Η Σαμοθράκη
… Στο νησί της “Σαμοθράκης” βρέθηκε, όταν υπηρετούσε στο Προξενείο της Αλεξανδρούπολης (1906). Υπέρμαχος της δημοτικής περιγράφει τη φύση του νησιού, το αρχαίο και πρόσφατο παρελθόν, την
προσωπικότητα του Νικολάου Φαρδύ με εξαιρετική διεισδυτικότητα και γλαφυρότητα.
Το μονοπάτι
Το πολιτικό μανιφέστο του Δραγούμη εμπεριέχεται στα κείμενα “Ελληνικός Πολιτισμός” και “Μονοπάτι”, στο οποίο αναλύει τους σκοπούς της ύπαρξης του ελληνικού έθνους και το περιεχόμενο της εθνικής ιδεολογίας.
Όσοι ζωντανοί
Διπλωμάτης, μακεδονομάχος, ψυχή μυστικής οργανώσεως, πολιτικός, συγγραφέας. Γόνος επιφανούς αθηναϊκής οικογενείας με απώτερη καταγωγή το Βογατσικό Μακεδονίας. Είχε προγόνους πολιτικούς, λόγιους, αγωνιστές.
Μαζί με τους πρωτεργάτες του Μακεδονικού Αγώνα και το γαμπρό του Παύλου Μελά, πρωτοστατεί στον Αγώνα. Πρόξενος σε Μακεδονία, Θράκη, Αίγυπτο, και πρέσβης σε Πόλη, Ρώμη, Πετρούπολη (1899 – 1915). Στην Πόλη πρωτοστάτησε στη συνωμοτική Οργάνωση Κωνσταντινουπόλεως, η οποία είχε στόχο την προάσπιση του Ελληνισμού και την ένωση Ελλήνων και Τούρκων. Όργανο της κίνησης, η “Πολιτική Επιθεώρησις”. Υπηρέτησε εθελοντής με το βαθμό του δεκανέα στους Βαλκανικούς Πολέμους. Θυελλώδης υπήρξε η σχέση του με τη Μ. Κοτοπούλη, ενώ γνωστό είναι το -πλατωνικό- ειδύλλιό του με την Π. Δέλτα. Δολοφονήθηκε από τη σωματοφυλακή του Ελ. Βενιζέλου με επικεφαλής τον Π. Γρυπάρη. Στερήθηκε έτσι ο Ελληνισμός έναν άνθρωπο που συνδύαζε ομορφιά, μόρφωση, ανιδιοτέλεια, συγγραφικό ταλέντο, διπλωματική ευφυΐα, ευγενική καταγωγή, όραμα.
Στο “Όσοι ζωντανοί” ο Ίων Δραγούμης εκφράζει τις προσωπικές του απόψεις για την εξωτερική πολιτική της Ελλάδας εμπνεόμενος από το ιδανικό της αναγέννησης του έθνους.
Ο ελληνισμός μου και οι Έλληνες
Στο “Ελληνισμός και οι Έλληνες” εμπεριέχονται παρατηρήσεις, σκέψεις και αναλύσεις του προξένου Ιωάννη Δραγούμη (1903-1909) επάνω σε θέματα και ζητήματα του εθνικού βίου.
Μαρτύρων και ηρώων αίμα
Αλυτρωτική και ανταρτική πραγματεία, το Μαρτύρων και ηρώων αίμα είναι ταυτόχρονα και μια προσωπική εμπειρία όπου το πρόσωπο του συγγραφέα δεν απουσιάζει από καμιά σελίδα. Ο διπλός αυτός χαρακτήρας του έργου αποτυπώνεται και στο ύφος του, όπου εναλλάσσονται η αφήγηση, ο μονόλογος, η περιγραφή και η ανάλυση? – Το πρόσωπο είναι ανεπιφύλακτα παρόν στις σελίδες της αλυτρωτικής και πολεμικής αυτής πραγματείας. Με αποτέλεσμα να έχουμε ένα από τα πρώτα έργα –και ένα από τα καλύτερα έργα στην ελληνική γλώσσα, ανεξάρτητα από τις ιδέες του… όπου η ιστορική δράση του ήρωα φωτίζεται από τις προσωπικές του εξομολογήσεις και αντιφάσεις, από τις ματαιώσεις του, από τη δύσκολη συζήτηση με τον εαυτό του.
Μυθιστορήματα
Το μονοπάτι (1925)
Σταμάτημα (1927)
Πεζά
Μαρτύρων και ηρώων αίμα· Το βιβλίο τούτο αφιερόνεται στους νέους (1907) (με το ψευδώνυμο Ίδας)
Ελληνικά χώματα Α΄(1908)
Σαμοθράκη (το νησί)· Αφιερόνεται στους νέους (1909) (με το ψευδώνυμο Ίδας)
Όσοι ζωντανοί (1911)
Δοκίμια – Μελέτες
Προκήρυξη. Στους σκλαβωμένους και στους ελευθερωμένους έλληνες (1908)
Η μικρή πατρίδα. Στους σκλαβωμένους και στους ελευθερωμένους έλληνες (1908)
Ελληνικός πολιτισμός. Αλεξάνδρεια (1914)
Ο ελληνισμός μου και οι έλληνες (1927)
Ελληνικός πολιτισμός (1927)
Συγκεντρωτικές εκδόσεις
Κοινότης, έθνος και κράτος (1923)
Ίωνος Δραγούμη έργα – Σειρά Α’ – Λογοτεχνικά, τομ.1-6.
Ίωνος Δραγούμη έργα – Σειρά Β’ – Κριτικά, Κοινωνικά, Πολιτικά, τομ.1-6.
Ίωνος Δραγούμη έργα – Σειρά Γ’ – Ιδιωτικά, τομ.1-2.
Κείμενα λογοτεχνικά (1963)
Αισθητικά κείμενα (1992)
Πολιτικοί προγραμματικοί στοχασμοί (1972)
Φύλλα Ημερολογίου Α΄ (1895-1902) (1988)
Φύλλα Ημερολογίου Δ΄ (1908-1912) (1985)
Φύλλα Ημερολογίου ΣΤ΄(1918-1920) (1987)
10 άρθρα του στο «Νουμά» (1994)
Συλλογικά έργα
“Σε κλαίει λαός…” (1995)
Η αριστερά και το ανατολικό ζήτημα (1998)
Λογοτεχνικό ημερολόγιο 2012 (2011)
Μεταφράσεις
René Dumont, Μόνο μια σοσιαλιστική οικολογία (1978)
Πηγές: EKEBI, BIBLIONET, ΔΟΛ, Εκδόσεις Πατάκη, Εκδόσεις Ερμής, Εκδόσεις Πελεκάνος, Νέα Θέσις, Μαλλιάρης Παιδεία
