάσιγκτον, το σκηνικό όπου διαδραματίζεται το μυθιστόρημα, είναι ένας προκατακλυσμιαίος τόπος όπου δοκιμάζεται η αθωότητα: ένας τόπος όπου το μικρόψυχο πνεύμα του γιατρού Σλόπερ, ο επαρχιωτισμός της κυρίας Πένιμαν και η ένοχα ουδέτερη στάση της κυρίας Άλμοντ συγκρούονται με την αθωότητα των απανταχού της γης δεσποινίδων Σλόπερ. Στο μυθιστόρημα αυτό ο ώριμος Χένρι Τζέιμς αναπτύσσει για πρώτη φορά όλες εκείνες τις τεχνικές της μυθοπλασίας που τον καθιέρωσαν σαν έναν από τους μεγαλύτερους τεχνίτες του είδους.
Το πορτραίτο μιας κυρίας
Το πορτρέτο μιας κυρίας είναι ένα από τα κλασικά αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας και κορυφαία στιγμή της αφηγηματικής τεχνικής του Τζέιμς. Στο έργο αυτό ο Tζέιμς εξιστορεί την περιπέτεια της θελκτικής Αμερικανίδας Iσαβέλας Άρτσερ, που επιζητεί την αυτογνωσία, τη συγκρότηση της προσωπικότητάς της, την πλήρωση. O αναγνώστης παρακολουθεί συνεπαρμένος την περιπλάνηση αυτής της νεαρής κυρίας από τις Ηνωμένες Πολιτείες στην Αγγλία, στο Παρίσι, στη Φλωρεντία και στη Ρώμη. Συνάμα παρακολουθεί τις εσωτερικές διαδρομές της σ’ έναν ολοένα και πιο περίπλοκο λαβύρινθο, στο λαβύρινθο της ψυχής της. H Ισαβέλα θα πολιορκηθεί από τους πλέον έντιμους και αξιοπρεπείς θαυμαστές, θα εμπνεύσει τον άδολο έρωτα έξοχων ανδρών, αλλά η ίδια θα ερωτευτεί τον πλέον δόλιο και ανάξιο. Μολοντούτο, η αποκάλυψη της μηχανορραφίας που την οδήγησε στον αποτυχημένο γάμο της δε θα τη συντρίψει, αλλά, τουναντίον, θα την υψώσει στο μεγαλείο εκείνου του είδους της ωριμότητας που είναι δίχως συμφέρον, δίχως ίχνος ωφελιμότητας, και διασχίζει πια τον κόσμο και την ύπαρξη με τη μακαριότητα που προσφέρει ο πόνος και η γνώση του εαυτού μας και των άλλων. O θρίαμβος της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, ο θρίαμβος της ψυχής της Iσαβέλας, ανταλλάσσει χειραψίες με το θρίαμβο της καλλιτεχνικής δημιουργίας, με το θρίαμβο της μυθιστορηματικής τέχνης, όπως τη διακονεί και την τιμά ένας από τους πλέον μεγάλους στυλίστες.
Οι Βοστονέζες
Μια μαχητική φεμινίστρια και ένας νεαρός συντηρητικός δικηγόρος διεκδικούν με πάθος μιαν όμορφη, ταλαντούχα, φιλόδοξη, αλλά αφελή κοπέλα. Ερωτική ιστορία και πολιτική αλληγορία, λίγο μετά τον εμφύλιο και την Ανοικοδόμηση της Αμερικής. Το κορυφαίο μυθιστόρημα του Henry James για πρώτη φορά στα ελληνικά.
Στο Βοστονέζες το κοινωνικό κίνημα της χειραφέτησης των γυναικών είναι κεντρικό θέμα του μυθιστορήματος, την εποχή που ήταν ακόμα στο ξεκίνημά του. Οι δυο κεντρικοί χαρακτήρες είναι ενεργά μέλη του κινήματος και παρότι ο συγγραφέας κρατάει τις αποστάσεις του και δεν προπαγανδίζει υπέρ ή κατά, κατορθώνει να χειριστεί αυτό το φλέγον για την εποχή του ζήτημα -να σημειωθεί πως στις ΗΠΑ το δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες παραχωρήθηκε το 1920- με λεπτότητα αλλά χωρίς να χαρίζεται σε κανέναν…
Όσες αντιρρήσεις και να έχει κανείς για το πώς παρουσιάζεται το γυναικείο κίνημα σε κάποια αποσπάσματα, ή αυτές που το υπηρετούν, δε μπορεί να μη θαυμάσει τη γενναιότητα ενός ήδη καταξιωμένου συγγραφέα, ο οποίος μάλιστα βιοπορίζεται από την πένα του, να καταπιαστεί με ένα τόσο παράτολμο θέμα. Και πράγματι, δεν υπάρχει προηγούμενο, κανείς έως τότε (1886) δεν είχε ενδιαφερθεί να γράψει για γυναίκες με “αποκλίνουσα” σεξουαλικότητα, ούτε καν οι ίδιες οι γυναίκες (το πρώτο μυθιστόρημα με θέμα τον ομοφυλοφιλικό έρωτα δυο γυναικών εκδόθηκε το 1928 – “Το πηγάδι της μοναξιάς” Ράντκλιφ Χολ). Μάλιστα, παρουσιάζει τις γυναίκες αυτές όχι ως καρικατούρες ή με υπονοούμενα, αλλά με σοβαρότητα, σεβασμό και εμβάθυνση στην οδύνη και στο φόβο που βιώνει η κεντρική ηρωίδα του που έχει συνάψει έναν “βοστονέζικο” γάμο, όπως αποκαλούσαν στην εποχή του Τζέιμς τη συμβίωση δυο γυναικών…
Η λεπτή ειρωνεία, η βαθιά γνώση της ανθρώπινης φύσης που επιστρατεύει ακόμα και τις αδυναμίες της προκειμένου να χειραγωγήσει τους άλλους, το βάρος που προκαλεί το χάρισμα στον χαρισματικό, όλα αυτά περιγράφονται από την πένα του Δασκάλου με μαστοριά και μοναδική λεπτότητα.
(Από κείμενο της Αργυρώς Μαντόγλου στη bookpress.gr, 22/7/2016)
Πριγκίπισσα Καζαμάσιμα
Σε μια φτωχογειτονιά του Λονδίνου ο Υάκινθος μεγαλώνει με όνειρα ταπεινά και τις μικρές φιλοδοξίες των ανθρώπων του μόχθου. Είναι μπλεγμένος σε μια μυστική λαϊκή επαναστατική οργάνωση που στόχος της είναι η ανατροπή της άρχουσας τάξης. Σε κάποια παρορμητική στιγμή, ο Υάκινθος θα δώσει όρκο τιμής να εκτελέσει ένα πολιτικό πρόσωπο που θεωρείται από την οργάνωση εχθρός του λαού. Την ίδια εποχή θα γνωρίσει μια γυναίκα πανέμορφη, μοιραία: την πριγκίπισσα Καζαμάσιμα, πλάσμα εγωκεντρικό κι ανικανοποίητο, που θα γοητευθεί από τη λαϊκή απλότητά του και θα τον μπάσει στον “ανώτερο” κόσμο, της αριστοκρατίας, της πολυτέλειας και της χλιδής. Ο Υάκινθος, μαγεμένος απ’ αυτή τη σειρήνα που τον παρασύρει σε έναν κόσμο της ομορφιάς, της τέχνης και των φώτων, θα αρχίσει να χάνει την πίστη του στα ιδανικά της οργάνωσης. Κι όταν θα αντιληφθεί πως η γυναίκα αυτή προτιμάει τον έρωτα κάποιου άλλου και πως μ’ εκείνον μόνο πειραματιζόταν, θα έρθει αντιμέτωπος με ένα οδυνηρό και τραγικό δίλημμα.
Τα λάφυρα του Πόιντον
Ο Χένρι Τζέιμς αρχικά δημοσίευσε “Τα λάφυρα του Πόιντον” σε συνέχειες στο περιοδικό The Atlantic Monthly το 1896, με τον τίτλο “The Old Things” [“Τα παλιά πράγματα”]. Το μυθιστόρημα αυτό κυκλοφόρησε σε βιβλίο με τον οριστικό του τίτλο τον επόμενο χρόνο, το 1897. Το Πόιντον Παρκ είναι το σπίτι της κυρίας Γκέρεθ, μιας γυναίκας που επαίρεται για το εξαιρετικά καλό της γούστο. Το πάθος της είναι οι υπέροχες, πολύτιμες αντίκες που έχει συγκεντρώσει στο εξίσου υπέροχο σπίτι της. Η ανησυχία της όμως είναι αν η νύφη, που θα επιλέξει ο γιος της, ο Όουεν, θα μπορέσει να εκτιμήσει και να μοιραστεί το πάθος της. Στο πρόσωπο της ονειροπόλας και υπερευαίσθητης Φλέντα Βετς, η κυρία Γκέρεθ είναι πεπεισμένη ότι έχει βρει την ιδανική υποψήφια. Ο γιος της όμως δεν συμμερίζεται την άποψή της και αποφασίζει να αρραβωνιαστεί τη νεόπλουτη και ακαλλιέργητη Μόνα Μπρίγκστοκ. Η Φλέντα, η διστακτική ηρωίδα του Τζέιμς, θα μπλεχτεί στον δραματικό καβγά ανάμεσα στη μητέρα και το γιο, ωστόσο μοιάζει ανήμπορη να κάνει τον Όουεν δικό της, παραμένοντας σιωπηλή όταν ο έρωτάς της γι’ αυτόν βρίσκει τόσο ολοφάνερα ανταπόκριση. Είναι η συμπεριφορά της αποτέλεσμα ενδοιασμών ή καπρίτσιου; Είναι αληθινή αυταπάρνηση ή ένα δίλημμα που πηγάζει από σεξουαλική άγνοια ή νεύρωση; Καθώς παρακολουθούμε το δράμα αυτό μέχρι την εκπληκτική του κορύφωση, δεν μπορούμε παρά να αναγνωρίσουμε ότι η ομορφιά του έγκειται στο αναπόσπαστο χαρακτηριστικό του, το διφορούμενο.
Ένα εξαιρετικό δείγμα της τέχνης του μεγάλου Χένρι Τζέιμς, ένα μυθιστόρημα που αποτυπώνει μοναδικά την πάλη τριών γυναικών να εξουσιάσουν έναν άβουλο άντρα, με έπαθλο τα λάφυρα του Πόιντον.
Το στρίψιμο της βίδας
Η γκουβερνάντα, φτωχή κόρη ενός πάστορα, διαβάζοντας μια αγγελία έρχεται σ’ επικοινωνία με το μελλοντικό αφεντικό της και σύντομα αναλαμβάνει χρέη παιδαγωγού. Ο γοητευτικός κύριός της, της έθεσε έναν όρο· να μην τον ενοχλήσει ποτέ. Η κοπέλα καταφθάνει στο εξοχικό σπίτι, γοητεύεται από τη γνωριμία με τη μικρή της μαθήτρια, ενώ ύστερα από δύο μέρες γνωρίζει και τον νεαρό μαθητή της ο οποίος επιστρέφει από το σχολείο στο οποίο φοιτούσε, έχοντας αποβληθεί εξαιτίας της διαγωγής του.
Σταδιακά, η γκουβερνάντα αρχίζει να βλέπει φασματικές παρουσίες που δεν γνωρίζει και καταλήγουν να γίνουν για την ίδια εμμονή. Εγκλωβισμένη σε ένα παιχνίδι νοητικών παραδοξοτήτων, μυστηριωδών σκιών και μεταφυσικής ατμόσφαιρας, παρακολουθεί το φανταστικό να εισβάλλει στην καθημερινότητα και να της επιβάλλεται ως μία πιθανή εκδοχή της πραγματικότητας.
“Το σημαντικό”, έγραφε ο Χένρι Τζέιμς στα Σημειωματάριά του, “είναι να παρουσιάσει κανείς το θαυμαστό και το παράξενο περιοριζόμενος σχεδόν αποκλειστικά στο να δείξει την αντανάκλασή τους πάνω σε μιαν ευαισθησία, αναγνωρίζοντας ότι το κυριότερο στοιχείο συνίσταται σε κάποια δυνατή εντύπωση που προκαλούν και η οποία γίνεται έντονα αισθητή”.
“Το Στρίψιμο της Βίδας” γράφτηκε το 1898 και θεωρείται ένα από τα κορυφαία πεζογραφήματα του Τζέιμς, όπου εναλλάσσονται το πραγματικό και το υπερπραγματικό, η αίσθηση και η παραίσθηση, η αγωνία, η υπαινικτικότητα και ο ίδιος ο φόβος του θανάτου…
Η εικόνα στο χαλί
Ένας νεαρός κριτικός λογοτεχνίας μπαίνει στον πειρασμό να ανακαλύψει την “κεντρική ιδέα” που διαπνέει το έργο του αγαπημένου του συγγραφέα, και γεννά το ένα μετά το άλλο τα βιβλία του, όπως η μάνα τα παιδιά της. Έτσι, χωρίς να το αντιλαμβάνεται, θέτει τον εαυτό του υπό πνευματική ομηρία. Η απέλπιδα προσπάθειά του να ανακαλύψει το επίμαχο στοιχείο θα επηρεάσει τις σχέσεις του με τους φίλους και συναδέλφους του και θα εξελιχθεί σε ψύχωση.
Η “Εικόνα στο χαλί”, μια από τις διασημότερες νουβέλες του Χένρι Τζέιμς, θέτει σημαντικά ζητήματα της λογοτεχνίας σε ένα πλαίσιο μυστηρίου που θα ταίριαζε περισσότερο σε αστυνομικό μυθιστόρημα. Το αίνιγμα δεν είναι ένας ανεξιχνίαστος φόνος ή μια ληστεία κι ωστόσο η αγωνία που μεταδίδει στον αναγνώστη παραμένει απαραμείωτη μέχρι την τελευταία σελίδα.
Ντε Γκρέυ: Μια ρομαντική ιστορία
Μια παράξενη ερωτική ιστορία, μια αναπόδραστη κατάρα, πρόσωπα ανάμεσα στη ζωή και το θάνατο σε μια νεανική νουβέλα του μεγάλου Αμερικανού συγγραφέα.
Η δεύτερη ευκαιρία
“Το έργο είναι η ζωή του δημιουργού” ήταν το περίφημο ρητό του Χένρι Τζέιμς. Ο ίδιος ήταν ένας “ορκισμένος εργένης” αποφασισμένος να κρατήσει τη ζωή του μακριά από τους περιορισμούς και τις υποχρεώσεις που δημιουργούνται από τον έγγαμο βίο και να αφοσιωθεί στην τέχνη του. Είχε ανάγκη να είναι ελεύθερος, να είναι εγωιστής – “εγωιστικά δοσμένος” στην τέχνη του.
Ήταν πεπεισμένος πως οι ευθύνες μιας οικογένειας θα περιόριζαν τους φυσικούς και πνευματικούς ορίζοντές του.
“Για να είναι πραγματικά μεγάλο ένα έργο τέχνης”, έγραψε ο Χένρι Τζέιμς σε μια από τις πρώτες του κριτικές, “πρέπει να αναπτερώνει την καρδιά”. Αυτός ήταν ο στόχος του και στα δικά του γραπτά, και αυτός είναι και ο στόχος και η αγωνία του πρωταγωνιστή αυτής της νουβέλας, του μυθιστοριογράφου Ντένκομπ. Αν και δεν πρέπει, σε καμία περίπτωση, να ταυτίσουμε τον Τζέιμς με τον ήρωά του, δεν μπορούμε να αρνηθούμε ότι οι προβληματισμοί του Ντένκομπ αντανακλούν, σε μεγάλο βαθμό, τις αγωνίες του ίδιου του Χένρι Τζέιμς. Το πέρασμα του χρόνου, που δεν είναι ποτέ αρκετός, η αγωνία για το έργο που δεν είναι ποτέ όσο πρέπει καλό, η απελπισία ότι δεν έχει ακόμη καταφέρει να δημιουργήσει το αριστούργημά του.
Ο Χένρι Τζέιμς μας προσφέρει σε αυτή τη νουβέλα ένα απόσταγμα του ταλέντου του, την “πλούσια συμπύκνωση” που αναζητούσε αγωνιωδώς, χωρίς σοβαροφάνεια όμως, αλλά με χιούμορ και λεπτή ειρωνεία, συστατικά που ο ίδιος παρομοιάζει με τη σωστή δόση ζάχαρης που απαιτείται για να δέσει μια καλή μαρμελάδα.
Το αυθεντικό
Ένας ανερχόμενος, φιλόδοξος ζωγράφος· ένα ζευγάρι ευυπόληπτων μελών της υψηλής κοινωνίας που ψάχνουν απελπισμένα για δουλειά, έστω και ως μοντέλα· μια κοπέλα που προέρχεται από τα λαϊκά στρώματα και εργάζεται ήδη ως μοντέλο· και ένας Ιταλός που αναζητεί την τύχη του στην αδηφάγα μεγαλούπολη, το Λονδίνο του τέλους του 19ου αιώνα, και καταλήγει και αυτός να γίνει μοντέλο. Τέσσερα πρόσωπα που οι δρόμοι τους διασταυρώνονται για ένα σύντομο χρονικό διάστημα στο ατελιέ του ζωγράφου-αφηγητή, και ένα αμείλικτο ερώτημα: Τι σημαίνει “αυθεντικό” στον χώρο της τέχνης; Μέσα από τον επιδέξια στημένο αφηγηματικό ιστό, με παιγνιώδη, ειρωνικό και σαρκαστικό τόνο, ο Χένρυ Τζαίημς πραγματεύεται στο “Αυθεντικό” (1892) ορισμένα από τα προσφιλή του θέματα: τη διάκριση ανάμεσα στο αυθεντικό και στο μη αυθεντικό, στο αληθές και στο πλασματικό, στο είναι και στο φαίνεσθαι, σατιρίζοντας, παράλληλα, με καυστικό τρόπο τα ήθη της αστικής τάξης. Το “Αυθεντικό” αναδεικνύεται, έτσι, σε ένα από τα αριστοτεχνικά – αλλά και κριτικότερα – κείμενα του συγγραφέα.
Η γοητεία ορισμένων παλιών ρούχων – Οι φίλοι των φίλων
Τα φανταστικά διηγήματα που περιέχονται σε αυτό τον τόμο με τους τίτλους “Η γοητεία ορισμένων παλιών ρούχων” και “Οι φίλοι των φίλων” έχουν γραφτεί στα 1868 και 1869, αντίστοιχα, δηλαδή πριν και μετά το σπουδαίο “Στρίψιμο της βίδας”. Πρόκειται για δυο κείμενα στα οποία, παρ’ όλη τη χρονική απόσταση μεταξύ τους και τη διαφορετικότητα στην υπόθεση, συνυπάρχει το ερωτικό και το φανταστικό στοιχείο. Τόσο στη “Γοητεία ορισμένων παλιών ρούχων” όσο και στο “Οι φίλοι των φίλων”, υπάρχει μια πρωταγωνιστική τριάδα, αποτελούμενη από έναν άντρα και δύο γυναίκες, στην οποία η αντιζηλία, ο γυναικείος ανταγωνισμός, η έχθρα, η φιλία, ο έρωτας, ο θάνατος, αποτελούν τον καμβά πάνω στον οποίο εκδηλώνεται ο φανταστικός χαρακτήρας των ιστοριών. Ο μεγάλος συγγραφέας, που με πολλή προσοχή πλάθει τους χαρακτήρες, φροντίζει να προϊδεάσει το κοινό του ήδη από την αρχή των διηγημάτων για το αναπόφευκτο τέλος, που σηματοδοτείται από το στοιχείο του θανάτου: η κορύφωση δεν είναι τυχαία· επιτελεί μια βασική λειτουργία, που δεν είναι άλλη από την αποκατάσταση των ισορροπιών και την απόδοση δικαιοσύνης, την οποία ενδόμυχα αποζητά και περιμένει ο αναγνώστης.
Το ημερολόγιο ενός πενηντάρη
Επιστρέφοντας στη Φλωρεντία ύστερα από 25 χρόνια στρατιωτικής θητείας, ένας άνδρας, βρίσκει τον εαυτό του στοιχειωμένο από τις αναμνήσεις μιας ανεκπλήρωτης ερωτικής σχέσης που έλαβε χώρα στις όχθες του Άρνο κατά τη διάρκεια της νιότης του. Στην αναζήτηση της παλιάς του αγάπης, συναντά ένα νεαρό άνδρα με ερωτικές βλέψεις για την κόρη της. Πρόθυμος να βοηθήσει τον νέο φίλο του ν’ αποφύγει τη θλίψη που σημάδεψε τη δική του ζωή, ο άνδρας βρίσκει τον εαυτό του να συζητά την ηθική αγωνία της ιστορίας του.
Αυτή η σπαρακτική ιστορία αγγίζει θέματα που επρόκειτο να κυριαρχήσουν αργότερα στη φαντασία του Χένρι Τζέιμς, συμπεριλαμβανομένης της υποβλητικότητας της νεολαίας και της αμφίβολης ηθικής επιρροής. Με χαρακτηριστική ψυχολογική διορατικότητα και μια νεανική ευχέρεια έκφρασης, ακόμα και στο πρώιμο έργο του James καταδεικνύει τον εαυτό του ως έναν άρχοντα της μυθοπλαστικής τέχνης.
Τα χαρτιά του Άσπερν
Ένας κριτικός της λογοτεχνίας προσπαθεί να αποκτήσει την εύνοια δύο γυναικών, που κατοικούν σ’ ένα βενετσιάνικο αρχοντικό, σκοπεύοντας να τους αποσπάσει – με κάθε μέσο – τα γράμματα του αμερικανού ποιητή Τζέφρυ Άσπερν, πού φημολογείται ότι είχε ερωτικό δεσμό με την οικοδέσποινα. Σ’ αυτή τη νουβέλα εκείνο πού έρχεται σε πρώτο επίπεδο είναι το στοιχείο της ειρωνείας, πού ο Χ. Τζέημς το χρησιμοποιεί άφθονα κυρίως στους διάλογους του. Το απρόβλεπτο και ασυνήθιστο τέλος της νουβέλας είναι κι αυτό μια ειρωνική ανταπόκριση στις συνεχείς και απεγνωσμένες προσπάθειες τού λογοτεχνικού κριτικού να γίνει κάτοχος των επιστολών του Τζέφρυ Άσπερν.
Η κληρονόμος
Διασκευή της νουβέλας του Henry James “Washington Square”
Η νουβέλα-θρύλος του Χένρυ Τζέιμς “Πλατεία Ουάσιγκτον”, διασκευασμένη πριν 65 χρόνια σε θεατρικό με τον τίτλο “Η Κληρονόμος”, όπου και όποτε παίζεται, κάνει άλλη μια επιτυχία.
Το χρήμα δεν φέρνει την ευτυχία ούτε τώρα ούτε στους άκρως συντηρητικούς Νεοάγγλους της βικτωριανής εποχής, ούτε ποτέ.
Η Κάθριν Σλόπερ, μεγαλοκληρονόμος, χρόνια αντιμέτωπη με την καταπιεστική προσωπικότητα του αυστηρού πατέρα της, γνωρίζει ή νομίζει ότι συναντά τον μεγάλο έρωτα.
Μετά από συγκλονιστικές αποκαλύψεις θα συνειδητοποιήσει ότι η πραγματική συνάντηση είναι με τις κρυμμένες δυνάμεις της και με την ανεμπόδιστη πορεία της προς την ελευθερία.
Ο βωμός των νεκρών
Ο Τζόρτζ Στράνσομ τιμά τακτικά τη μνήμη των νεκρών του και μετατρέπει το παρεκκλήσι του ναού που επισκέπτεται σε “ένα βουνό από φως”. Εκεί ξεχωρίζει μια γυναίκα για την οποία διαισθάνεται πως τους ενώνει μια κοινή πίστη. Ο ισχυρός πνευματικός δεσμός που καλλιεργούν δεν ξεφεύγει ποτέ από το ήθος του υψηλού σκοπού τους. Ωστόσο οι κοινές τελετουργίες τους διαταράσσονται απρόσμενα όταν ο Στράνσομ ανακαλύπτει κάτι από το παρελθόν της.
Ένα κλασικό αριστούργημα από έναν μεγάλο συγγραφέα!
Το μάθημα του δασκάλου
Αν “η ζωή του δημιουργού είναι η τέχνη του” και αν “η τέχνη γεννάει ζωή”, τότε ποιος είναι ο ρόλος του έρωτα, και γιατί τόσοι και τόσοι δημιουργοί υποτάχθηκαν σ’ αυτόν με πάθος;
Το θέμα εξετάζεται από τον Henry James με ειρωνική αλλά βαθιά ανθρώπινη ματιά, καθώς ο έρωτας, η δημιουργικότητα, η χαρά της ζωής, η αφοσίωση και η έμπνευση συγκρούονται και επαναπροσδιορίζονται, προβάλλοντας τη βαθιά εξάρτηση της τέχνης της ζωής από την ίδια την τέχνη, αφήνοντας να εννοηθεί πως μπορεί ενίοτε η απόλαυση να καταστέλλει τη δημιουργία, αλλά εξίσου συχνά η παραγωγή ενός έργου μπορεί να βασίζεται σε μια πλάνη.
Το θηρίο στη ζούγκλα
“Δεν τον άγγιξε ποτέ κανένα πάθος, αφού αυτό που αντίκρισε ήταν αποτέλεσμα του πάθους· επιβίωσε, αναλώθηκε σε άσκοπες περιπλανήσεις, ώσπου μαράζωσε, όμως πού ήταν ο δικός του σπαραγμός; H εικόνα που μόλις αντίκρισαν τα μάτια του έγραφε, με πύρινα γράμματα, κάτι που αυτός το άφησε απερίσκεπτα να χαθεί μέσα από τα χέρια του, κι αυτό που έχασε ήταν το φιτίλι που πυροδοτούσε τώρα την αγωνιώδη εσωτερική του οδύνη. Xωρίς να αποκτήσει προσωπική εμπειρία, ο Mάρτσερ είδε πως θρηνούσε κάποιος άλλος την απώλεια μιας γυναίκας, την οποία αγάπησε γι’ αυτό που ήταν. O Mάρτσερ δεν απέκτησε τη γνώση με τα φτερά της εμπειρίας· τον ακούμπησε ελαφρά, τον σκούντησε, τον ταρακούνησε, με την αναίδεια του τυχαίου γεγονότος, τη θρασύτητα του απρόβλεπτου περιστατικού. Tώρα που ξεκίνησε η φωτοχυσία, εντούτοις, η φλόγα έφτασε στο ζενίθ, κι εκείνος απόμεινε να ατενίζει το θορυβώδες κενό της ύπαρξής του.”
Δέκα χρόνια μετά την πρώτη τους συνάντηση, ο Tζων Mάρτσερ συναντά τυχαία τη Mαίη Mπάρτραμ, που στο παρελθον τον είχε συναρπάσει στην Iταλία. Aπροσδόκητα, ένας νέος ακαριαίος έρωτας προκύπτει που τους προορίζει τον έναν για τον άλλο. Όμως, ένα μυστικό τους ενώνει και συνάμα τους χωρίζει. Για να ξεπεράσει αυτό το τελευταίο εμπόδιο, ο Tζων Mάρτσερ προτείνει στη Mαίη Mπάρτραμ μια διαβολική συνθήκη, που εκείνη έχει την αδυναμία να την αποδεχτεί. Aπό κει αρχίζει ενάντια στο “Θηρίο” μια αδιάλειπτη μοναχική πάλη, που η Mαίη Mπάρτραμ τη δίνει με μόνο όπλο τη μεγάλη της ευαισθησία και αιδώ.
Tο “Θηρίο στη ζούγκλα” (1903), αριστουργηματική νουβέλα του Τζέημς, περιγράφει τον ολέθριο φόβο που γεννά απέναντι στη ζωή ο τυφλός εγωισμός. H τραγική ειρωνεία της ιστορίας υποδηλώνεται αποτελεσματικά, όταν ο Mάρτσερ αναγνωρίζει ότι υπήρξε “ένας άντρας της εποχής του, ο άντρας στον οποίο δεν επρόκειτο να συμβεί απολύτως τίποτα”· η εγωπάθειά του οδηγεί στο θάνατο τη Mαίη και τον καταδικάζει σε μια ύπαρξη δίχως ζωή.
Μυθιστορήματα
Κηδεμόνας και κηδεμονευόμενη – Watch and Ward (1871)
Ρόντερικ Χάτσον – Roderick Hudson (1875)
Ο Αμερικάνος – The American (1877)
Οι Ευρωπαίοι – The Europeans (1878)
Εμπιστοσύνη – Confidence (1879)
Πλατεία Ουάσινγκτον – Washington Square (1880)
Το πορτραίτο μιας κυρίας – The Portrait of a Lady (1881)
Οι Βοστονέζες – The Bostonians (1886)
Πριγκίπισσα Καζαμάσιμα – The Princess Casamassima (1886)
Ο ανακλαστήρας – The Reverberator (1888)
Η Τραγική Μούσα – The Tragic Muse (1890)
Το άλλο σπίτι – The Other House (1896)
Τα Λάφυρα του Πόιντον – The Spoils of Poynton (1897)
Τί ήξερε η Μέιζι – What Maisie Knew (1897)
Η άχαρη ηλικία – The Awkward Age (1899)
The Sacred Fount (1901)
Τα Φτερά της Περιστέρας – The Wings of the Dove (1902)
Οι Πρεσβευτές – The Ambassadors (1903)
Το Χρυσό Κύπελλο – The Golden Bowl (1904)
Έμπνευση και δημιουργία – The Whole Family (1908), μαζί με άλλους 11 συγγραφείς
The Outcry (1911)
Ο πύργος από ελεφαντόδοντο – The Ivory Tower (1917)
Η αίσθηση του παρελθόντος – The Sense of the Past (1917)
Νουβέλες – Διηγήματα
Ένα τραγικό λάθος – A Tragedy of Error (1864)
Η ιστορία ενός χρόνου – The Story of a Year (1865)
Ένας τοπιογράφος – A Landscape Painter (1866)
Iστορία ενός αριστουργήματος – The Story of a Masterpiece (1866)
Osborne’s Revenge, (1866)
Η γοητεία ορισμένων παλιών ρούχων – The Romance of Certain Old Clothes (1868)
A Passionate Pilgrim (1871)
Madame de Mauves (1874)
Ντέιζι Μίλερ – Daisy Miller (1878)
Το ημερολόγιο ενός πενηντάρη – A Diary of a Man of Fifty
Τέσσερεις συναντήσεις – Four Meetings (1879)
Μια δέσμη επιστολών – A Bundle of Letters (1879)
Eντυπώσεις ενός εξαδέλφου – Impressions of a Cousin
The Author of Beltraffio (1884)
Τα χαρτιά του Άσπερν – The Aspern Papers (1888)
A London Life (1888)
Ο μαθητής – The Pupil (1891)
Μπρούκσμιθ – Brooksmith (1891)
Σερ Έντμουντ Ορμ – Sir Edmund Orme (1879)
Το μάθημα του δασκάλου – The Lesson of the Master (1892)
Το αυθεντικό – The Real Thing (1892)
Η ιδιωτική ζωή – The Private Life (1893)
Οι επισκέπτες – The Visits
Ο τροχός του χρόνου – The Wheel of Time (1893)
Η μέση ηλικία – The Middle Years (1893)
The Death of the Lion (1894)
The Coxon Fund (1894)
The Next Time (1895)
Ο βωμός των νεκρών – The Altar of the Dead (1895)
Οι φίλοι των φίλων – The Friends of the Friends (1896)
Glasses, by Henry James (1896)
Η εικόνα στο χαλί – The Figure in the Carpet (1896)
Το στρίψιμο της βίδας – The Turn of the Screw (1898)
In the Cage (1898)
Europe (1899)
Paste (1899)
The Great Good Place (1900)
Μοντ Έβελιν – Maud-Evelyn (1900)
Mια εξαιρετική περίπτωση – The Special Type
Mrs. Medwin (1900)
The Birthplace (1903)
Το θηρίο στη ζούγκλα – The Beast in the Jungle (1903)
Τζούλια Μπράιντ – Julia Bride (1909)
The Jolly Corner (1908)
Kράπι Kορνήλια – Crapy Cornelia
Σειρά επισκέψεων – A Round of Visits (1910)
Πηγές: BIBLIONET, Wikipedia, Ζαχαρόπουλος Σ. Ι., Εκδόσεις Καστανιώτη, Γράμματα, Πλέθρον, Άγρα, Νεφέλη, Αιγόκερως, Εκδόσεις Παπαζήση, Μελάνι, Αρμός, Κίχλη, Μεταίχμιο, Δρόμων, Οξύ, Μίνωας, Gutenberg – Γιώργος & Κώστας Δαρδανός, Έναστρον, Εκδόσεις Βακχικόν, Ars Nocturna
