Σπούδασε νομικά στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και παρακολούθησε μαθήματα φιλοσοφίας, αρχαιολογίας και αστρονομίας.
Ποιητής και μεταφραστής, συνεργάστηκε με ελληνικές και ξένες εφημερίδες: “Το Βήμα”, “Τα Νέα” , “Ελευθεροτυπία”, “Αθηναϊκή”, “Αραμπάς”, “Eλ Σάρκ ελ Αουσάντ”, “Il sole -24 ore”, “Le journal des poetes”, κ.α. Επίσης, έχει συνεργαστεί με όλα σχεδόν τα ελληνικά λογοτεχνικά περιοδικά και αρκετά ξένα όπως “Τemenos”, “Ρacific Quarterly”, “Foot Ρrint”, “Αegean Review, “Νοσταλγία Λιτερατούρα”, “Ηora de Ρoesia”, “Ίμπντα”, “Sapriphage”, “Ορφεύς” της Σόφιας, “Λετερατούρα” (“Lettre Internasionale” της Σόφιας), “Βeneen”, “Εcriture”, “Journal of Literature and Aesthetics”, κ.α., καθώς και με τα ακριτικά περιοδικά “Πόρφυρας” (Κέρκυρα) και “Ακτή” (Κύπρος). Επίσης, εργάστηκε για δυο χρόνια στο Κρατικό Ραδιόφωνο Θεσσαλονίκης, ως υπεύθυνος των εκπομπών “Ελληνική και παγκόσμια ποίηση” και “Κατά βάθος το θέμα είναι ένα”.
Από το 1977 μέχρι το 2009 εκδόθηκαν τα βιβλία του: “Μανθρασπέντα”, ποιήματα, 1977, “Μυστικοί της Ανατολής”, 1980, 1989· νέα, πληρέστερη, έκδοση 2000 (μεταφράσεις Σούφι, Ινδουιστών, Ταό και Ζεν ποιητών), “Αρχαία Έδδα”, 1983 (μετάφραση της αρχαία ισλανδικής Έδδας που περιλήφθηκε, αργότερα, στο βιβλίο του “Ο κήπος της ποίησης”), “Ο καθρέφτης του Πρωτέα”, ποιήματα, 1986, “Αθανάτου μνήμης σημεία” (ποιητικα φιλοσοφικά δοκίμια για τον Οιδίποδα και το Μαντείο των Δελφών), 1987, “Ποιήματα κεντήματα στο δέρμα του διαβόλου”, ποιήματα, 1988, “Ναός του κόσμου”, ποιήματα, 1997, “Ο κήπος της ποίησης”, 2001 (4.000 χρόνια ξένης ποίησης), “Αρχέτυπα”, 2001 (συνθέσεις από φωτογραφίες, ζωγραφιές και χειρόγραφη ποίηση), “Το ιδεόγραμμα του φιδιού”, 2003 (φιλοσοφικά δοκίμια, συνεντεύξεις, θρύλοι και η ερμηνεία τους, όνειρα και η ερμηνεία τους, πραγματικά περιστατικά, μηνύματα στο κινητό), “Έρως ανίκατε μάχαν”, ποιήματα, 2004, “Οι μεταμορφώσεις του Μηδενός”, εκδ. Άγκυρα, 2006· β’ έκδοση, εκδ. ΑΧ, 2009 (όλες οι ποιητικές συλλογές μαζί με τα ανέκδοτα ποιήματα σ’ έναν τόμο). Είναι υπό έκδοση η ανθολογία του “Στις αμμουδιές του Ομήρου” (3.000 χρόνια ελληνικής ποίησης).
Ποιήματά του μεταφράστηκαν κυρίως στα ιταλικά, βουλγαρικά, αγγλικά, γαλλικά, αραβικά, φινλανδικά, αλλά και στα ρωσικά, ισπανικά, σλαβομακεδονικά, κινεζικά, σερβικά, κουρδικά, εβραϊκά και γερμανικά. Παρουσίασε το έργο του σε φεστιβάλ του εξωτερικού (Αίγυπτος, Φινλανδία, Κύπρος, Γαλλία, Βουλγαρία, Γερμανία, Αλγερία κ.ά.), σε γυμνάσια και λύκεια στη χώρα μας, στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, σε πνευματικά κέντρα και γκαλερί της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης και της περιφέρειας.
Το 1995 τιμήθηκε στο Κάιρο με το Διεθνές Βραβείο Καβάφη. Το 1997, στο πλαίσιο της Θεσσαλονίκης Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, ο σκηνοθέτης Χρίστος Αρώνης παρουσίασε το ντοκιμαντέρ “Πυρ Αείζωον”, πάνω σε κείμενά του, έχοντας ως πρωταγωνιστές τον ποιητή και την κόρη του Αριάδνη. Το καλοκαίρι του 2002 εκδόθηκε από τις εκδόσεις “Βουρκαριανή” Κέας, το βιβλίο “Αλέκτωρ ο Εράσμιος”, μ’ ερωτικά ποιήματα του Γιάννη Υφαντή κι ερωτικές ζωγραφιές (χαλκογραφίες) του Γιώργου Σταθόπουλου. Τον Νοέμβριο του 2005 στο Bormes les Mimosas της Κυανής Ακτής, κατασκευάστηκε από τη γλύπτρια Marie-Jose Armando, το πήλινο βιβλίο “Μάσκες του τίποτε/ Masques du Neant”, σε 7 αντίτυπα, στα ελληνικά και στα γαλλικά. Τον Μάρτιο του 2009, κυκλοφόρησε από τη δισκογραφική εταιρεία Λύρα το CD, διάρκειας 73 λεπτών, “Ο Γιάννης Υφαντής διαβάζει Υφαντή”.
Πριν από τρία χρόνια, ο Γιάννης Υφαντής, αφού έζησε για 32 χρόνια στη Θεσσαλονίκη, επέστρεψε στον τόπο καταγωγής του (διαμένει πια στη Ραΐνα Αιτωλίας και στη Λευκάδα).
Έχει την προσωπική ιστοσελίδα: Γιάννης Υφαντής (ποιητής).
Μανθρασπέντα (1980), Κέδρος
Ο καθρέφτης του Πρωτέα (1986), Ιανός
Αθανάτου μνήμης σημεία (1987)
Ποιήματα κεντήματα στο δέρμα του διαβόλου (1988)
Ο καθρέφτης του Πρωτέα (1995), Δελφίνι
Ναός του Κόσμου (1997)
Ποιήματα κεντήματα στο δέρμα του διαβόλου (1998), Ζήτη
Αθανάτου μνήμης σημεία (1998), Ζήτη
Ο κήπος της ποίησης (2001)
Αρχέτυπα (2001), Ζήτη
Αλέκτωρ ο Eράσμιος (2002)
Έρως ανίκατε μάχαν (2004), Μελάνι
Οι μεταμορφώσεις του Μηδενός (2006), Άγκυρα
Κάτω από το εικόνισμα των άστρων (2013), Ίκαρος
Οι μεταμορφώσεις του μηδενός (2019), Bibliotheque
Οι μεταμορφώσεις του μηδενός (2022), Οδός Πανός
Ανθολογίες
Ο Κήπος της Ποίησης (4.500 χρόνια ξένης ποίησης) (2022), Οδός Πανός
Στις αμμουδιές του Ομήρου (3.000 χρόνια ελληνικής ποίησης) (2022), Οδός Πανός
Δοκίμια-Μελέτες
Μυστικοί της Ανατολής (1980)
Αρχαία Έδδα (1983)
Το ιδεόγραμμα του φιδιού (2003), Εκδόσεις Πατάκη
Συλλογικά έργα
Μια πόλη, ένας συγγραφέας (2001)
Μέρες ποίησης (2007)
3.000 χρόνια ελληνική ερωτική ποίηση (2008)
Παίγνια (2011)
Μεταφράσεις
Συλλογικό έργο, Οι Μυστικοί της Ανατολής (1989)
Συλλογικό έργο, Μυστικοί της Ανατολής (2000)
Οι μεταμορφώσεις του μηδενός – Γιάννης Υφαντής
Άπαντα τα ποιήματα του ποιητή σε οριστική μορφή και σειρά.
Επανέκδοση: “Bibliotheque”, 2019. “Άγκυρα”, 2006 (πέντε ποιητικές συλλογές)· “Εκδόσεις ΑΧ”, 2009 (επτά ποιητικές συλλογές).
Ποίηση, Οδός Πανός, 2022, 510 σελ.
Στις αμμουδιές του Ομήρου – Γιάννης Υφαντής
3.000 χρόνια ελληνικής ποίησης
Επί τέλους, μέσα σ’ έναν εύχρηστο τόμο, ό,τι καλύτερο έχει γραφτεί στην Ελληνική Γλώσσα. Το λάλον ήδωρ. Από τον Όμηρο, τον Ησίοδο, τους Προσωκρατικούς, τους Ορφικούς και τη Σαπφώ, μέχρι τον τελευταίο χρησμό της Πυθίας. Από τα Εγκώμια της Μεγάλης Παρασκευής και το Δημοτικό Τραγούδι, μέχρι της σύγχρονη δράση του Θεού που συνεχίζει να χρησμοδοτεί κι εκτός Μαντείου, ως τις μέρες μας.
Ποίηση, Ανθολογία, Οδός Πανός, 2022, 762 σελ.
Ο Κήπος της Ποίησης – Γιάννης Υφαντής
(4.500 χρόνια ξένης ποίησης)
Ποιήματα από διάφορες χώρες. 4.500 χρόνια η μεγάλη τέχνη.
Τέσσερις χιλιάδες πεντακόσια χρόνια ξένης ποίησης. Σπάνια συναντιούνται τόσοι έξοχοι ποιητές σ’ έναν Κήπο. Ποιητές από διάφορες χώρες και διάφορες εποχές… Σπάνια συναντιούνται τόσο έξοχοι ποιητές σ’ έναν Κήπο, μιλώντας όλοι τους Ελληνικά, έτσι όπως μόνο οι ποιητές μπορούν να μιλούν.
Ποίηση, Ανθολογία, Οδός Πανός, 2022, 356 σελ.
Οι μεταμορφώσεις του μηδενός – Γιάννης Υφαντής
Όλες οι ποιητικές συλλογές, κι ακόμη, όλα τ’ ανέκδοτα ποιήματα του Γιάννη Υφαντή, σ’ έναν τόμο.
Επανέκδοση: “Άγκυρα”, 2006 (πέντε ποιητικές συλλογές)· “Εκδόσεις ΑΧ”, 2009 (επτά ποιητικές συλλογές).
Οι μεταμορφώσεις του Μηδενός· επειδή όλοι οι αριθμοί κι όλα τα γράμματα είναι μεταμορφώσεις αυτού του μαγικού σχήματος που λέγεται Μηδέν· επειδή όλα τα ποιήματα κι όλα τα όντα, είναι μεταμορφώσεις του Μηδενός (δηλ. του Κανενός), όντας όψεις της Μάγια, της Μεγάλης Ψευδαίσθησης, μέσα στην οποία ζούμε, είτε το συνειδητοποιούμε είτε όχι· “Kάτω απ’ το εικόνισμα των άστρων”, ανάμεσα στις “Μάσκες του Τίποτε”.
Ποίηση, Bibliotheque, 2019, 668 σελ.
Κάτω από το εικόνισμα των άστρων – Γιάννης Υφαντής
(Μάσκες του τίποτε)
Η τελευταία του αμιγώς ποιητική συλλογή, “Ναός του κόσμου”, κυκλοφόρησε το 1996. Δεκαεφτά χρόνων απόσταση, που όμως καλύπτεται, με ποιητική συνέχεια και συνέπεια, από σημαντικότατα βιβλία άλλου είδους.
“Κάτω απ’ το εικόνισμα των άστρων”, επειδή, στο ναό του κόσμου, το πιο θαυμαστό εικόνισμα, είναι αυτό των άστρων. Κι ακόμη, “Μάσκες του τίποτε” (ο υπότιτλος), επειδή, “όλα του Μηδενός μεταμορφώσεις είναι, μάγια…”, όπως έγραψε ο ποιητής, στο πρώτο κιόλας βιβλίο του, Μανθρασπέντα (1977).
Η νέα ποιητική συλλογή του Γιάννη Υφαντή, μοιάζει πολύ με τις προηγούμενες, μα είναι συνάμα κι εντελώς διαφορετική. Περιέχοντας, εκατόν ένα ποιήματα, εκατόν ένα, πυκνά, εν ρυθμώ, παραμύθια, ή αλλιώς, 161 σελίδες παραμυθίας, που τόσο πολύ την χρειαζόμαστε σήμερα.
Ποίηση, Ίκαρος, 2013, 168 σελ.
Οι μεταμορφώσεις του μηδενός – Γιάννης Υφαντής
Όλες οι ποιητικές συλλογές, κι ακόμη, όλα τ’ ανέκδοτα ποιήματα του Γιάννη Υφαντή, σ’ έναν τόμο.
“Οι μεταμορφώσεις του μηδενός”· επειδή όλοι οι αριθμοί κι όλα τα γράμματα είναι μεταμορφώσεις αυτού του μαγικού σχήματος που λέγεται μηδέν· επειδή όλα τα ποιήματα κι όλα τα όντα, είναι μεταμορφώσεις του μηδενός (ήτοι του κανενός), όντας όψεις της μάγια, της μεγάλης ψευδαίσθησης, μέσα στην οποία ζούμε, είτε το συνειδητοποιούμε είτε όχι, “κάτω απ’ το εικόνισμα των άστρων”, ανάμεσα στις “μάσκες του τίποτε”.
Ποίηση, Άγκυρα, 2006, 509 σελ.
Έρως ανίκατε μάχαν – Γιάννης Υφαντής
Ο Έρωτας δεν κήρυξε ποτέ δόγματα, δεν αναζήτησε μαθητές και οπαδούς, δεν προσπάθησε να προσηλυτίσει κανέναν, δεν ίδρυσε θρησκεία για να λατρεύεται, δεν έκανε ποτέ προπαγάνδα, δεν συνεργάστηκε με καμμιά εξουσία για να επιβληθεί και να επικρατήσει, δεν έγινε ποτέ ιδιοκτησία κανενός ατόμου, καμμιάς ομάδας, κανενός έθνους, καμμιάς αυτοκρατορίας. Κι όμως, όλα τα όντα, από τους ανθρώπους μέχρι τα δέντρα και τα ζώα, από τις κάμπιες μέχρι τους ήλιους και τους γαλαξίες, είναι οπαδοί του, τον λατρεύουν, τον υπηρετούν, με χαρά. Δεν είναι λοιπόν αυτός ο πιο μεγάλος θεός;
Ποίηση, Μελάνι, 2004, 119 σελ.
Το ιδεόγραμμα του φιδιού – Γιάννης Υφαντής
Τι είναι «Το ιδεόγραμμα του φιδιού»; Τα ίχνη που άφησαν τα δόντια μιας οχιάς πάνω στη φτέρνα μιας γυναίκας; Ο πάντα και παντού παρών μυστικός δείπνος της αιωνίου Φύσεως που αποτυπώνεται με τον ουροβόρο του εξωφύλλου; Αυτά μα κι όλα τα παρακάτω:
Πραγματικά περιστατικά, όπως ο ποιητής τα έζησε και τα διηγείται· το Άγιον Όρος· όνειρα και η ερμηνεία τους· θρύλοι και ο αποσυμβολισμός τους· ομιλίες· συνομιλίες με μικρά παιδιά, μοναχούς, δημοσιογράφους, πνεύματα, τρελλούς· άρθρα για τη γλώσσα, τη θρησκεία, το χρόνο, το θυμό, τον πόλεμο, τον έρωτα, την ποίηση, το αίνιγμα, το μύθο και, τέλος, μηνύματα στο «κινητό», αποδεικνύοντας ότι τα επιτεύγματα της τεχνολογίας στα χέρια του ποιητή μπορούν να γίνουν μέσα για να παραχθεί υψηλού επιπέδου πολιτισμός.
“Πολύ σοβαρά παίρνουν οι άνθρωποι τον εαυτό τους.
Κι αλαζονεύονται ανόητα πάνω στη Γη, που δεν είναι
παρά ένας κόκκος, της ανθόσκονης που ονομάζεται
Γαλαξίας, και που απλώθηκε σαν φύσηξε ολίγον τι ο
Χρόνος, στο περιβόλι της Αιώνιας Άνοιξης”.
(Μήνυμα τριακοστό όγδοο, Μάιος 2002).
Με συντροφιά τον Γιάννη Υφαντή, “τον πιο αιρετικό και βλάσφημο αλλά ίσως και τον πιο ένθεο Έλληνα ποιητή που υπάρχει σήμερα”, το βιβλίο αυτό αποτελεί μια πορεία πάνω στον ξεχασμένο δρόμο που οδηγεί στη θέαση του πρωταρχικού, εκεί όπου ο άνθρωπος, από ανικανοποίητος αναζητητής του θαυμαστού, γίνεται μέτοχος στο πανταχού παρόν θαύμα.
Λογοτεχνία, Εκδόσεις Πατάκη, 2003, 479 σελ.
Αρχέτυπα – Γιάννης Υφαντής
Archetypes=Archetypen
Συνθέσεις από φωτογραφίες, ζωγραφιές και χειρόγραφη ποίηση του ποιητή Γιάννη Υφαντή.
Καλλιτέχνης: Γιάννης Υφαντής
Ποίηση, ζωγραφιές, φωτογραφίες, Ζήτη, 2001, 131 σελ.
Ποιήματα κεντήματα στο δέρμα του διαβόλου – Γιάννης Υφαντής
Ποίηση, Ζήτη, 1998, 64 σελ.
Αθανάτου μνήμης σημεία – Γιάννης Υφαντής
Ποιητικα φιλοσοφικά δοκίμια για τον Οιδίποδα και το Μαντείο των Δελφών.
Ποίηση, Ζήτη, 1998, 128 σελ.
Ο καθρέφτης του Πρωτέα – Γιάννης Υφαντής
Γεννήθηκα δεν ξέρω πότε και που. Αναζητώντας την ιαματική ομορφιά και την αλήθεια που ελευθερώνει, βρέθηκα στους δρόμους της ποίησης: Ω μαγικέ μου πρώτε κόσμε που αποτύπωνες την ομορφιά σε ζωντανά επάνω πράγματα…
Τα δυο κυρίως ποιητικά έργα μου (που μαζί αποτελούν τις “Μεταμορφώσεις του Μηδενός”), είναι το “Μανθρασπέντα” και “Ο Καθρέφτης του Πρωτέα”. Στο πρώτο έργο κυρίαρχο στοιχείο είναι η φωτιά· στο δεύτερο έργο κυρίαρχο στοιχείο είναι το νερό. Το πρώτο έργο τελειώνει με τον ήλιο· το δεύτερο έργο τελειώνει με τη νύχτα. Δυο έργα αυτόνομα κι ανεξάρτητα μεταξύ τους που όμως αποτελούν μια ενότητα, ένα αρχέτυπο του Κοσμικού Ρυθμού: εισπνοή-εκπνοή, έρωτας-θάνατος, συγκέντρωση-σκόρπισμα, ηλιακή μέρα-συμπαντική νύχτα. Παιχνίδι σοβαρό, με το γράμμα, τη λέξη, το ρυθμό, τον αριθμό. Γιατί το πνεύμα έχει την εξουσία. Γιατί το μυθικό εγώ έχει το λόγο (Αυτοπαρουσίαση Γ.Υ. από την ΕΤ-1, Ιούλιος 1990)
Ποίηση, Ιανός, 1986, 97 σελ. / Δελφίνι, 1995, 107 σελ.
Μανθρασπέντα – Γιάννης Υφαντής
“Ποίηση που αναζητεί τα αρχέτυπα της γλώσσας σε μύθο και στοιχεία της κοσμογένεσης. Η φωτιά, το νερό, ο ήλιος και ο έρωτας αποτελούν φυσιοκρατικές έννοιες που διατρέχουν συνέχεια την ποίηση του Γ. Υ. Η παγανιστική θεώρηση των πραγμάτων χωρίς να υπολείπεται μια σκωπτική διάθεση για τον ευρύτερο υπαρξιακό ή κοινωνικό χώρο, ανακαλεί επιδράσεις από την ποίηση του Έζρα Πάουντ ή ακόμα θρησκευτικά στοιχεία της ανατολικής μυθολογίας. Από τις αξιολογότερες ποιητικές παρουσίες των τελευταίων ετών…”
(Αλέξης Ζήρας, περιοδικό “Αντί”, 1977)
“…Φύση πολυεδρική ο Υφαντής αλλά με έντονη κλίση προς την δραματικότητα, συχνά για να την κάνει πιο “απαλή” τη ντύνει με παραδοξότητες. Σαν τα παιδιά που όταν μένουν μόνα τους για να μην φοβούνται διηγούνται παραμύθια στον εαυτό τους…
…Ακόμα και η λέξη “Μανθρασπέντα” είναι σαν ένα μαγικό ξόρκι, χωρίς ειδικό νόημα, αλλά γεμάτο από σημασίες. Είναι οι λέξεις που εφευρίσκουν τα παιδιά και που περικλείουν όλο τον κόσμο τους, ακατανόητο για τους μεγάλους. Ο Υφαντής, σαν ποιητής, κρατάει μέσα του ατόφια όλη την παιδικότητα, ακόμα κι όταν θέλει να επιδείξει κάποιον μηδενισμό (που φυσικά δεν είναι οι καλύτερες ποιητικές ώρες του). Η έκσταση μπροστά στο μυστήριο του κόσμου είναι περισσότερο κοντά στην ιδιοσυγκρασία του.”
(Τάσος Λειβαδίτης. “Η Αυγή”, 17.12.1978)
“Ο Υφαντής με την πανάρχαια τράπουλα ρίχνει μια καινούργια πασιέντσα στην ποίηση. Η αίσθηση ενός κύκλου, ενός καιρού, Time present and time past (T.S.Eliot, “Four quartets”) γιομίζει τα ποιήματά του. Τίποτε δε έχει ειπωθεί ακόμη, είμαστε ανάμεσα “στα πατήματα των αγγέλων” και “στου λύκου τα πατήματα πάνω στο χιόνι”, ακολουθώντας “τα χνάρια του πνεύματος στο χαρτί”…
(Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, περιοδικό “Εποπτεία”, 1978)
Ποίηση, Κέδρος, 1980, 75 σελ.
Πηγές:
Biblionet, Δελφίνι, Ίκαρος, Άγκυρα, Μελάνι, Ζήτη, Εκδόσεις Πατάκη, Bibliotheque
