Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες και Δημόσια Διοίκηση στη Νομική Σχολή του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος στην Ανθρωπογεωγραφία από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Εργάζεται ως δημοσιογράφος στην ΕΡΤ και είναι δημιουργός της εκπομπής “Αφύλαχτη Διάβαση”, μία σειρά ραδιοφωνικών ντοκιμαντέρ που μεταδίδονται από το Πρώτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας και τη Φωνή της Ελλάδας. Ύστερα από πρόταση της ΕΡΤ ήταν υποψήφιος για το βραβείο καλύτερου Ευρωπαίου δημοσιογράφου για το 2018 (European Journalist of the Year) του θεσμού PRIX EUROPA για το σύνολο της ερευνητικής εργασίας του όπως καταγράφηκε στα ραδιοφωνικά ντοκιμαντέρ που υλοποίησε στην Ελληνική Ραδιοφωνία και εισήλθε στην τελική λίστα των υποψηφίων.
Τιμήθηκε με το βραβείο Μπότση τον Ιανουάριο του 2018, παρουσία του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας, για το ντοκιμαντέρ του “ILMIK – Η ΘΗΛΙΑ” (THE NOOSE) αλλά και εν γένει για το συνολικό δημοσιογραφικό έργο του. Η ταινία του “ILMIK – Η ΘΗΛΙΑ” (THE NOOSE) βραβεύτηκε με το 2ο βραβείο καλύτερου ντοκιμαντέρ στο 5ο Διεθνές Φεστιβάλ Ιεράπετρας το 2018.
Το ντοκιμαντέρ “Σκιά στην ψυχή”, στο οποίο έχει υλοποιήσει την πρωτότυπη έρευνα για τους ανταλλαγέντες πρόσφυγες της Συνθήκης της Λωζάνης, τιμήθηκε με το βραβείο καλύτερου δημιουργικού ντοκιμαντέρ στο φεστιβάλ ελληνικού κινηματογράφου του Λονδίνου το 2016. Έχει τιμηθεί από τον διεθνή ανθρωπιστικό οργανισμό Άλμπερτ Σβάιτσερ, παγκόσμιο εταίρο του ΟΗΕ, για την εκπομπή του “Αφύλαχτη Διάβαση” στο Πρώτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, καθώς και για τα βιβλία του “Οι δικοί μας ξένοι” και “Το αποτύπωμα της μνήμης”. Έχει λάβει τιμητική διάκριση από τον τουρκικό ανθρωπιστικό οργανισμό KIMSE YOK MU για το σύνολο του δημοσιογραφικού έργου του. Ήταν τακτικός αρθογράφος της εφημερίδας Zaman και Today’s Zaman μέχρι το κλείσιμό τους, ενώ το βιβλίο του “Οι δικοί μας ξένοι” μεταφράστηκε στα τουρκικά με τον τίτλο “Bizim Yabancilar”.
Έχουν παιχτεί τα θεατρικά έργα του:
– Το θαύμα της Άννυ Σάλιβαν (θέατρο Άλφα, 2008, απόδοση-διασκευή)
– Φόνος μετά μουσικής (θεατρική σκηνή “Ζωή Λάσκαρη”, 2009, απόδοση-διασκευή)
– Το τελευταίο σπίρτο (L.A. Theater, 2014)
– H αντοχή των υλικών (Altera Pars, 2015)
– Το μεσοφόρι που χόρευε (θεατρική σκηνή “Γκαράζ”, 2019)
Κανέλα από τη Σμύρνη (2015), Μπατσιούλας Ν. & Σ.
Το μεσοφόρι που χόρευε (2017), Άπαρσις
Διηγήματα
O τελευταίος φαντάρος (1988)
Βαγόνια στη βροχή (1990), Σύγχρονη Εποχή
Το σιωπητήριο δεν ακούστηκε ακόμα (1992)
Αφηγήσεις
Μόνο η αγάπη δεν φτάνει (2008)
Σ’ αυτόν τον ψεύτικο ντουνιά (2008)
Τα πιο ωραία λαϊκά στα σπίτια τα προσφυγικά (2010)
Αυτόν τον καφέ στον χρωστάω (2014)
Ποίηση
Αβέρωφ – Προύσσης (2010), Balkan Xpress
Παιδική λογοτεχνία
Κοίτα να ντύνεσαι καλά (2008)
Τίποτα δεν πάει χαμένο (2009)
Δοκίμια-Μελέτες-Συμβουλευτική-Εκπαίδευση-Ιστορία
Η τέχνη της λιανικής πώλησης (2002), Κλειδάριθμος
Μνήμη της πέτρας (2003), Κλειδάριθμος
Προσλαμβάνεστε (2005), Γκιούρδας Μ.
Χάρτινο το καραβάκι
Το απουσιολόγιο του χρόνου (2010), Γκιούρδας Μ.
Η θυγατέρα του ήλιου (2010)
Οι ακτιβιστές του ψηφιακού κόσμου (2012), Broken Hill Publishers Ltd
Οι δικοί μας Ξένοι (2013)
Τα τρένα της σιωπής (2019), Γαβριηλίδης
Συλλογικά έργα
Τα χελιδόνια σκηνοθετούν την άνοιξη (2007), Κλειδάριθμος
Μεταφράσεις
William Gibson, Μόνο η αγάπη δεν φτάνει… (2008), Δήμος Κερατσινίου
Kyung-sook Shin, Μαμά είχα και άλλα να σου πώ (2015)
Άλις Χερτζ Σόμμερ, Ένας αιώνας γεμάτος σοφία (2015)
Η ζωή μου ως σκιτσογράφος (2015)
Τα τρένα της σιωπής – Θωμάς Σίδερης
Οι “πόλεις” των Εβραίων στο Τερεζίενσταντ και στην Τρεμπλίνκα
Δύο εκτοπισμένοι που ξεγελούν διαρκώς τον θάνατο: η διάσημη Τσεχοεβραία πιανίστρια Άλις Χερτζ-Σόμμερ και ο Πολωνοεβραίος ξυλουργός Γιάνκελ Γουέρνικ.
Δύο “πόλεις” που έχτισε ο Φύρερ ειδικά για τους Εβραίους: το Τερεζίενσταντ, ένα γκέτο για μουσικούς, ηθοποιούς, συγγραφείς και σκηνοθέτες, λίγες μόνο δεκάδες χιλιόμετρα μακριά από την Πράγα, και η Τρεμπλίνκα, η κόλαση επί της γης, όχι πολύ μακριά από τη Βαρσοβία.
Δύο στρατόπεδα εξόντωσης που συνδέονται με τον έξω κόσμο με τα τρένα της σιωπής. “Επιβάτες” των τρένων οι εκατοντάδες χιλιάδες ζωντανοί-νεκροί και τα χιλιάδες πτώματα που στοιβάζονται στα βαγόνια τους.
Μία φράση: “Ποτέ μην εμπιστεύεσαι τους Ναζί”.
Ιστορία, Γαβριηλίδης, 2019, 280 σελ.
Το μεσοφόρι που χόρευε – Θωμάς Σίδερης
Δρομοκαΐτειο φρενοκομείο
Τέσσερις τόποι, μία κάμαρα. Το Χαλκά Μπουνάρ, η Μασσαλία, ο Πειραιάς, το Δρομοκαΐτειο Φρενοκομείο. Τα ίχνη μιας γυναίκας από τις αρχές του περασμένου αιώνα μέχρι και τα πρώτα μετεμφυλιακά χρόνια.
Μια τυχαία συνάντηση που βαφτίστηκε έρωτας και πήρε το σώμα και τη μορφή ενός αγοριού από τα “ψηλά βουνά”, του Αναστάση. Ένα μεσοφόρι που χόρευε στη γούρνα της λάτρας, στην αυλή της Αντριάνας. Ο κύκλος του αίματος στις όχθες του ρέματος με τις προσφυγικές παράγκες.
Ένας ξεχασμένος ιατρικός φάκελος, ο γιατρός Αριστείδης Παπαβασιλείου, η σύφιλη και η τρέλα. Οι ενέσεις σαλβαρσάν. Η αβάσταχτη σιωπή του Θεού κι ένας εσπερινός Επιτάφιος που περιφέρεται στην ακροθαλασσιά και κρατά κρυμμένα τα μυστικά και τους πόθους των ηρώων.
Μυθιστόρημα, Άπαρσις, 2017, 312 σελ.
Κανέλα από τη Σμύρνη – Θωμάς Σίδερης
Η τελευταία που έφυγε από το σπίτι ήταν η Λέλα. Το βαφτιστικό της ήταν Κανέλα, αλλά η νενέ της που είχε τον πρώτο λόγο μέσα στο σπίτι, επέβαλε σε όλους να τη φωνάζουν Λέλα. Η νενέ χρόνια τώρα έφτιαχνε μια πομάδα από λεβάντα και γάλα, που μοσκοβόλαγε όλο το σπίτι. Έπαιρνε όρκο πως με κείνη την πομάδα οι ρυτιδιασμένες και σταφιδιασμένες γυναίκες γίνονται ξανά κοριτσόπουλα και έτσι κανένας άντρας δεν πρόκειται να ξελογιαστεί, ρίχνοντας τα δίχτυα του αλλού. Η Κανέλα ήταν το στερνοπούλι της οικογένειας και η νενέ έλεγε πως θα της κάνει μάγια για να μη μεγαλώσει ποτέ. Έτσι, από την πρώτη συλλαβή της λέξης λεβάντας και από την τελευταία συλλαβή της λέξης γάλα, η Λέλα ζούσε από μικρή την ψευδαίσθηση μιας υπόσχεσης.
Ένα μυθιστόρημα, που με αφορμή την απώλεια, προσπαθεί να διερευνήσει τα όρια της ανθρώπινης αντοχής. Τα πρόσωπα διαλύονται και τα κομμάτια τους επαναλαμβάνονται μέσα στο χρόνο με άλλα ονόματα αλλά με την ίδια νομοτέλεια. Η ανθρώπινη φύση παντέρμη και ανυπεράσπιστη κάτω από την απέραντη σιωπή του θεού. Ο συγγραφέας δανείζεται την ηρωίδα του, τη Λέλα, από ένα ποίημα της Γαλάτειας Καζαντζάκη.
“Ένιωθα πως ήμουν κύμα, χαμένο στη φουρτούνα, που δεν έβρισκε γιαλό να ξεσπάσει, άμμο να το ρουφήξει και να το καταπιεί. Καταδικάστηκα σε μια άσκοπη περιπλάνηση – ο πατέρας μου το έλεγε πείσμα. Μπορεί και να ήταν· τώρα πια όμως στην απέραντη θάλασσα έχω από κάπου να πιαστώ. Ένα αμπέχονο, το πανωφόρι της χαμένης αγάπης μου, είναι το δικό μου σωσίβιο”
Μυθιστόρημα, Μπατσιούλας Ν. & Σ., 2015, 284 σελ.
Οι ακτιβιστές του ψηφιακού κόσμου – Θωμάς Σίδερης
Το βιβλίο γράφτηκε στην καρδιά της οικονομικής κρίσης και της Αραβικής άνοιξης. Μαζί με τα μοναρχικά καθεστώτα του αραβικού κόσμου κατέρρεαν και τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης. Τότε, που μια νέα δημοσιογραφία, η δημοσιογραφία των πολιτών, έκανε την εμφάνισή της. Ένα smartphone, μια σύνδεση στο διαδίκτυο, ένα tweet ή ένα μήνυμα στον ηλεκτρονικό τοίχο, είναι αρκετά για να διαδώσουν την πληροφορία. Κάπως έτσι εντοπίστηκαν και οι αστυνομικοί που δολοφόνησαν εν ψυχρώ τον Ίαν Τόμλισον, αυτόν τον άτυχο εφημεριδοπώλη από το ανατολικό Λονδίνο.
Το βιβλίο αφηγείται με μυθιστορηματικό τρόπο τις ζωές ανθρώπων που αντιστάθηκαν και έγιναν σύμβολα σε ηλεκτρονικούς τοίχους και μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Τραγική ειρωνεία: οι περισσότεροι από αυτούς βρήκαν μαρτυρικό θάνατο από την ανεξέλεγκτη στρατιωτική και αστυνομική βία.
“Οι ακτιβιστές του ψηφιακού κόσμου”: Μια μεγάλη δημοσιογραφική έρευνα για το ίντερνετ και τον ακτιβισμό, ένα συναρπαστικό βιβλίο με πραγματικές ιστορίες και πραγματικούς ήρωες.
Διαδίκτυο, Broken Hill Publishers Ltd, 2012, 432 σελ.
Το απουσιολόγιο του χρόνου – Θωμάς Σίδερης
Οι άνθρωποι και τα σχολεία τους
Το “Απουσιολόγιο του χρόνου” είναι ένα μαγευτικό ταξίδι στην παιδική μας ηλικία. Στο φόντο βρίσκονται τα έρημα σχολεία του Ελληνισμού στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια. Στο προσκήνιο είναι οι άνθρωποι: δάσκαλοι, μαθητές, μαστόροι. Οι άνθρωποι μιλούν και τα σχολεία, ερείπια τα περισσότερα από αυτά, ξαναζωντανεύουν.
Το βιβλίο αναπτύσσεται σε τρεις επιμέρους άξονες:
– Ο ιστορικός άξονας μας βοηθά να κατανοήσουμε την εξέλιξη του θεσμού της παιδείας αλλά και της ανέγερσης των διδακτηρίων από το 1880 μέχρι και τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια.
– Ο γεωγραφικός άξονας μας βοηθά να γνωρίσουμε χαρακτηριστικά δείγματα σχολικών κτιρίων που ανεγέρθηκαν σε διάφορες περιοχές στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια.
– Τέλος, ο ανθρωποκεντρικός άξονας φέρνει στο φως άγνωστες μαρτυρίες ανθρώπων και επιβεβαιώνει περίτρανα ότι το σχολείο αποτελούσε ανέκαθεν το επίκεντρο της κοινωνικής ζωής του κάθε τόπου.
Πρόκειται για ένα βιβλίο πολύχρονης έρευνας, με μυθιστορηματική όμως γραφή, που κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη από την πρώτη ως την τελευταία σελίδα. Όπως άλλωστε σημειώνει και ο συγγραφέας “Οι πέτρες των δημοτικών σχολείων πελεκήθηκαν μαζί με τα όνειρα των μαθητών. Αφουγκράζονταν τις ανάσες τους και έμαθαν να ανασαίνουν μαζί τους. Όταν κάποια στιγμή έπαψαν να ακούν βήματα και φωνές, κούρνιασαν μέσα στους αρμούς τους και άφησαν το αχνό φως του δειλινού και την ομίχλη να τις τυλίγουν σαν χειροποίητα κλινοσκεπάσματα. Άλλες φορές πάλι πρόλαβαν οι άνθρωποι. Αποκόλλησαν με βίαιο τρόπο τις πέτρες των σχολείων και έφτιαξαν τα σπίτια τους και άλλα “κοινωφελή” έργα. Και σ’ αυτή την περίπτωση όμως οι πέτρες δεν ξέχασαν τις ανάσες των μαθητών τους.”
Ιστορία, Γκιούρδας Μ., 2010, 280 σελ.
Αβέρωφ-Προύσσης – Θωμάς Σίδερης
30 μικρά δρομολόγια
“Αβέρωφ – Προύσσης: ασήμαντα, μικρά δρομολόγια. Όχι επειδή η διαδρομή είναι μικρή, αλλά επειδή η καρδιά δεν τολμά να τα κάνει μεγάλα. Τα περισσότερα είναι νυχτερινά δρομολόγια. Διαψεύσεις, ατέρμονες προσμονές και η ομίχλη -πηχτή όπως πάντα- να θαμπώνει τις σκοτεινές πιάτσες του έρωτα. Εκεί που οι στάλες τού ιδρώτα γλιστρούν στο χώμα και γίνονται αγίασμα”.
Διηγήματα, Balkan Xpress, 2010
Προσλαμβάνεστε – Θωμάς Σίδερης
Η είσοδος των νέων στην αγορά εργασίας
“Προσλαμβάνεστε…” Το πρώτο χαμόγελο. Το δικαίωμα στο όνειρο. Η ελπίδα πως αύριο όλα θα είναι καλύτερα. Ο πρώτος μισθός. Τα πρώτα κεράσματα. Οι φίλοι και οι συνάδελφοι. Η ανάγκη να ανήκεις κάπου. Η δημιουργία. Η προσπάθεια.
“Προσλαμβάνεστε…” Η πρώτη διάψευση. Η σιωπηρή απογοήτευση. Το ίδιο βασανιστικό ερώτημα: “Τι είναι αυτό που δεν πήγε πάλι καλά;”. Οι υποσχέσεις που δεν τηρήθηκαν. Η πίστωση χρόνου. Η αυτοκριτική. Το παιδικό πείσμα. Η νέα προσπάθεια.
Το παιχνίδι της αγοράς εργασίας. Ποιος ρυθμίζει τους κανόνες του και ποιος θέλει να παίξει μαζί του;
Συμβουλευτική, Γκιούρδας Μ., 2005, 144 σελ.
Μνήμη της πέτρας – Θωμάς Σίδερης
Ένα οδοιπορικό στα πέτρινα δημοτικά σχολεία της ηπειρωτικής Ελλάδας: Αντιπροσωπευτικά δείγματα πέτρινων δημοτικών σχολείων που ανεγέρθηκαν την εκατονταετία 1860-1960 στη Μακεδονία, στην Ήπειρο, στη Θεσσαλία, στη Στερεά και στην Πελοπόννησο
Ο απελπισμένος έρωτας ενός μουσικού για μία πανέμορφη δασκάλα από το Γαλαξίδι στα χρόνια του μεσοπολέμου. “Μωρή κακούργα Βαγγελιώ που τρέλανες το Μέγκλα”. Το παιχνίδι του θανάτου με τους ανεκπλήρωτους πόθους. Τα ανομολόγητα όνειρα του αμούστακου μαστορόπουλου για τη γυναίκα του πρωτομάστορα. Η εκτέλεσή του από τους Γερμανούς μέσα στο πέτρινο δημοτικό σχολείο. Το μακρύ ταξίδι ενός ικανού εμπόρου από την Κόνιτσα μέχρι την Οδησσό. Η συνάντηση και η φιλία του με τον προικισμένο δήμαρχο.
Πειραιάς 1925. Μια πενταμελής οικογένεια από την ορεινή Ναυπακτία φθάνει στο λιμάνι. Διανυκτερεύει σε κάποιους συγγενείς στο Κερατσίνι. Από κάτω σκοτεινές οι προσφυγικές παράγκες της Δραπετσώνας. Την επομένη το πρωί επιβιβάζεται στο πλοίο. Προορισμός της η Νέα Υόρκη. Δώδεκα χρόνια μετά. Ο ταχυδρόμος παραδίδει τα πρώτα εμβάσματα για να χτιστεί σχολείο.
Αθήνα 2003. ‘Ενα mail από τη Νέα Υόρκη. Στα αγγλικά. “Ι wanted tο inform you that my father died in June 2001…”. Άνθρωποι, παντού και πάντα. Και ευεργέτες, και πολιτικοί, και προδότες. Μα πάνω απ’ όλα άνθρωποι. Δεν είναι ήρωες κάποιου μυθιστορήματος. Είναι οι άνθρωποι που μας συντρόφεψαν στο μικρό οδοιπορικό μας στα πέτρινα δημοτικά σχολεία της ηπειρωτικής Ελλάδας. Των ανθρώπων τα έργα είναι ακόμα εκεί.
Ιστορία, Κλειδάριθμος, 2003, 213 σελ.
Η τέχνη της λιανικής πώλησης – Θωμάς Σίδερης
Τεχνικές ανάπτυξης και αποτελεσματικά σχέδια marketing
Σύγχρονες μέθοδοι και τεχνικές προώθησης και πώλησης προϊόντων, σε ένα βιβλίο καλογραμμένο, και απόλυτα κατανοητό, που δεν περιορίζεται απλώς στην παράθεση αριθμητικών και οικονομικών στοιχείων.
Μαρκετινγκ, Κλειδάριθμος, 2002, 160 σελ.
Βαγόνια στη βροχή – Θωμάς Σίδερης
Διηγήματα, Σύγχρονη Εποχή, 1990, 157 σελ.
Πηγές: Biblionet, Μπατσιούλας Ν. & Σ., Γκιούρδας Μ., Κλειδάριθμος, Σύγχρονη Εποχή, Άπαρσις, Γαβριηλίδης
